Bir anda ortaya çıkan bu patlamayla gökyüzü kül ve taşla kaplandı, oluşan bulut yakındaki şehirlere yağdı. Binlerce kişi etkilendi, olay sonrası yarım milyona yakın insan tahliye edildi ve evden çıkmamaları için uyarıldılar. Yollar bile birkaç hafta boyunca birçok tehlike barındırıyordu. Herkes korktu, korkmakta da haklılardı...
Sanki domatesin faydalarından bahsediyormuş gibi yanardağları övmek değil derdimiz, daha geniş bir perspektiften baktığımızda farklı bir manzara var.
Evrim açısından volkanik patlamaların nasıl bir etkisi olduğunu tartışalım önce. Bundan neredeyse 30 bin yıl öncesine dek dünyada modern insan türünün yanında üç ayrı tür daha vardı, onlar insan olmasalar da 'insansı' olarak anıyoruz.
Endonezya çevresinde yaşayan bu insansı tür bir volkan patlaması sonucunda yok oldu, evrimsel süreçten de silinmiş oldular. Bu insansılar arasında bir diğer tür de homo erectustu, yaklaşık 70 bin yıl önce yok oldu onlar da.
Sebebi neydi dersiniz? Yine bir volkanik patlamaydı
Yani dünyanın bugün insanların tekelinde olması ve bunu genellikle kötüye kullanmamız için gerekli ortam volkanların patlamasıyla sağlanmıştı. Birçok türün ortaya çıkması ya da dünyadan silinmesinde volkanik patlamaların etkisi olduysa da hem ekonomi hem de tarım açısından çok faydası görüldü.
Yanardağ patlaması sonrasında normal şartlarda patatesin yetişmeyeceği birçok arazi verimlilik kazanıp tarımsal üretime başladı. Bunlardan biri, Niğde Kayseri platosu ve çevresindeki topraklar. Bu bölgede de volkanik patlamalar sonucunda yayılan tüf, laf ve diğer maddeler kıymetli bir tabaka oluşturuyor, böylece tarıma can veriyor.
Yanardağların içlerinde biriken ısı, jeotermal enerji için çok önemli bir kaynak niteliğinde. Bu enerjinin farkında olmayanlar için şöyle anlatalım, jeotermal enerji yenilenebilir, sürdürülebilir, tükenmeyen, ucuz, güvenilir ve tüm bunları saydıktan sonra sizin de tahmin edeceğiniz üzere çevre dost bir enerji türü.
Bireyler olarak korkutucu sonuçlarıyla karşılaşabiliyoruz ancak dünyanın şu anki ekonomik kaynaklarının büyük bir kısmını teşkil eden altın ve gümüş dahil olmak üzere birçok kıymetli madde volkanik patlamalardan beslenerek oluştu. Tarımdan zaten bahsetmiştik, homo sapiensin bugün milyarlarca nüfusa ulaşmasının kaynağını da biliyoruz.
Hal böyleyken yanardağlarla ilişkimizi tekrar düşünmemiz gerekebilir.