Aziz Sancar İstanbul'a geldi. Nobel ödüllü Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, Gebze'deki TÜBİTAK Fen Lisesi'nde gençlerle bir araya geldi. Sıklıkla Türkiye ve Atatürk sevgisini dile getiren, Aziz Sancar gençlere, 'Benim yaptığımı yapmayın, geri dönün' mesajı verdi. Yeni araştırmasını da açıklayarak gündeme gelen Sancar, Türkiye'nin önemli isimlerinden biri. Peki Aziz Sancar kimdir? Kaç yaşında ve nereli? Detaylar haberimizde...
Geçtiğimiz günlerde ülkemize gelen Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, sık sık gençlerle bir araya geliyor. ABD'de yaşayan Aziz Sancar, en son katıldığı etkinlikte 'Zorluklarla karşılaştığınızda, işler iyi gitmediğinde inatçı olmalısınız. Yurt sevgisi çok önemli. Yurt dışına gidin ama gittikten sonra geri dönün. Benim yaptığımı yapmayın. Yurt dışında farklı dünya görüşü olan insanları görmek önemli. Onlardan öğrenecek şeyler var fakat bizim bu memlekete borcumuz var. O bakımdan yurt dışı fırsatınız olursa çıkın ama Türkiye'nin size ihtiyacı var mutlaka geri dönün' dedi.
AZİZ SANCAR KİMDİR?
1946 yılında Savur-Mardin'de dünyaya gelen Aziz Sancar, okuma yazma bilmeyen anne ve babadan doğan sekiz çocuğun yedincisidir. Türk hekim akademisyen, biyokimyager, moleküler biyolog ve bilim insanıdır.
1997 yılından beri Amerika Birleşik Devletleri'nde Kuzey Karolina Üniversitesi, Chapel Hill Sarah Graham Kenan Biyokimya ve Biyofizik Programı'nda görevli Prof. Sancar, son 20 yıldır DNA onarımının pek çok parçasının tanımlanmasında kullanılan biyokimyasal yaklaşımlara yaptığı öncülükle tanınıyor. Mehmet Özdoğan ile birlikte ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk Amerikalı Türk olarak tanınır. Hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.Aziz Sancar'ın geliştirip ismini koyduğu 'maxicell' tekniği ile buluşunu yapıp ismini koyduğu'excinuclease/excision nuclease' enzimi terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü'ne girmiştir.
AZİZ SANCAR'IN HAYATI
1963 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'den 1969 yılında birincilikle mezun oldu. İki yıl Savur'da bir sağlık ocağında hekimlik yaptıktan sonra bir NATO-TÜBİTAK bursu ile önce Johns Hopkins Üniversitesi, ardından Dallas Teksas Üniversitesi'ne gitti. Dallas'ta üniversitenin moleküler biyoloji programına ve Caude Rupert'ın laboratuvarına katıldı. Bu laboratuvarda Sancar, danışmanı Claud Rupert ile fotoliyaz olarak adlandırılan bir geni klonlamış ve genetik mühendisliği ile bakterilerde çok yüksek oranlarda çoğaltmıştır.[12] Bu genin kodladığı enzim, ultraviyole ışıkları ile zarar görmüş DNA'nın onarımını yapmaktaydı. Bu buluş Dr. Sancar'ın önce yüksek lisans, ardından doktora derecesi (1977) almasını sağladı.Sancar, 1977-1982 yılları arasında Yale Üniversitesi'nin tıp fakültesinde çalıştı. Bu dönemde fotoliyaz enzimi çalışmalarına ara verip nükleotid kesim onarımı araştırmaları başladı. DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamladı. 1997 yılından itibaren araştırmalarını biyokimya ve biyofizik alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Amerika Birleşik Devletleri North Carolina-Chapel Hill'de North Carolina Üniversitesi biyokimya ve biyofizik bölümünde sürdürmektedir.
DNA'nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı Amerikalı Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte 2015 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.
Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. Biyokimya profesörü Gwen Boles Sancar ile evlidir.
AZİZ SANCAR ALDIĞI ÖDÜLLER
1984 Başkanlık Genç Araştırmacı Ödülü, Ulusal Bilim Vakfı
1990, American Society for Photobiology Research Award
1995, Associate Fellow, Third World Academy of Sciences
1995, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Temel Bilim Ödülü
2004, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Üyesi
2005, Ulusal Bilimler Akademisi Üyesi, ABD
2006, Türkiye Bilimler Akademisi Üyesi
2007, Türkiye Koç Vakfı Vehbi Koç Ödülü
2009, Texas Üniversitesi, Dallas Distinguished Alumni Award
2015, Biyomedikal Bilimde Vallee Ödülü, Amerikan Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Derneği
2015, Kimyada Nobel Ödülü