Uçak Koltukları Otobüstekilere Kıyasla Neden Bu Kadar Dar?

07.05.2025 - 21:02

Uçağa her bindiğinizde dizlerinizin ön koltuğa yapıştığını fark ediyor musunuz? Yanınızdaki kol dayamasına omuzlarınızın sığmadığı oluyor mu? Eğer bunları yaşıyorsanız yalnız değilsiniz. Çünkü pek çok yolcu aynı dertten şikayetçi. Gelin bu sıkışıklığın sebebine birlikte bakalım.

Kaynak 1, Kaynak 2

Koltuklar gerçekten küçüldü mü yoksa bize mi öyle geliyor? Görseli — Uzmanlara göre, koltuk aralıkları ve genişlikleri son 20 yılda ciddi şekilde küçüldü. Örneğin; American, Delta, Southwest ve United gibi büyük hava yolları 1980’lerden bu yana koltuk aralıklarında yaklaşık 5 ila 13 santimetre kayıp yaşadı.
Eskiden ortalama 89 santimetre olan diz mesafesi günümüzde 79 santimetreye kadar düştü, hatta bazı bütçe dostu hava yollarında bu mesafe sadece 71 santimetre civarında.

Tüm bu sıkışıklığın arkasında ne var? Görseli — Bugünkü durumun temeli 1978'de atıldı. O yıl yürürlüğe giren Hava yolu Serbestleştirme Yasası ile sektörde büyük bir değişim başladı. O döneme kadar bilet fiyatları, hizmet standartları ve koltuk düzenleri devlet tarafından sıkı şekilde denetleniyordu.
Ancak serbestleşme sonrası hava yolları, rekabetin kızışmasıyla maliyetleri kısmak için koltukları küçültüp uçağa daha fazla yolcu almayı tercih etti. Başta bu değişiklikler daha uygun fiyatlarla uçuş imkanı sağladı ama zamanla hizmet kalitesi düştü ve sıkışık kabinler standart hale geldi. Artık koltuk mesafeleriyle ilgili yasal bir alt sınır olmadığı için hava yolları rahatça daha fazla koltuk sıkıştırabiliyor.

Dar koltuklar sadece rahatsız mı yoksa riskli mi?

Sıkışık koltuklarda oturmanın verdiği rahatsızlık kısa uçuşlarda tolere edilebilir gibi görünse de uzmanlar özellikle uzun uçuşlarda ciddi sağlık risklerine dikkat çekiyor. Kan dolaşımının kısıtlanması, özellikle obezite gibi risk faktörlerine sahip yolcularda pıhtı oluşumuna yol açabiliyor.

Dahası, dar koltuk düzeni acil bir tahliye sırasında büyük zorluklar çıkarabiliyor. Normalde bir uçağın 90 saniyede tamamen boşaltılması gerekiyor ama koltukların daralması ve yolcu sayısının artması, süreci tehlikeye sokabiliyor. Federal Havacılık İdaresi (FAA) bu konuda bir test yapmış olsa da testin gerçek koşulları yeterince yansıtmadığı eleştirileri mevcut.

Hava yolları yakın zamanda koltuk boyutlarını büyütecek gibi durmuyor. Bu yüzden yolcuların bazı önlemler alması öneriliyor. Özellikle uzun uçuşlarda ekstra bacak mesafesi sunan koltukları tercih etmek faydalı olabilir. Ayrıca mümkün olduğunca uçuş sırasında ayağa kalkıp hareket etmek, kan dolaşımını desteklemek açısından önemli.