Ufuk Tarhan Yazio: Metaverse’de Cinayet Suç mu?

03.06.2022 - 12:32

25 Mayıs 2022’de İsviçre-Davos, Dünya Ekonomik Forumu’nda metaverse’de başta cinayet olmak üzere gerçek hayatta suç sayılan “taciz, saldırı, çocuk suistimali, şiddet vb.” eylemlerin yasal çerçevesinin ne olacağı konusu bir kez daha gündeme geldi.

BAE Bakanı Omar Sultan Al Olama tarafından dile getirilen ve resmi bir talep olarak kayıtlara giren mesele şimdilik hukukçular ve uzmanlar tarafından netleştirilebilmiş değil. Al Olama, tüm bu eylemlerin uluslararası geçerliliği olacak şekilde gerçek hayattaki gibi suç kapsamına alınması ve yasal çerçeveye oturtulması gerektiği konusunda talepte bulundu.

Metaverse’de taciz, saldırı, yaş sınırı vb.

Bu konular ilk kez 2021 yılı sonunda Meta şirketinde Horizon Worlds Başkan Yardımcısı Vivek Sharma’nın metaverse’deki bir etkinlik sırasında bir kadının bir başka katılımcı tarafından kendisine aşırı yaklaşılarak sanal olarak taciz edildiğini, bundan üzüntü duyduklarını açıklaması ile tartışılmaya başlanmıştı. Bu olaydan sonra yazılımlara derhal “safe zone – güvenli bölge” ve belli bir mesafeden daha fazla yaklaşamama özellikleri eklendi, alkollü içki tanıtımı, satışı yapılan metaverse’lere giriş için 18 yaş sınırı konması zorunlu kılındı vb.

Bu önlemlerle sular biraz duruldu ancak halen metaverse teknolojik eksiklikler nedeniyle gerçek anlamda kullanılamadığı için ortamda pek hareket ve acil kararlara gerek de yok. Ancak yaygınlaştığında gerçek anlamda sorunlu ve zorlu bir alan olacağı da kesin.

Henüz konuya dair sınırlı sayıda kaynak, yayın var. Okuduklarımdan ve düşüncelerimden aşağıdaki noktaları sizlerin de görüş ve değerlendirmelerinize sunmak isterim. Varsa lütfen siz de ilave, farklı bilgiler, görüşler ekleyin.

Metaverse hukukçularının dikkatine:

1. Cinayet ve diğer bahsi geçen, gerçek hayatta suç sayılan eylemler fiziksel değil sanal olarak avatarları etkilese de mutlaka sanal suç kapsamında değerlendirilmelidir.

2. Bu tür etiğe, ahlaka aykırı sanal davranışlara, atak ve kötülüklere maruz kalanlar aslında en temelde otomatikman psikolojik şiddete uğramış olurlar ve travma geçirebilirler, itibar, para, sağlık, vb. gibi kayıplar yaşayabilirler. Ortada fiziksel hiçbir şey olmasa bile toplum tarafından dışlanabilirler. Kısacası metaverse’de, sanal alemde maddi-manevi saldırıya, kötü davranışa uğrayanlar her halükârda reel dünyada da olumsuz etkisi olacak sonuçlar ve zararlar görebilirler.

3. Bu tür sanal saldırılar gerçek hayatla ilintili birtakım gelişmelerin de habercisi, tetikçisi, işareti, ipucu olabilir. O yüzden mutlaka siber suçlarla, metaverse’de yaşananlar arasında bir ilinti ve bağlantı kurulmalıdır. Yeni nesil güvenlik sistemleri, güvenlik güçleri bu şekilde entegrasyon kabiliyetlerine sahip olmalıdır.

4. Biliyoruz ki online oyunlar, metaverse oyunları, eğitimleri vb. söz konusu olduğunda çok geniş bir “oyun, oyunlaştırma” dünyası da işin içine giriyor. Ve o oyunlarda bol miktarda insan, canlı öldürme, yaralama, kaçırma, aldatma, kavga, kötü davranışlar, rekabet savaşları vb. gibi türlü türlü olumsuz eylem doğal akış sayılıyor. Ve tabii ki kafaları biraz da bu karıştırıyor. İşte bu noktada önerim ve beklentim, oyun, tatbikat, askeri amaçlı faaliyetler, savaş, dövüş eğitimi vb. için açılan metaverse ortamları, uygulamaları ile gerçek hayatı birebir simüle eden yaşamsal metaverse faaliyet alanları kesin olarak birbirinden ayrılmalı.

Tıpkı şu anda gerçek hayatta da öyle olduğu gibi. Bir savaş oyunu oynamak , yarışmak, dövüşmek, vb. istediğimizde bunları bütünüyle özel izinlere, belgelere tabi olarak özel mekanlarda yapabiliyoruz değil mi? O halde bu tür tüm eylemler sanalda da tamamen ayrı bir statüde ve farklı metaverse’lerde oyun olduğu, sanal olduğu bilinerek yaşanmalı.

Oraya girenler oyun icabı öldürülebileceklerini vb. bilmeliler. Yani orası aynen devam etmeli ama asla gerçek hayat yansıması olan iş, eğlence, eğitim amaçlı, vb. metaverse’lerde bunlara izin verilmemeli. İhlal edenlerde cezalandırılmalı. O Metaverse’e girişi engellenmeli ve hatta gerçek ceza vb. de verilmeli.

Özetle, suçun, kötülüğün sanalı, fizikseli olmaz. Kötülük kötülüktür ve olmadan önlenmelidir. Olmuşsa da en ağır ve adil şekilde cezalandırılmalıdır.