3. Dünya Savaşı'nın eşiğine getiren günler yaşıyoruz. Televizyonun başında film izler gibi savaşı izlerken bir yandan kimi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i soykırım yapmakla suçluyor ve Hitler'e benzetiyor, kimi de batı taraftarı olarak ülkesini savaşa soktuğu için Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Oleksandroviç Zelenski'ye kızıyor. Gelin Rusya ile Ukrayna'yı savaşa götüren bilinmeyen sebeplere birlikte göz atalım.
Rusya ile Ukrayna'nın kökeni 9. ve 13. yüzyıllar arasında varlığını sürdüren Kiev Knezliği (Dükalığı) Doğu Slav Devleti'ne kadar uzanıyor. Putin “Ukrayna tarihine ihanet etti, biz tek halkız' diye söylerken bu dönemleri örnek gösteriyor.
1649-1775 yılları arasında Ukrayna'nın sınırları içerisinde Kazak devleti kuruluyor. Rusya'nın da desteğiyle Polonya yani Lehistan'a karşı ayaklanan Kazaklar 1648'in Noel'inde Kiev'e giriyor ve bu olayın ardından Lehistan'dan özerkliğini kazanıyor. 1654 yılında ise Pereyaslav Antlaşması'yla Rusya Çarlığı'na bağlı bir devlet haline geliyor. 1667 yılında ise Andrusovo Antlaşması'yla devlet, Rusya ile Lehistan (Polonya) arasında paylaşılıyor. Yani 17. yüzyıla geldiğimizde Ukrayna'yı oluşturan toprakların büyük bölümü Rus İmparatorluğu'nun parçası haline geliyor.
Rus Devrimi, Ukrayna'nın ulusal hareketini de canlandırıyor. Bağımsızlık mücadelesi veren Ukrayna, 23 Haziran 1917'de dünya tarafından da tanınan Ukrayna Halk Cumhuriyeti'ni kuruyor. Ukrayna Halk Cumhuriyeti kısa süren varlığı boyunca çeşitli politik dönüşümler yaşıyor. İkinci Polonya Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya tarafından gerçekleştirilen Riga Antlaşması, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin mevcut yönetimini de lağvediyor. 18 Mart 1921'de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruluyor. Ukrayna tarafından kurulan bu devlet 1922'de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin kurucu üyesi olarak tarihteki yerini alıyor. Ukrayna'nın batı kısmı da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Sovyet Ukrayna ile birleşiyor. Bu tarihten sonra tüm Ukrayna, Sovyetler Birliği'nin parçası haline geliyor.
Rusya ile Ukrayna arasındaki mücadeleden bahsederken Çernobil'den bahsetmemek ve resmi kayıtlara göre 4 bin ila 93 bin civarı yaşamını yitirmiş olanları anmamak olmaz. 26 Nisan 1986'da meydana gelen Çernobil Faciası, Sovyetler Birliği'ne bağlı olan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Pripyat şehrinde yaşanıyor. Bu şehirde bulunan Çernobil Nükleer Santrali'nin 4 numaralı reaktöründe gerçekleşen kazada 600 binden fazla işçi facianın büyümemesi için müdahalede bulunuyor ve pek çoğu radyasyona maruz kalıyor.
Sovyetler Birliği 1991'de yıkılıyor. Rusya, Ukrayna ve Belarus liderleri tarafından Bağımsız Devletler Topluluğu'nun temelleri atılıyor. Moskova, bu hamlesini eski Sovyet ülkeleri üzerindeki hâkimiyetini sürdürmek için gerçekleştiriyor. Fakat Belarus ile Rusya bu tarihten itibaren yakın bir ittifak kurmuş olsa da Ukrayna yönünü batıya çevirmeye başlıyor. Bu durum Rusya'nın rahatsız olmasına yol açıyor. Ukrayna, 1994'te NATO ile ortaklık kuruyor. Diğer Bağımsız Devletler Topluğu üyeleri ve Rusya ile de sınırlı askeri ortaklık kuruyor. Ukrayna, 2013 yılında Avrupa Birliği ile arasındaki ortaklık anlaşmasını askıya alıyor ve Rusya ile daha yakın bağlar kurmak için düğmeye basıyor. Batılı Ukraynalılar ise Ukrayna Devrimi yaparak yönlerini yine batıya çeviriyor.
Ukrayna Devrimi sonrasında Ukrayna'nın bağımsızlığını ve batının yanında yer almasını kabul etmek istemeyen Rusya’yla Ukrayna arasında 1990'larda başlayan çekişme, 2000'li yıllarda küçük yoğunluklu savaşa kadar uzanıyor. 2014 Mart'ında gerçekleşen Ukrayna Devrimi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'i deviriyor. Bu sefer Rusya yanlısı ayrılıkçılar ise isyanlara başlıyor. İsyanları fırsat bilen Rusya'nın Kırım'ı ele geçirmesiyle ayrılıkçılar, Rusya'ya katılmak için Ukrayna Anayasası'na aykırı şekilde referandum düzenliyor. Referandum sonrasında Sivastopol ile Kırım Cumhuriyeti Rusya'nın ilhak ettiği bölge haline geliyor.
2014'ün Mayıs ayında ayrılıkçılar Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhans Halk Cumhuriyeti olarak bağımsızlıklarını ilan ediyor. Donbas ismiyle anılan iki cumhuriyet, 2014'ten itibaren Ukrayna ile düşük yoğunluklu bir savaş gerçekleştiriyor. Taraflar arasında 2015'te Mins Anlaşması imzalanıyor. 1 Ocak 2016'da Ukrayna, Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi'nde yer almak için AB'ye başvuruyor.
2022 yılının başından beri Rusya, tatbikat düzenleyerek askerlerini Belarus'a ve Ukrayna'nın sınırlarına doğru taşıyor ve işgal planları gerçekleştiriyor. Ukrayna ise Rusya'nın saldırısına karşı sivil savunma eğitimleri veriyor. Ukrayna'nın sivil vatandaşları ülkelerini Rusya'ya karşı savunacaklarıyla ilgili açıklamalar yapıyor.
Dünyadaki çeşitli ülkelerin istihbarat raporları, işgalin her an başlayacağı bilgisini geçiyor. Putin ise dünyanın hayal gördüğünü ve işgal planı yapmadığını açıklıyor. ABD istihbarat kaynaklarına dayanarak işgal için gün veriyor. Rusya yine iddiaların asılsız olduğunu söylüyor. Ta ki o güne kadar. Rusya Devlet Başkanı Putin, 21 Şubat'ta gerçekleştirdiği olağanüstü güvenlik konseyinde Donbas Bölgesi'ni tanıdığını, gerekirse o bölgenin savunması için Barış Gücü göndereceğini açıklıyor. Yaptığı açıklamada tüm dünyayı tehdit ediyor ve 24 saat geçmeden Ukrayna'yı işgale başlıyor.