Araştırmacı Gazeteci ve Yazar Uğur Mumcu, 24 Ocak 1993 tarihinde uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti. 50 yıllık yaşamına onlarca araştırma, eser ve ödül sığdırdı. Ödüllü Gazeteci Uğur Mumcu'yu ölüm yıl dönümünde bir kez daha anıyoruz. Peki, Uğur Mumcu kimdir, ne zaman öldü?
İşte Uğur Mumcu'nun gazetecilik kariyeri, ailesi, kitapları, ödülleri, sözleri ve suikastı
Uğur Mumcu, 22 Ağustos 1942 yılında Kırşehir'de dünyaya geldi. Dört kardeşin üçüncüsü olan Uğur Mumcu'nun annesi Nadire Mumcu, babası tapu kadastro memuru Hakkı Şinasi Bey'di.
Eğitim hayatını Ankara'da tamamlayan Uğur Mumcu, ilkokulu Ankara Devrim İlkokulunda, ortaokulu Ankara Bahçelievler Deneme Lisesinde okudu. 1965 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu.
Henüz üniversitede öğrenci olduğu 26 Ağustos 1962 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde, 'Türk Sosyalizmi' başlıklı makalesi yayınlandı ve Yunus Nadi Ödülü'nü aldı.
1969 ila 1972 yıllarında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde İdare Hukuku Profesörü Tahsin Bekir Balta'nın asistanı olarak görev aldı.
Gazetecilik hayatına henüz öğrenciyken başlayan Uğur Mumcu, Yeni Ortam gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.
1975 yılında Cumhuriyet Gazetesinde 'Gözlem' başlıklı köşesinde düzenli olarak yazmaya başladı.
Bu sırada Anka Ajansında da çalışıyordu. 1975 yılının Mart ayında makalelerinden oluşan 'Suçlular ve Güçlüler' adlı ilk kitabını yayınladı.
Yine 1975 yılında Altan Öymen'le birlikte, Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel'in hayali mobilya ihracatını konu alan 'Mobilya Dosyası' adlı ikinci kitabını yazdı.
1977 yılından sonra ise 'Gözlem' başlıklı köşesinde sadece Cumhuriyet için yazmaya başladı. Burada 1991 yılının Kasım ayına kadar yazdı.
1977 yılında yazdığı 'Sakıncalı Piyade' kitabını, 1978 yılında Rutkay Aziz ile birlikte tiyatroya uyarladı. Oyun Ankara Sanat Tiyatrosunda 700 kere izleyici ile buluştu.
Araştırmacı Gazeteci ve Yazar Uğur Mumcu, hayatına onlarca eser, binlerce araştırma ve ödül sığdırdı!
1984 yılında Aziz Nesin öncülüğünde bir grup tarafından hazırlanan Aydınlar Dilekçesi'nin hazırlık sürecine katıldı. Aydınlar Dilekçesi, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanlığına sunuldu ancak Kenan Evren, imzalayanları “vatan hainliği” ile suçladı ve dava açtı.
Aynı yıl 12 Eylül döneminde aydınlara yapılan işkenceleri anlattığı 'Sakıncasız' adlı oyunu yazdı. Bir de bu yıl 'Papa-Mafya-Ağca' kitabını yayınladı.
1987 yılında Rabıta ve 12 Eylül adlı kitapları araştırmacı gazetecilik açısından büyük bir başarı kabul edildi.
1991 ila 1925 yıllarında ise en önemli araştırmalarından biri olan 'Kürt-İslam Ayaklanması'nı yayımladı.
Yıl 1991 olduğunda, İlhan Selçuk ve yaklaşık 80 civarı Cumhuriyet gazetesi çalışanıyla birlikte gazeteden ayrıldı.
1 Şubat ila 3 Mayıs 1992 tarihlerinde Milliyet Gazetesinde yazdı.
Yönetim değişikliğinin ardından 7 Mayıs 1992 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'ne geri döndü.
Mumcu, araştırmalarına ara vermeksizin devam etti. 7 Ocak 1993 tarihinde “Mossad ve Barzani” adlı bir yazı yazdı ve bu yazısında Barzani, CIA ve Mossad arasındaki bağlantılara değindi. Durumu şu ifadelerle açıkladı;
“Kürtler sömürgeciliğe karşı bağımsızlık savaşı yapıyorlarsa ne işi var CIA ve MOSSAD'ın Kürtler arasında?” “Yoksa CIA ve MOSSAD, anti-emperyalist savaş veriyorlar da dünya bu savaşın farkında değil mi?”
8 Ocak 1993 tarihinde Cumhuriyet Gazetesinde yayınlanan 'Ültimatom' başlıklı yazısında, istihbarat örgütleri ile Kürt milliyetçileri arasındaki bağlantıları açıklayacağını yazdı.
24 Ocak 1993 tarihinde uğradığı bombalı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Uğur Mumcu'nun uğradığı suikastın ardından kardeşi İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ceyhan Mumcu, Uğur Mumcu'nun İsrail elçisiyle görüşme yaptığını açıkladı.
Araştırmacı Gazeteci ve Yazar Uğur Mumcu ile Şükran Güldal Mumcu (Homan) 1976 yılında dünya evine girdi.
1977 yılında oğulları Özgür, 1981 yılında ise kızları Özge dünyaya geldi.
Uğur Mumcu'nun öldürülmesinin ardından oğlu Özgür ile kızı Özge, babalarının anısına Ekim 1994'te 'Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı'nı kurdular. Mumcu'nun ailesi vakfı kurarak Uğur Mumcu'nun ilkelerinden ödün vermeyen kişiliğini gelecek kuşaklara aktarmayı, araştırmaya ve gazeteciliğe hevesli genç nesilleri mesleğe kazandırmayı hedefledi.
Gazetecilik hayatı başarılarla dolu olan Araştırmacı Gazeteci ve Yazar Uğur Mumcu, 24 Ocak 1993 tarihinde Ankara’daki Karlı Sokak’taki evinin önünde aracına konulan C-4 tipi bombanın patlaması sonucu hayatını kaybetti.
Patlamanın ardında hiçbir delil bulunamadı. Patlama sonrası cımbız ile toplanması gereken delillerin, süpürgeyle süpürüldüğü iddia edildi.
Suikastı; İslami Hareket, İBDA-C, Hizbullah gibi örgütler üstlendi. Suikastın arkasında Mossad ve kontrgerillanın olduğu iddia edildi. Ancak suikastın failleri yakalanamadı.
'Ben Atatürkçüyüm…. Ben, Cumhuriyetçiyim… Ben laikim… Ben antiemperyalistim… Ben tam bağımsız Türkiye'den yanayım… Ben insan hakları savunucusuyum… Ben, terörün karşısındayım… Ben, yobazların, hırsızların, vurguncuların, çıkarcıların düşmanıyım. Dün sabaha değin, araştırarak yazdığım hiçbir konuyu yalanlayamadınız. Öyleyse vurun, parçalayın, her parçamdan benim gibiler beni aşacaklar doğacaktır.'
'Cemaatlere, tarikatlara giren çocuklar 30 sene sonra general olacaklar cumhuriyete karşı ayaklanacaklar.'
'Gerçekte vicdan özgürlüğü, gerçekte demokrasi, laik toplumda meydana gelir.'
'Çünkü anti-laik toplumda dince kutsal sayılan kavramlar, siyasal amaçlar için her gün sömürülür. Ya da Türkiye'de olduğu gibi Arap sermayesi tarafından Türkiye'de kurulan banka sistemlerinde olduğu gibi mali çıkarlar açısından sömürülür. Bu bir sömürüdür. Mustafa Kemal de dinin gerçek yerine oturtulması, Allah ile kul arasında bir kutsal duygu olarak korunması amacıyla laikliği getirmiştir. İngiliz emperyalizminin, Arap kapitülasyonunun aracı olmaması ve siyasi sömürü aracı olmaması için.'
'Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunamaz.'
'Milliyetçilik, ‘vatan, millet, Sakarya, kan, ırk, bayrak' edebiyatı mıdır, yoksa ulusun çıkarlarını, onurunu herkese karşı savunmak; yani tam bağımsızlık mıdır? Ülkenin onuru ayaklar altında çiğnenirken, ‘vatan, millet, bayrak' edebiyatını yani milliyetçiliği sadece kitleleri uyutmak, kandırmak için kullanıp aslında bütün bu değerleri salt kendi siyasal ya da bireysel-sınıfsal çıkarları için kullanmak milliyetçilikse, bunun karşıtı nedir?'
'Biz siyaset bakımından karşıtlarımıza özgürlük tanımazsak birer gizli faşistiz demektir.'
'Bir kişiye yapılan haksızlık tüm topluma karşı işlenmiş bir suçtur. Susanlar da bu insanlık suçlarına katılmış olur.'
'Bu masum insanlar Yahudi de olur, Arap da, Hristiyan da. Ölenlerde ırk, din ayrımı yapılmaz. Ölen insandır.'
'Bir gün mezarlarımızda güller açacak ey halkım! Unutma bizi… Bir gün sesimiz hepinizin kulaklarında yankılanacak ey halkım unutma bizi…'
Mobilya Dosyası (1975)
Suçlular ve Güçlüler (1975)
Sakıncalı Piyade (1977)
Bir Pulsuz Dilekçe (1977)
Büyüklerimiz (1978)
Çıkmaz Sokak (1979)
Tüfek İcad Oldu (1980)
Silah Kaçakçılığı ve Terör (1981)
Söz Meclisten İçeri (1981)
Ağca Dosyası (1982)
Terörsüz Özgürlük (1982)
Papa-Mafya-Ağca (1984)
Sakıncasız (1984)
Devrimci ve Demokrat (1985)
Liberal Çiftlik (1985)
Aybar ile Söyleşi: Sosyalizm ve Bağımsızlık (1986)
Rabıta (1979)
12 Eylül Adaleti (1987)
İnkılap Mektupları (1987)
Bir Uzun Yürüyüş (1988)
Tarikat-Siyaset-Ticaret (1988)
40'ların Cadı Kazanı (1990)
Kâzım Karabekir Anlatıyor (1990)
Kürt İslam Ayaklanması 1919-1925 (1991)
Gazi Paşa'ya Suikast (1992)
Kürt Dosyası (1993)
Vurulduk Ey Halkım: Unutma Bizi (1996)
Katiller Demokrasisi (1997)
Saklı Devletin Güncesi 'Çatlı vs.' (1997)
Gazetecilik (1998)
Polemikler (1998)
Uyan Gazi Kemal (1998)
Bu Düzen Böyle mi Gidecek? (1999)
Söze Nereden Başlasam (1999)
Unutmayalım, Unutturmayalım (2003)
Eğilmeden Bükülmeden (2004)
Kır Çiçekleri (2004)
Türk Memet Nöbete (2004)
Dost Yüzlerde Zaman (2005)
Çocuklar İçin (2009)
İsterler ki Susalım (2011)
Beyaz Melek (2011)
Yunus Nadi Ödülü ('Türk Sosyalizmi' Başlıklı Makalesiyle) - 1962
Çağdaş Gazeteciler Derneği Yılın Gazetecisi Ödülü - 1979
Türk Hukuk Kurumu Yılın Hukukçusu Ödülü - 1979
1982 ve 1992 İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Ödülü - 1980 (inceleme dalında)
1987 Sedat Simavi Vakfı Kitle Haberleşme ve Gazetecilik Ödülü -1980
İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Ödülü - 1983 (röportaj ve seri röportaj dalında)
1985 ve 1987 Nokta Dergisi Yılın Doruktaki Gazetecisi Ödülü -1984
Cumhuriyet Gazetesi Örnek Gazeteci Ödülü - 1987 ('Rabıta Olayı' dolayısıyla)
İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Ödülü -1987 (güncel yazılar dalında)
Cumhuriyet Gazetesi Bülent Dikmener Haber Ödülü - 1988
Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü - 1993
Nokta Dergisi Doruktakiler Basın Onur Ödülü - 1993
Fail-i meçhul ne demek, maalesef küçükken bu cinayet ile öğrendim. Sonra sayılar arttı ama çözülebilen yok. Ölünce kıymeti de bilinmedi. Böyle işte olursa, bir yerlerde denk gelirse anıyoruz. Aslında bu cinayetler çözülene kadar kimse rahat uyuyamamalı da, işte... Neyse...