Ülkelerin yatırım yapılabilir seviyelerini ölçen kurumlara 'kredi derecelendirme', verdikleri notlara da kısaca 'kredi' notu diyoruz. Türkiye'nin son dönemde düşen notunda Fitch'in yaptığı artışla gözler yeniden bu alana çevrildi. 10 soruda kredi derecelendirme sistemini ve notlara yakından bakalım.
Ekonomim'de Bader Aslan'ın köşesinde anlattığı '10 soruda kredi derecelendirme sistemi' nedir, ne değildir?
Bir ülke ya da şirketin borcunu geri ödeme ya da ödeyemem riskini belirten göstergedir.
Küresel ekonomilerde, paranın akacak mecra aramasında bir kontrol ya da teyit mekanizması gören kredi piyasası, borç alacak ve verecek için, yatırım yapmak isteyen için bir nevi teminat.
Genel şartlar, kredi notu yüksek olan bir borçluya daha uygun koşullarda ya da tam tersi, düşük notu olan borçluya daha yüksek faizle borç verilmesi sağlanırken, yatırım yapmak isteyenler için de yüksek not cazip gelmektedir.
En ünlüsü 3 şirket herkesin de bildiği gibi, Moody’s, S&P ve Fitch
Ayrıca JCR (Japonya), Dagong (Çin), DBRS (Kanada), Egan-Jones (ABD) gibi şirketler de var.
Notun yanında önemle belirtilen 'görünüm' diye bir gösterge var. Görünüm üç şekilde pozitif, durağan ya da negatif olabilir. Görünüm, bir sonraki not değerlendirmesi için bir gösterge niteliği taşıyor. Görünüm pozitifse not artabilir, negatifse not düşebilir, durağansa not değişmeyebilir şeklinde yorumlanıyor. Bir vaat niteliği taşımazken, belirten doğrultuda hareket edilmeye de bilir.
Her kredi derecelendirme kuruluşunun farklı değerleme kriterleri bulunuyor.
Her şirketin notlarının göstergeleri farklı olurken, notlar üç ortak kategoride toplanıyor.
yatırım yapılabilir düzey,
yatırım yapılamaz (yüksek riskli) düzey
batık (temerrüt) düzey.
Tabloda görebilirsiniz.
Fitch'te B+ notu olan ülkeler: Rwanda, Tanzanya, Türkmenistan, Uganda
Moody’sde B3 notu olan ülkeler: Angola, Bosna-Hersek, Kırgızistan, Moldova, Moğolistan
S&P’de B notu olan ülkeler: Kenya, Moğolistan, Nikaragua
Kredi not artışlarında 3 önemli bir değişken şu şekilde oluyor:
Borçlanma maliyetleri düşüyor,
Portföy yatırımları artabiliyor,
Doğrudan yatırımlar artabiliyor.
Ülkenin mali durumunda anormal bir iyileşme olmadığı sürece, genellikle kuruluşlar bir yıldan kısa sürede notlarda birden fazla değişiklik yapmıyor.
Mali göstergelerde önceki yıllara göre iyileşme olurken, para politikasında sıkılaşma, rasyonel politikalara dönüş, cari dengede iyileşme risk görünümünü iyileştiriyor. Ayrıca 2021 yılında girilen FATF'in gri listesinden çıkma çalışmalarının Haziran ayında tamamlanması bekleniyor.
AKP seçmenine göre Türkiye'nin ekonomisini bunlar batırıyor 😁😁😁