Geçtiğimiz günlerde bir etkinlikte, genç bir hanım yanıma geldi. Kartvizitini uzatıp tanışmak istedi. “Merhaba, benim Robot İstihdam Ajansım var, size işimi anlatmak istiyorum” dedi. Tabii ki yazı başlığını okuduğunuzda sizin de aklınızdan geçtiği gibi “Nasıl? Anlamadım? Robot İstihdam Ajansı mı? O da nedir? Tam olarak ne iş yapıyorsunuz, bir anlatsanıza…” dedim. Ve bu yazı ortaya çıktı. Keyifli okumalar…
Teknoloji kullananlar işlerini, ürün ve hizmetlerini daha düşük maliyetle, daha hızlı, daha doğru, daha kaliteli, daha esnek ve çok daha kullanıcı dostu tasarımlarla, ihtiyaca özel, vb. yapabiliyor, daha verimli olabiliyorlar. Verimliliği artıran teknolojilerden bahsedildiğinde de aslında kastedilenler çoğunlukla yazılım, yapay zekâ ve robotlar oluyor. Teknoloji denince herhangi bir işte önce yazılımla gelen dijitalleşme, sonra yapay zekâ ile iyice hızlanan, akıllanan, hatasızlaşan süreçler tarif ediliyor. En son noktada da fiziksel olarak insanlara yardımcı olan ya da direkt olarak insanların yerine hem de daha iyi iş yapabilen robotlar devreye giriyor.
Bu bağlamda, teknoloji üreten, kullanan şirketler ve ülkeler diğerlerinden çok daha inovatif, icatçı, verimli ve zengin oluyor. Teknolojiyi odağa alanlar dünyaya veya sektörlere hükmediyor. Teknoloji adaptasyonu geride kalanların işlerini zorlaştıran, aradaki makası iyice açan “gelişmiş, lider” ülkeler ya da “devasa sektör belirleyicisi” firmalar haline geliyorlar. Bu ülkeler ve şirketler dünyanın geri kalanına, diğer endüstrilere teknoloji ihraç ediyor. Oralardaki hammadde ve kaynakları ucuz ve kolay yoldan kapmaya, ekstra avantajlar yakalamaya çalışıyorlar. Ve bizler de bu düzeni en yalın anlatımı ile “kapitalist sistem böyle çalışıyor“diye anlatıyoruz…
Ve insanlık artık bu düzenin yani kapitalizmin sürdürülebilir olmadığını, teknolojinin kritik değer olduğunu iyice anlamaya başladı…
Aşırı/gereksiz hatta zararlı üretim ve tüketime karşı ciddi ve hızla yayılan bir farkındalık, tepkisellik gelişti. Eh hal böyle olunca insani faaliyetlerde “güvenlik, erişilebilirlik, adalet, eşitlik, çevre duyarlılığı, döngüsel ekonomi, vb.” gibi sürdürülebilirlik parametreleri önem kazandı. Temel hedefler her koşulda “en çok ya da en az” değil, “verimlilik, yararlılık, gereklilik, amaç, insan mutluluğu ve çevre sağlığı” olarak belirginleşti. “Robot kullanımı” rekabette ve “yeni nesil başarı kriterlerinde” belirgin fark yarattığı için tıpkı insan gibi kritik kaynak olarak yükselen değer haline geldi. Kısacası artık insanların, dijital çalışanların ve rinsanların (Rinsan: insansı robot) daha iyi bir gelecek için birlikte çalışması gereken yeni bir dünya düzenindeyiz. Geriye dönüş yok…
Robot kullanımı dendiğinde ise hem RPA’leri (Robotik Süreç Otomasyonu – Robotic Process Automation) yani sisteme bir insan/kullanıcı olarak tanıtılan ve tanımlı işin %100’ünü server üzerinden insan gibi kendisi yapan sanal robotları, yapay zekayı (ki bunlara dijital çalışan da deniyor) hem de cobot da denilen, çoğu zaman insan vücudunun parçalarına (çoğunlukla ele, kola) benzeyen endüstriyel, fiziksel robotları kastediliyor.
Sayıları, çeşitleri, fonksiyonları, kullanım alanları giderek hızlanan oranda artıyor. Halen dünyadaki robotların yaklaşık %30'unun faaliyette olduğu Çin'in son yirmi yılda kat ettiği gelişim ve yükselişi yukarıdaki argümanların canlı ispatı gibi dünyanın gözünün önünde parıldıyor.
Doğal olarak bu gelişmeler ve bir robotun en az 6 insana bedel olduğunu gösteren araştırma sonuçları insanlarda “robotlar insanları işsiz bırakacak” korkusunun yayılmasına neden oluyor. Ancak London School Of Economics, McKinsey, MIT gibi saygın kurumların yaptığı çeşitli araştırmalar tam tersi sonuçlara dikkat çekiyor. Korkulanın aksine bu araştırmalar; ileri seviyede, yüksek oranda teknoloji yani robot-yapay zekâ kullanımının ve otomasyonun yepyeni alanlar, meslekler, dolayısıyla da yeni istihdam ve çalışma olanakları yarattığını ortaya çıkarıyor.
Buradan da işsizliğin asıl sebebinin gelişen teknolojiler değil, yetenek gelişiminde geri kalmak olduğu sonucu çıkıyor. Yeteneklerini teknolojiyle beraber güncelleyen ve yükselten toplumlarda ve şirketlerde otomasyon-teknoloji işsizlik, yoksulluk tehdidine değil, fırsat, fayda, zenginlik sağlayan yardımcı kaynaklara dönüşüyor.
Uzun lafın kısası, sonuç: Daha iyi bir dünya için yeni değer setlerine, üretim, tüketim, yaşam modellerine ihtiyacımız var. Bundan sonra çok daha hümanist, ekolojist çözümler yaratmalıyız. Bunun için de bol bol teknoloji, özellikle de otomasyon, dijital çalışan, robot, rinsan, vb. kullanmalıyız.
Neden Dijital Çalışan, Robot, Rinsan kullanımı artıyor ve artmalı?
Yapılan pek çok araştırmada tükenmişlik sendromuna, motivasyon kaybına, işten duyulan yılgınlığa, insan hatalarına neden olan faktörlerin başında rutin, sıkıcı, tekrarlanan görevler geliyor. Dijital çalışanlar, işte tam da bu noktada yani tekrarlayan, rutin ve sıkıcı işlerde çalışan elemanların yerine işe alınıyorlar. Daha doğrusu sisteme resmen bir çalışan gibi kimlik adı, numarası ve şifresi ile tanıtılıyor, kendilerine tanımlanan işleri yapıyorlar. İnsanlara daha insanca iş yapma ve yaşama alanı yaratıyorlar.
Bazı rakam ve bilgiler:
° Fiziksel ya da Dijital/Sanal robotlar insanlardan %70 daha hızlı çalışıyor.
° Görevlerini %100 doğrulukta yapıyorlar.
° Bir insan çalışanın iş konsantrasyonu mesai saati içinde ortalama 56 kez dağılırken, dijital çalışanlarda bu rakam “sıfır”.
° Dijital çalışanların ortalama verimlilikleri %82,
° Ortalama maliyet avantajları % 60.
Üstelik bu avantajlara sahip olmak için artık çeşitli kullanım modelleri de var. Örneğin kullandıkça öde, yıllık, aylık, günlük ya da saat başı ödeme gibi seçenekler değerlendirilebiliyor.
Ne kadar köfte o kadar ekmek > Ne kadar teknoloji o kadar iş…
Şirketlerin ihtiyaç duyduğu pozisyon ve iş süreçlerine en uygun dijital çalışanları bulmalarına yardımcı oluyor. Konuya ve teknolojiye aşina olmayanların yapamayacağı bir hizmet vererek farklı “Dijital Çalışan, RPA” çözümleri sunan alternatifleri şirket adına analiz ediyor, ortalama 20 dakika kadar aday sunumu yapıyor. 48 saat içinde de işe başlamasını sağlıyor.
“Dijital Çalışan” kullanılabilecek bölümler ve yapabilecekleri bazı işler:
Finans: Satınalma işlemleri, sipariş yönetimi, faturaların üretilmesi, ilgili sistemlere işlenmesi ve kontrolü, yönetim raporları, tahsilat kontrolü ve alarm oluşturma, vergi planlaması.
Satın Alma: Tedarikçi tanımlamalarının yapılması. Fiyat karşılaştırma, raporlama ve alarm üretme. Tedarikçi ödemelerinin takibi ve PO işlemleri, teslimat dokümanlarının oluşturulması, gönderilmesi ve sistemlerin güncellenmesi, sözleşme sürelerinin takibi.
İnsan Kaynakları: İşe başlangıç ve işten çıkış işlemleri, CV tarama, bordro üretilmesi, çalışan performans değerlendirme ve ek menfaatlerin çalışan ücretlerine yansıtılması, izin ve rapor işlemleri, ölçme seçme değerlendirme süreçleri.
Pazarlama: Sosyal medya mecralarının takibi, pazar ve rekabet araştırma.
Satış: Müşteri bilgilerinin sisteme işlenmesi ve düzenlenmesi, otomatik teklif oluşturma.
Tedarik Zinciri: Sevkiyat emrinin hazırlanması, irsaliye ve fatura bilgilerinin stok yönetim sistemine işlenmesi, iade yönetimi.
Bilgi İşlem: Sistem kontrolü, lisanslı yazılımların denetlenmesi, sunucu ve uygulamaların yönetimi, kullanıcı tanımlama ve şifre işlemleri, yeni cihazlara ilgili yazılımların kurulması.
Kalite kontrol: Üretimdeki farklılıkları belirler ve ilgili kişileri bilgilendirme.
“Dijital Çalışan” istihdam edilebilecek bazı sektörler ve iş alanları:
Kargo: Taşıma planlama ve izleme, fatura süreçleri, tahsilat, 3. parti taşımacı yönetimi, müşteri iletişim, satın alma ve envanter süreçleri
Turizm: Rezervasyon, rakip fiyat analizi, regülasyona uyumluluk işlemleri, raporlama ve müşteri yönetimi
Medya & Yayın: Meta veri güncelleme, içerik oluşturma, haber bültenleri, dosya ve e-postaları gruplama
Bilişim: Yazılım fonksiyon testleri, kullanıcı işlemleri, müşteri hizmetleri ve destek.
Denetim: Data analizi, karşılaştırma, onay ve mutabakat.
Banka: Kredi işlemleri, tedarikçi ödemeleri, kredi kartı işlemleri, hile (fraud) kontrolü, veri taşıma.
Sigorta: Talep/Şikâyet süreçleri, regülasyon takibi, teklif üretme.
Sağlık: Hasta işlemleri, randevu planlama, şikâyet yönetimi ve denetim.
Üretim: Hammadde takip, yönetim raporları ve veri işleme, satış sonrası destek, ERP ile diğer sistemlerin uyumu, entegre olmayan sistemler arasında bilgi alışverişi, makine izleme, anormallik tespiti, tedarik, teslimat süreçleri takibi
Perakende: Satış ve iş birimi analizi, Arz – Talep planlaması, ürün kategorizasyonu, satış sonrası destek hizmetleri, tedarik zinciri işlemleri.
Akaryakıt & Enerji Sektörü: İstasyon hesap yönetimi, prosedür işlemleri, sayaç okuma doğrulaması.
Telekomünikasyon: Go to market stratejisi, destek süreçleri, uygulamalara entegrasyon.
Müşteri Hizmetleri: Data yönetimi, maliyet kontrolü, çağrı merkezi süreçleri.
Satış: Bayi, satış, sipariş süreçlerinin yönetilmesi, ödeme linki gönderimi, vb.
Bu yazıdaki bilgilerin bir kısmı Robot Istihdam Ajansi kurucusu Canan Alkın‘dan alındı. Daha fazla bilgi edinmek isteyenler kendisi ile iletişime geçebilirler.