Anayasa Mahkemesi, Suriyeli sığınmacılar için emsal teşkil edecek bir karara imza attı. Suriye’deki iç savaştan kaçıp Türkiye’ye sığınan Suriyeliler açısından bir ilk yaşandı. Türkiye, tutulduğu koşulların kötülüğü nedeniyle, bir Suriyeli sığınmacıya 10 bin TL tazminat ödeyecek.
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) kararı, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile yaptığı son anlaşma açısından da büyük önem taşıyor. AB ile yapılan anlaşma uyarınca, Avrupa’ya Türkiye üzerinden gittiği belgelenen Suriyeli sığınmacıların tümü geri alınacaktı. Türk mevzuatı gereğince, Türkiye’nin de Avrupa’nın gönderdiği bu sığınmacıların büyük bölümünü, geldikleri ülkeye iade etmesi gerekiyor. Yine AB ile anlaşma ve Türk mevzuatı uyarınca, bu sığınmacılar, asıl ülkelerine gönderilme işlemlerinin yapılmasını beklerken, “geri gönderme merkezlerinde” tutulacaklar.
Sözcü'den Zeynep Gürcanlı'nın haberine göre, AYM’nin bugünkü kararı, sığınmacıların ortalama 3 ay kaldıkları bu “geri gönderme merkezlerindeki” yaşam koşullarının, insan hakları açısından “kabul edilemez” olduğunu hükme bağladı.
AYM’nin bu kararı ile, davayı açan Suriyeli sığınmacının kaldığı Kumkapı Geri Gönderme Merkezi başta olmak üzere, tüm geri gönderme merkezlerindeki sığınmacılar için benzer davalar açma hakkı doğdu. AYM’nin benzer koşullar nedeniyle dava açan sığınmacılar hakkında benzer karar vermesi durumunda, sadece AB’den gelecek 3 milyar Euro’nun değil, Türkiye bütçesinden büyük bir meblağnın da, sadece sığınmacılara tazminat olarak verilmesi gündemde.
Adı güvenlik gerekçesiyle kamuoyuna açıklanmayan, sadece ad ve soyadının başharflerinden oluşan K.A. adlı Suriyeli sığınmacının AYM’ye açtığı davanın ve AYM’nin verdiği kararın ayrıntıları şöyle;
Kararda yer alan ayrıntılara göre Suriyeli sığınmacı,”terör örgütüyle bağlantı” gerekçesiyle gözaltına alındı. Ancak terör örgütüyle bağlantı konusunda yeterli delil olmadığından serbest bırakıldı.
Gözaltına alınıp, salındıktan sonra, mahkeme tarafından “ülkesine geri gönderilmesi” kararı verilen Suriyeli sığınmacı, Kumkapı Geri Gönderme Merkezi’ne alındı.
Ancak toplam 300 kişi kapasiteli geri gönderme merkezinde 385 kişi kalıyordu.
AYM kararında, geri gönderme merkezi yetkililerinin ve bilirkişilerin görüşleri de yer alıyor. Ve buradaki ayrıntılar, Kumkapı geri gönderme merkezinin, “sığınmacıların tutulduğu güvenli bir yer” olmaktan çok, “toplama kampını” andırdığı ortaya çıkıyor.
300 kişilik merkezde 385 kişi kalıyor
Gelen sığınmacılar ortalama 3 ay kalıyolarlar
Haklarında herhangi bir suça ilişkin hüküm bulunmayan insanlar, sadece haftada bir havalandırmaya çıkarılıyorlar. Üstelik son aylarda, bu haftada bir havalandırma hakkı da sığınmacılara tanınmıyor
Merkezde kendini asmaya çalışanlar, ağızlarını dikenler, birbirini bıçaklayanlar var
Temizlik iki ayda bir yapılıyor
Merkez yetkililerine göre, kişi başına yemek için günlük 9 TL ödenek ayrılıyor. Ve bizzat merkez yetkilileri, “İstanbul koşullarında bu miktarın çok az olduğunu” AYM’ye bildirmiş durumdalar