Türkiye'de Gıda Enflasyonu Yemek Maliyetini de Uçurdu: 1 Tabak Yemek Fiyatı Nasıl Değişti?

05.02.2024 - 17:45

06.02.2024 - 13:48

Türkiye'de gıda fiyatlarında artış enflasyonda da etkisini göstermeye devam ediyor. Bir tabak yemeğin maliyeti yıllar içinde nasıl değişti?

Dünyada düşüşe geçen gıda enflasyonu Türkiye'de Ocak 2024 TÜFE verilerinde de yüzde 69 oranında yükseldi. Gıda ve alkolsüz içeceklerin bulunduğu ana harcama kaleminin TÜFE içinde ağırlığı yüzde 24,98 olurken, son 4 yılda bu kalemdeki artış yüzde 433 oranında oldu.

Bu artış tabaklarda nasıl görünüyor? BBC Türkçe'nin gıda enflasyonunu yemek tarifleri üzerinden ortaya koyduğu hesap makinesine bakalım.

Ama önce Doç Dr. Caner Özdurak'ın Menemen Endeksini inceleyelim.

x.com

Ocak ayı menemen enflasyonu çarliston biberdeki %13, domatesteki %11’lik, yumurtadaki %17 ve soğandaki %10’luk artışın da etkisiyle aylık %14,37 yıllık %67,76 olarak gerçekleşti. 12 aylık ortalamada %55,92 olurken, endeks Ocak 2019'da yüzde 21,27, Ocak 2020'de yüzde 17,90 ve Ocak 2022'de yüzde 15,04 olmuştu.

Özdurak, 'Uzun zamandır endeks ve döviz kuru arasındaki kırılmış korelasyon haziran ve temmuz ayında etkisini hissettirirken faiz artışları, KKM’den çıkışların başlaması ile Kasım ayında kur etkisi daha hissedilir oldu ve ekim ayında %3,19 artan dolar-TL döviz kuru Haziran-Aralık arasında aylık ortalama %5.57, kümülatif olarak ise %30 arttı' dedi.

Türkiye’de 2013-2018 yılları arasında 2 kat artış gösteren gıda fiyat endeksi, 2018 sonrasındaki 5 yılda 7 kat artış gösterdi.

Dünyada Rusya-Ukrayna savaşıyla bir yılda yüzde 30’a yakın artan gıda fiyatları, sonrasında eski seviyelerine geri geldi. Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artışın en büyük nedeni ise TL'nin değer kaybı oldu.

Türkiye'deki gıda enflasyonu Kasım 2022'de yüzde 102 ile zirveyi görürken, artış sürdükçe gıda fiyatları da artmaya devam ediyor.

Gelelim BBC Türkçe'nin yemek fiyatlarındaki değişime.

Beğendili Kebap 2021 40,27 TL

Beğendili Kebap 2022 61,5 TL

Beğendili Kebap 2023 82,6 TL

Beğendili Kebap 2024 256,65 TL. 4 yıllık değişim yüzde 537,3 oranında oldu.

Tavuk Güveci 2021 34,4 TL

Tavuk Güveci 2022 62,96 TL

Tavuk Güveci 2023 80,2 TL

Tavuk Güveci 2024 206,06 TL. 4 yıllık değişim yüzde 499 oranında oldu.

İzmir Köfte 2021 34,3 TL

İzmir Köfte 2022 54,96 TL

İzmir Köfte 2023 67,4 TL

İzmir Köfte 2024 213,29 TL. 4 yıllık değişim yüzde 521,8 oranında oldu.

Hamsili Pilav 2021 55,1 TL

Hamsili Pilav 2022 69,95 TL

Hamsili Pilav 2023 158,8 TL

Hamsili Pilav 2024 324,33 TL. 4 yıllık değişim yüzde 488,4 oranında oldu.

Grafikte kullanılan yemeklerin yapımında et, balı, tavukla bakliyat ve farklı sebze türleri seçildi. Yemekler için de Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Kültür Portalı'ndaki 'Geleneksel Mutfak' tarifleri ve miktarları kullanıldı.

Maliyet hesaplamasında baharat, su gibi malzemeler hesaba katılmazken, fiyatlarda TÜİK'in enflasyon sepetinde Nisan 2022'den sonra yayımlamayı bıraktığı kilogram bazında verdiği ücretler kullanıldı.

Ocak 2023 maliyetlerinde et fiyatları Et ve Süt Kurumu'ndan, geri kalan malzemeler de Şok market internet sitesinden alındı.

Ocak 2024 fiyatları da yine Et ve Süt Kurumu internet sitesiyle Migros internet sitesinden alındı.