Enflasyon, betimlersek cebimizdeki paranın, hesabımızdaki maaşın hatta hesabımıza henüz girmemiş ödemenin, beklediğimiz satışın, paraziti diyebiliriz. Ekonomide hem adaleti hem de refahı bozan bir denge olan enflasyon, hayatımıza kısa sürede girdi, çıkması da uzun sürecek gibi görünüyor. Ekonomistler ne diyor? Birçok sorunun cevabını aradık. Gelin birlikte bulalım👇
Ekonomist Ali Ağaoğlu, Dünya'da şans sohbetlerinde enflasyondaki durumu şöyle anlatıyor:
Özde bir mücadele görmediğimiz için enflasyon durmuyor. 90’lı yıllarda kronik bir enflasyon vardı, yüzde 70 ortalamayı 13 yıl sürdürdük. Ama o hayatımızın bir parçasıydı. Maaşlar, gelirler ona göre güncelleniyordu. Şu anda maaşlar güncellenemiyor ve fiyatlar artmaya devam ediyor. Hiperenflasyon seviyesine çıkmamız neredeyse an meselesi. Ondan da geri döndürmeniz için çok ama çok sert tedbirleri çok uzun süre almanız gerekiyor. Biraz ağır çekim kriz yaşıyormuşuz gibi bir his var içimde. O yüzden 3, 4 şiddetindeki depremleri çok büyük bir deprem gibi hissetmiyoruz. Ama bina her geçen gün dayanıklılığını kaybediyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ege Yazgan, DW Türkçe'den Emre Eser'e yaptığı açıklamada, 1990'lardaki enflasyonu örnek vererek, bütün ürünlerdeki fiyatlamaların o dönemde birbirine paralel şekilde arttığını söylerken, şimdi bu durumun fiyatlamaları bozduğunu, bozulmanın da enflasyonu düşürmede zorluk yarattığını söylüyor. Yıl sonunda 'görece' düşüş olacağını ancak bunun yüzde şu ana göre olacağını belirten Yazgan, faiz indirimlerinin erken yapıldığı görüşünü iletti.
İstanbul Üniversitesi'nden İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Birdal ise, önceliği Merkez Bankası bağımsızlığına veriyor. Bu seviyeden enflasyonu düşürmenin gitgide zorlaştığına dikkat çekerken, zincirleme ilerleyen artışların geri gelmesinin riske girdiğini, beklentilerin düzeltilmesi gerektiğini savunuyor.
Ekonomist Arda Tunca ise doğru politikalarla yine enflasyonun küresel olarak etkileneceğini ancak bunun daha düşük düzeylerde olacağını belirtirken, kısa sürede iyileşme görülmesinin zor olduğunu açıklıyor.
Eğilmez, üretici ve tüketici enflasyonları arasındaki farkları açıklayan yazısında, endekslerin tanımlamalarını yaparken, açılan farkın normal olmadığını belirterek şu cümleleri kuruyor:
Yİ-ÜFE ve TÜFE arasında tanım ve kapsam farklılıkları nedeniyle oran farklılıkları olması normaldir. Bu oran farklılıkları son aylarda görüldüğü kadar yüksek olduğunda ise normalliğini yitirmeye başlar.
ABD merkezli Bloomberg tarafından yayımlanan bir makalede enflasyonun siyasi etkisine dikkat çekildi. Bloomberg'in analizine göre, Erdoğan'ın sandıkta en büyük rakibinin 'enflasyon' olduğu söylendi. Analizin başlığında da atıf yapılan ve dikkat çeken bir kısım da enflasyon için 'eski rakibi' benzetmesi ile 2002 yılında ülkenin yaşadığı kriz ile yaşanan siyasi değişimin hatırlatılması oldu.
Dünyadaki enflasyonist ortama tüm suçu atan bir kesime karşılık, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'a yaptığı açıklamada hem faiz politikasındaki yanlışların parametreleri bozduğunu hem de enflasyonda küresel etkinin yaşadıklarımızın yaklaşık 3'te 1'lik kısmında etkili olduğunu belirtti. Üretici tarafındaki maliyetlerin düşmeden tüketici enflasyonunda iyileşme görülemeyeceğini belirten Turan, enflasyondan yakın zamanda kurtulamayacağımızı da düşünüyor.
Yine Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın aktardığına göre, ekonomist Erol Taşdelen'in yaptığı bir hesaplamaya göre, asgari ücretlinin aldığı ürünlerdeki azalış incelendi. Ocak 2021'de asgari ücretle 397 kg ekmek alınırken, Nisan 2022'de 310 kg alındı.
Dünya yazarı Alaattin Aktaş ise yapılan zamlar için şu yorumda bulundu:
Elektrik kullanmayan konut ya da işyeri veya sanayici olabilir mi? Dolayısıyla elektriğin genel fiyat hareketleri üstünde bir doğrudan etkisi var, bir de dolaylı etkisi görülecek.
Aynı gerçek doğalgaz için de geçerli.
Aynı gerçek akaryakıt, özellikle motorin için de geçerli.
Sonra yok aracılar, yok marketler, yok stokçular; çare olarak yok enflasyon timleri, yok enflasyonla mücadele yalnızca devletin işi değil gibi açıklamalar...
Herhalde bir bildikleri vardır!
düşer tabii neden düşmesin tv ye çıkar sayı reis düştüder tamam ama işallah ayağına düşer