Terör örgütü PKK’nın lideri Abdullah Öcalan’ın bugün silahsızlanma çağrısı yaptı. Türkiye’de yeni sürecin nasıl olacağı, nasıl devam edeceği merak ediliyor. Öcalan’ın çağrısıyla birlikte dünyada silahsızlanma örneklerinin olup olmadığı da merak edilenler arasında. Günün ana gündemi beklenen silahsızlanma çağrısıyken gelin hep birlikte dünyada silahlı örgütlerin yaşadığı barış süreci ve son aşamada gerçekleşen silahsızlanma örneklerine bakalım.
Türkiye benzer süreci 2013-2015 yıllar arasında yaşamıştı. Süreç sonuçsuz sonuçlansa da yaklaşık 3 sene boyunca Türkiye’de önemli olaylar, önemli açıklamalar yaşandı.
Peki, dünyada silahlı örgütlerle yapılan barış süreçlerinin örnekleri neler? Hep birlikte birkaç örneği inceleyelim. 👇
Endonezya’nın Sumatra kenti Açe bölgesinde bağımsızlık için oluşturulan Özgür Açe Hareketi, (GAM) 1976’dan 2005’e kadar hükümetle savaştı. Bu yıllar arasında 15 bini aşkın insan öldürüldü.
Örgüt, 2005 yılında Endonezya hükümetiyle barış anlaşması imzaladı. Anlaşmayla silahlı kanat dağıtıldı.
Endonezya’da bu barış süreci ilk olarak 2002 yılında başladı ancak bir sene sonra süreç durdu. Hükümet Özgür Açe Hareketi’nin silahsızlanmada başarısız olmakla suçladı. Savaş yeniden başladı.
2004 yılında ülkede yaşanan tsunami felaketi çözüm sürecini tekrardan başlatan olay olarak karşımıza çıktı. Özgür Açe Hareketi bağımsızlık talebinden vazgeçtiğini duyurdu.
Ülkede barış sürecinin yakından takip eden gazetecinin görüşlerine göre silahsızlanma müzakerelerin en zorlu başlığı. Endonezya hükümetinin örgüte ön koşulu ise silahsızlanma oldu. Hükümet “Sadece silahları bırakın” çağrısını yapmadı bunun uygulanabilir olması için yeni çözüm yolları buldu.
O çözüm yolu “Ver parayı, götür ürünü” (Cash and Carry) olarak adlandırıldı.
Uygulamaya göre GAM bırakacağı silah sayısı kadar Endonezya hükümeti bölgeden askeri birliklerini çekti.
İki taraf arasındaki samimi ve istenen barış sonucunda çözüm süreci başarıya kavuştu. Uzmanlar her iki tarafın ilişkileri sürdürme isteği nedeniyle hiçbir zor konunun çözümsüz bırakılmadığını aktarıyor.
El Salvador’da silahlı örgüt Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLMN) 1980 yılında kuruldu. Beş gerilla örgütün birleşmesiyle kurulan FLMN ile El Salvador hükümeti arasında savaş 12 yıl sürdü. Hükümet 1990-1992 yılları arasında FLMN ile barış görüşmesi gerçekleştirmeye başladı.
Silahsızlanma görüşmelerin sonuncu maddesini oluşturdu. Silahsızlanma çağrısından önce ‘tam politik anlaşma’ koşulu dile getirildi.
Hükümet, silahsızlanma aşamasından önce genel af çıkardı. Affın hemen ardından barış anlaşması imzalandı. Barış anlaşmasında yer alan bazı ifadeler şöyleydi:
“Ulusal Sivil Polis Teşkilatı'nın oluşumu, askeri istihbarat servislerinin feshedilmesi, milis organlarının lağvedilmesi, yargı sisteminde değişiklik, seçim sisteminde değişiklik, FLMN'nin bir siyasi parti haline gelmesi.”
Barış anlaşmasının kabul edilmesinin ardından sıra silahlara geldi. Silahsızlanma çağrısıyla birlikte silahlar imha edildi.
Barış anlaşmasında yer aldığı gibi FLMN siyasi partiye dönüştü. Böylece savaş sona erdi.
Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını savunmak amacıyla kurulan İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA), 1969 yılında kuruldu. Örgüt bağımsızlığın ancak silahlı mücadele ile mümkün olduğunu savunuyordu.
Silahsızlanma bu çatışmanın en büyük sorunlarından biriydi. Dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, IRA’yla görüşülmesi için silahların bırakılması çağrısını yaptı.
1990 yılın gelindiğinde ‘Demir Leydi’nin yerine koltuğa John Major oturdu. IRA ile görüşme çağrısı yaptı ve IRA 1994’te ateşkes ilan etti. IRA kendisiyle görüşülmemesi üzerine ateşkesi sonlandırdığını duyurdu.
1997 yılında Tony Blair’in İngiltere başbakanı olması IRA ile barış sürecini başlatan gelişmelerden biriydi. Blair, bir ön koşul olmaksızın IRA ile görüştü, barış süreci başladı.
1998 yılında Kuzey İrlanda Anlaşması’nın imzalanmasıyla IRA silah bırakmayı kabul etti. İngiltere ise buna karşılık olarak IRA mahkumlarını serbest bıraktı, askerlerinin önemli çoğunluğunu geri çekti.
Barış anlaşmasının ardından hızlıca başlayan silahsızlanma adımlar çözümü başarıya kavuşturdu.
İspanya’nın Bask bölgesinde bağımsızlık hedefiyle kurulan ETA’nın barış süreci halkın dahil olmasıyla başladı. ETA’nın silahları bırakması yukarıda bahsettiğimiz örgüt ve hükümet arasındaki müzakerele hiç benzemiyor.
İspanya’da Franco diktatörülüğü 1978’de sona erdi. Demokratikleşme sürecinin başlamasıyla diktatörlük bıkan halk sokağa çıktı ve ‘Basta Ya’ (Artık Yeter) sözleriyle ETA’ya çağrı yaptı.
Eylem kitlesel bir harekete dönüşünce ETA için silahları bırakma süreci başlamış oldu.
2006’da ateşkes yapan ETA, 2917’de silahları bıraktığını söyleyerek ateşkes ilan etti.
Örgüt 29 Ekim 2011’de silahlı mücadeleye son verdiğini duyurdu.
2016 yılında kalıcı anlaşmayla silahları bıraktı.
Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC), 1960’lı yıllarda Kolombiya Komünist Partisi’nin askeri kanadı olarak kuruldu. Verilere göre 2001 yılında FARC’ın 16 bin mensubu bulunuyordu. Ancak hükümet verilerine göre 2008’de bu sayı 7 bine kadar indi.
Örgüt ile barış müzakereleri 1998 yılında başladı ancak başarısız oldu. Müzakereler sonucunda FARC daha güçlendi. Ardından yaklaşık 4 sene süre barış süreci yeniden başladı. 2016 yılında FARC ve Kolombiya hükümeti barış anlaşması imzaladı. Anlaşma halk oylamasına sunuldu. Yüzde 49.8 barış anlaşmasına evet derken yüzde 50.2 ‘hayır’ yanıtını verdi. Böylece anlaşma halk oylamasıyla reddedildi.
Ancak barış süreci sona ermedi. Hükümet ve FARC anlaşmada farklılıklar yaparak meclis onayına sundu. Altı ayda 13 bini aşkın FARC üyesi silah bıraktı. FARC meşru bir siyasi parti olarak Kolombiya siyasetinde yerini almıştır.
biz kitlenmedik kardeşim chp gelirse sayaçları pkk okuyacak apo çıkacak deyim yalan videolarla gaza gelip bunlara oy verenler kitlensin
Belli ki talimat gelmiş.
öcalanin silah bırakma çağrısı tam olarak "bizim Türkiye cumhuriyeti olarak terörü bitirecek gücümüz yok, bir terörist başından medet umuyoruz" demektir. boşu boşuna dünyadan örnekler vermeyin, sapla samanı ayırın!