Türkiye Önümüzdeki Günlerde, İtalya Üzerinden Gelen Hesaba Katılmamış Bir Tayfunla Karşı Karşıya Olabilir!

27.09.2018 - 11:30

ABD'de Florence Kasırgası ve Japonya'da Jebi Tayfunu'nda olanları haberlerde izledik. Yapılan tahminler gösteriyor ki ülke olarak bizim de kapımızda bir tayfun olabilir.

Şimdilik bir ihtimal olarak araştırılan bu tayfunun kaynağı ne, gerçekleşirse nasıl bir etki yaratır, hepsine bakalım.

Jefi Tayfunu Japonya'nın neredeyse son 25 yıldır gördüğü en şiddetli tayfundu, çok büyük bir yıkıma yol açtı.

Yerle bir olan şehir, can kayıpları ve yaşanan korkuyu sosyal medyada, haberlerde takip ettik, tıpkı ABD'de yaşanan Florence Kasırgası'nda olduğu gibi. Hatırlayalım, Florence Kasırgası'ndan önce bu kasırganın adeta 'Mike Tyson'ın yumruğu gibi ineceği' bile söyleniyordu, nitekim öyle de oldu.

Beraberinde milyarlarca dolar zayiat bıraktı Florence Kasırgası, yarattığı tedirginlik de cabasıydı.

Kuzey ve Güney Carolina, bunun yanında Virginia'da etkisini öyle bir gösterdi ki milyonlarca kümes hayvanı sular altında kaldı, can kayıplarıysa yüze yakındı.

Bu arada kasırga ve tayfun dediğimizde farklı doğa olaylarından bahsettiğimiz düşünülmesin, bu ikisini ayıran tek şey sadece gerçekleştiği coğrafya.

Hızı saatte 120 km/h üzerine çıkan bu rüzgarlar şayet Kuzey Pasifik Okyanusu doğusunda, Meksika Körfezinde, Karayıp Denizinde veya Kuzey Atlas Okyanusunda yaşandığında kasırga, Kuzey Pasifik Okyanusu batısında yaşandığında tayfun olarak adlandırılıyor.

Tüm bu olayları takip ettikten sonra geçtiğimiz günlerde İtalya açıklarında bir tayfun sinyali olabileceği konuşulmaya başlandı.

Çok nadir olmakla birlikte bu olasılık üzerine verilere dikkat kesilmeye başlandı. Birazdan ne anlama geldiğine de bakacağımız 'medicane' adıyla anılan bu tayfunun Ege-Akdeniz üzerinden hareketini sürdürebileceği tartışılıyor.

Burada endişeleri ve merak ettiklerimizi ayağı yere basan bir uzmanın açıklamalarıyla açıklığa kavuşturalım.

Twitter'da bu endişelerin yükselmesinin ardından Ondokuz Mayıs Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği bölümünden Yrd.Doç.Dr. Abdullah Kahraman, Twitter hesabı üzerinden şu zinciri paylaştı.

Biz de kafa karışıklığımızı gidermek adına onun açıklamalarına bir göz atalım.

Önce 'medicane' kısmına bir açıklık getiriyor Kahraman.

Önümüzdeki günlerde Akdeniz'de bir 'medicane' oluşumu ihtimali var. Olası güzergah Türkiye de olabilir. Peki nedir bu 'medicane'?
'Medicane', 'Mediterranean' ve 'hurricane' kelimeleri ile oluşturulmuş bir terim. 'Akdeniz tayfunu' diye Türkçeleştirebiliriz. Peki Akdeniz'de tayfun olur mu?

"Bir orta enlem ülkesi olarak orta enlem siklonlarına alışkınız. Avrupa da, Akdeniz havzası da bu orta enlem siklonlarının güzergâhındadır ve yağışını önemli ölçüde bunlardan alır."

Bu arada Kahraman'ın bahsettiği siklon nedir diye soracak olursanız açıklayalım, siklon ya da kiklon atmosferde bir alçak basınç alanı çevresinde hızla dönen rüzgârların oluşturduğu şiddetli fırtınaya verilen isim.

Peki bu siklonların etki alanı nedir?

Orta enlem siklonları (ya da tropiklerdışı siklonlar) iki farklı hava kütlesinin arasındaki yüzeyler olan 'cepheler'le ilişkili olup, binlerce km genişlikteki alçak basınç alanlarıdır. Yaklaşık 3-10 günlük ömürleri vardır, genellikle batıdan doğuya hareket ederler.

"Dünya genelinde bunların tahmini için merkezler tesis edilmiştir, tüm okyanuslar için sorumlu bir merkez vardır. "

Ancak Akdeniz için böyle bir merkez yoktur. 'Çünkü Akdeniz'de oluşmazlar...' diye düşünülüyordu yakın zamana kadar.
Akdeniz'de de tropikal siklonlara benzer özellikte siklonların görülmesi özellikle son 20 yılda bilimsel literatürde yer almaya başladı. Bu araştırmalar henüz tüm tahmin komünitesine ulaşmamış olsa da bunların fiziksel olarak tropikal siklonlardan farksız olduğunu biliyoruz.

Bu yapısal benzerlik olsa da bazı farklar da var:

Biraz farklı şekilde gelişiyorlar, daha sığlar, ama temelde yüksek deniz yüzey sıcaklığı ve yukarı seviyedeki nispeten soğuk hava ile, düşeyde rüzgarın fazla değişmediği durumlarda ve nadiren oluşuyorlar.
Sayısal tahminlerde bunların oluştuğunu gördüğümüz her durumda oluşmuyorlar, bu nedenle bir model çıktısına bakıp erken heyecan yapmak anlamlı değil. Ancak önümüzdeki günlerde bunlardan birine rastlama ihtimalimiz var.