TL likidite sıkışıklığı, yeni mevduat ürünüyle artan bankalararası rekabet ve kurlarda görülen dalgalanmalarla öngörülebilirliğin kaybedilmesi TL mevduat faiz oranlarını yüzde 26’ya kadar çıkarırken, ticari kredi faiz oranları ise yüzde 46 seviyesini gördü.
Dünya'da Şebnem Turhan haberine göre, para politikasında bir yılda yaşanan yoğun değişim, döviz kurlarındaki aşırı dalgalanma, piyasada öngörülebilirliğin zayıflaması ve TL likidite sıkışıklığı ile devreye giren kur korumalı TL mevduatın getirdiği rekabet ortamı bankalarda hem kredi hem de mevduat faizlerini artırdı.
Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 14 sevisinde olsa da ticari kredi faizinde bankacılık kaynakları oranın yüzde 40’a kadar çıktığını belirtti. Kaynaklar kur korumalı TL mevduat ürününde en fazla yüzde 17 faiz verilse de TL mevduatlarında yüzde 26’ya kadar varan faiz oranlarının gözlendiğini vurguladı. Bankaların mevduat kapma yarışı özellikle milyon lira üzeri mevduatta daha kızışırken bankalar arası büyük meblağların transfer olduğu belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 20 Aralık günü kur korumalı TL mevduat hesabıyla vatandaşların kurdaki dalgalanmalardan korunacağını dile getirmesinin ardından bankalarda ürün kullandırılmaya başlandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı yayımladığı yazıda politika faizinin 3 puan üzerinde en fazla mevduat faizi verilebileceğini belirtince bankalar kur korumalı olmayan mevduatlarda birbiriyle yarışa girdi.
Geçen haftalarda piyasadaki TL sıkışıklığı ve yılsonu bilanço kapama adımları nedeniyle yüzde 18-19 seviyelerine çıkan TL mevduat faizi yılın son haftasında ise yüzde 20-26 seviyelerine yükseldi.
Kamu bankaları ise mevduat yarışında biraz geride kalmış gibi görünüyor. Bankacılık kaynakları kamu bankalarının en fazla yüzde 17,5-19 seviyelerinde TL mevduat faizi verebildiğini yüzde 20’nin üzerine çıkan özel bankaların kamudan mevduat transfer ettiğini de belirtti.
Merkez Bankası da döviz tevdiat hesaplarından kur korumalı TL mevduat ürüne geçişi teşvik etmek için bankalara zorunlu karşılıklarda farklı uygulamalar yapacağını açıklamıştı. Öyle ki DTH’larında hiçbir değişim yaşamayan bankaların Merkez Bankası’nda tuttukları zorunlu karşılıklarından yüzde 1,5 komisyon alacağını duyurmuştu. Bu durumun bankalarda DTH’ları azaltmaya yönelik adım atması beklenirken dolar mevduat faizi de yükseldi. Bankacılık kaynakları dolar mevduat hesabında yüzde 1,5’e yükseldiğini belirtirken geçen haftalarda en yüksek yüzde 1,2 seviyelerinin görüldüğünü belirtti.
Merkez Bankası politika faizi yüzde 14 seviyesinde ve sıkı para politikasının ticari kredilerde ivme kaybına yol açtığı faiz indirimlerinin gerekçesi olsa da bankaların uyguladığı faizler bunların çok çok ötesinde bulunuyor.
Ticari müşterilerde ise rotatif kredilerde yüzde 46 faiz oranını gördüğünü belirten bankacılık kaynakları yüzde 30’un altında ise ticari kredi faizi görmenin zor olduğunu belirtiyor.
Bir diğer kaynağın verdiği bilgiye göre kamu bankaları da yüzde 14,8 seviyesindeki TLREF’i baz alarak vadeye göre TLREF artı 2’den başlayan oranlarla ticari kredi kullandırıyor. Bankacılık uzmanı, rotatif kredide ise yüzde 17,5 seviyesinin de kamu bankalarından alınabilen en düşük seviye olduğu kaydetti.
Peki neden yükseliyor hem kredi hem de mevduat faizleri? Bankacılık kaynakları öncelikle TL likidite sıkışıklığına dikkat çekiyor. Uzmanların verdiği bilgiye göre Merkez Bankası’nın aralık ayı boyunca doğrudan döviz satımıyla yaptığı müdahalelerde piyasadan TL çektiği bunun fonlamanın da limitlere gelmiş olması TL’yi değerli hale getiriyor. Ve TL bu kadar güç bulunurken fiyatı da artıyor ve bankalar da kredi vermeye çok yanaşmıyor.