Türkiye'de 33 Evlilik Türü Var: Bazıları Kadına Bakışın Nasıl Olduğunu Gözler Önüne Seriyor!

16.02.2018 - 18:54

İnsanoğlu yüzyıllardır evleniyor, aile kuruyor. Türkiye’de çok önemli bir olgu olan ve çocukluk ya da gençlik döneminin ardından hazırlıklarına girişilen evlilik toplumun değer yargılarına, sosyal ve ekonomik yapısına, kırsal kesimlerdeki yaşam biçimlerine göre farklılık gösterebiliyor. Yaygın olan tanışarak/görüşerek evlenmenin yanı sıra günümüzde hala başlık parası, kepir, berdel, görücü usülü gibi evlilikler de sürüyor.

Atatürk Üniversitesi (AÜ) Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Lütfi Sezen bir araştırma yaptı ve Türkiye’deki evlilik türlerini ortaya koydu: AÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan çalışmaya göre, Türkiye’de evliliğin 33 türü var.

İşte bir kısmı Türkiye'de kadına bakış açısının nasıl olduğunu gözler önüne seren bu 33 evlilik türü...

1. Görücü usülü evlilik

Gelenekselliğin ağır bastığı yerlerde görülen ve kadın seçme girişimi evlenecek erkeğin annesi, babası ya da yakınları tarafından yapılan görücü usülü evlilikte 'Davul bile dengi dengine' sözü öne çıkar. Erkeğin kadını beğenmesinin yanı sıra kadının asaleti, güzelliği, mahareti ve iffeti ile ailelerin ekonomik durumu da önemlidir.

2. Kadın kaçırma sonucu evlilik

Kadın tarafının karşı çıktığı durumlarda ya da kadının rızası olmadan ortaya çıkan kadın kaçırmada sosyo-ekonomik sebepler de ön plana çıkar. Aileler genellikle sürtüşme içinde olur.

3. Başlık parası karşılığında evlilik

Evlenecek erkeğin ya da ailesinin kadın tarafına ödediği başlık parası, kadını mal olarak gören zihniyetin bir ürünü olmakla birlikte son derece ilkeldir. Günümüzde azalsa da Anadolu'nun bazı yerlerinde sürmektedir.

4. Oturak alma evlilik

Kadın kaçırmanın tam tersi olan oturak almada, kadın bohçasını alarak erkeğin evine gider ve oturur. Araştırmaya göre Kütahya, Sivas ve Kastamonu'da yaygındır.

5. Baş örtüsü kaçırma yoluyla evlilik

Kadına ait bir eşyanın, özellikle de baş örtüsünün kaçırılmasıyla ortaya çıkan ve özellikle Hakkari, Van, Ağrı ve Erzurum'da yaygın olan bu adete göre kadının iffeti bozulmuş sayılır. Araştırmaya göre erkek tarafı razı olmazsa, kadın tarafı kan dökebilir.

6. Beşik kertmesi yoluyla evlilik

Hindistan ve Avustralya'da da görülen ve çok eski bir geçmişe sahip olan beşik kertmesi yönteminde birbirini seven eş dost, komşu ya da yakınlar çocukları henüz beşikte iken söz verirler ve ileride evlenmeleri için beşiklere bir işaret koyarak nişan gerçekleştirirler.

7. Taygeldi

Dul bir kadının ya da erkeğin çocuklarını da alarak dul bir erkekle ya da dul bir kadınla yaşamasından doğan 'taygeldi' aslında çocuklar anlamına gelir.

8. Kuma

Cumhuriyet öncesine kısır olan veya çocuk doğuramayan kadınların üzerine kuma getirilirdi. Zamanla bu erkeklerin birden fazla kadınla evlenmesinin önünü açar ve ilk kadın sonradan gelenin yanında ikinci planda kalır.

9. Berdel

Hem kızı hem de oğlu bulunan iki ailenin, karşılıklı olarak hem kızlarını hem de oğullarını birlikte evlendirmeleri anlamına gelen berdel başlık parası sorununu ortadan kaldırdığı gibi, kaçırma durumlarında ötekinin rızası dışında evlenmesine neden olur.

10. Kepir (yaban değişimi)

İki arkadaşın kız kardeşlerini kendi aralarında değiştirmesi ve ıssız bir yerde zorla sahip olmalarıyla ortaya çıkan kepirde, iki arkadaş evlerine birlikte olduğu kadınla döner. Kardeşlerinin iğfal edilmesine göz yumduğu için aile tarafından bir süre dışlanırlar.

11. Ölen kardeşin karısıyla evlenme

'Namusu başkalarına kaptırmamak' amacıyla gerçekleştirilen bu evlilikte ölen kardeşin karısı bekar olan erkek kardeşle evlendirilir ya da kuma olarak evli erkek kardeşe gider. Mirasın bölünmesi, öksüz kalan çocukların geleceğinden duyulan endişeler de bu tarz evliliklere neden olur.

12. Baldızla evlilik

Eşinin ölümünden sonra dul kalan kocanın, baldızı ile evlenmesidir. Batı Avustralya'da da rastlanan bu evlilik türünde öksüz kalan çocuklara 'üvey anne' olarak seçilen teyzenin daha hoşgörülü davranabileceği düşüncesi etkili olur.

13. İç güveyi

Özellikle tek çocuğu olan maddi durumu iyi aileler tarafından gerçekleştirilir. Kadının dışarı, başka eve gitmesi yerine damat eve alınır.

14. Yetim evliliği

Anne ve babası ölmüş, kardeşleri olmayan bir erkek ya da kadının, ileride kimsesiz kalmaması için yakın akrabalarından biriyle evlendirilmesidir.

15. Yakın akraba evliliği

Araştırmaya göre, Türkiye'de evli çiftlerin yaklaşık üçte biri birbirleriyle yakın akraba... Sosyo-ekonomik ve psikolojik nedenlere dayalı olarak gerçekleştiği bilinen bu evlilik türünde mirasın bölünmemesi, yakın akraba ve kardeş çocuklarının yaşlılık döneminde kayınvalide ve kayınpedere daha iyi bakabilecekleri ümidi gibi sebepler ön plandadır.

16. Oldu bitti evlilik

Kadının, erkeğin zayıf anını yakalayıp onunla ilişkiye girmesi sonucunda gerçekleştirilen evliliktir. Erkeğin, kadının zayıf tarafını yakalayıp iğfal etmesi sonucunda da bu yola başvurulur.

17. Para karşılığı evlilik

İlköğretim çağıdaki çocukların okula gönderilmeyerek para karşılığında evlendirilmesidir.

18. Kan parası karşılığı evlilik

Öldürülen kişinin kan bedeli olarak para, altın, ev, tarla ve ayrıca kız verilmesi sonucu ortaya çıkan evliliktir. Temelinde eğitimsizlik olan bu ilkelliğin kan davalarının devam etmemesi amacıyla yapılmış olması tek olumlu yanıdır.

19. Öç alma karşılığı evlilik

Aralarında kan davası bulunan ailelerin, karşı tarafın onurunu incitip saygınlığını zedelemek amacı ile gerçekleştirdikleri bu evlilik karşılıklı olarak kaçırma biçiminde gerçekleşir.

20. Çok eşli evlilik

Cumhuriyetten sonra yasaklansa da eğitim ve gelir seviyesinin düşük olduğu yerlerde devam eden bu evlilikte çevreye hükmetmek amacı ön plandadır.

21. Anlaşmalı evlilik

Yaşlı erkeğin bakımı için muhtaç dul veya evlenmemiş bir kadınla anlaşılarak dini nikah yapılır. Nikahlanan kadına para, altın ve ev cinsinden ekonomik destek sağlanır.

22. Hileli evlilik

Emekli dul erkeklerin, öldükten sonra maaşlarının bir yakını tarafından alınması için başvurulan bu evlilik biçimi tamamen formaliteden ibarettir. Yurt dışında çalışanlar da bulundukları ülkeden çalışma izni alabilmek için yabancı kadınlarla evlenmek biçiminde gerçekleştirirler.

23. Rastlantı evliliği

Araştırmaya göre, başı sonu düşünülmeden yapılan bu evlilikler yolculuk sırasında karşılaşma, arkadaş, eş dost, akraba evinde karşılaşma, telefon konuşması sırasında ortaya çıkan etkilenme üzerine ortaya çıkar.

24. İlan yoluyla eş seçme

Son zamanlarda, gazete, dergi, televizyonların teletext sayfalarına ve internete ilan vererek eş seçme yoluna gidildiği sıkça görülmektedir. Ortak noktalarda birleşenler, ilanı gerçekleştiren aracı kurumun desteği ile bir araya gelip konuşup anlaştıktan sonra, evlilik kararı verir.

25. Tercihli evlilik

Genellikle aile çevresinden gençlerin evlenmesiyle ortaya çıkan bu türün görücü usülünden farkı kadın ve erkeğin aynı çevreden olmaları ve önceden birbirlerini tanımalarıdır.

26. Yabancı ile evlilik

Yurt dışında görev yapan veya işçi olarak çalışanların gerçekleştirdikleri bir evlenme biçimi, yabancıdan 'kız alma' veya 'yabancıya kız verme' şeklinde görülür.

27. Farklı mezhep evliliği

Farklı mezhepten insanları evlenmesiyle ortaya çıkan bu tipte, karşılaşılan engellerin başında din ve mezhep farklılıkları gelir.

28. Metres edinme

Araştırmaya göre, her türlü bakım ve masrafı üstlenilen, başka bir evde ikame ettirilen ikinci bir kadınla sürdürülen gayrımeşru ilişkidir.

29. Muta evliliği

Geçici bir süre için yapılan evliliktir.

30. Dış güveyi evliliği

Araştırmaya göre, Türkiye'ye eş seçmeye gelen Kuni Nakazon'a gösterilen aşırı ilgi Türk erkeklerinin 'dış güveyilik' konusuna ilgi duyduklarını, hatta istekli olduklarını ortaya çıkarmıştır.

31. Dul evliliği

Araştırmaya göre, karısından boşanmış veya karısı ölmüş bir erkeğin, yine kocasından boşanmış veya kocası ölmüş bir dul kadınla evlenmesidir. Bazen de evlilik yaşı geçmiş olan kadının veya yaşlı bekar erkeğin, karşı cinsle evlendiği görülür.

32. Tanışıp anlaşarak evlenme

Kadın ve erkek belli bir süre arkadaşlık yaparak birbirlerini iyice tanıdıktan sonra gerçekleştirdikleri evlenme biçimidir. Kişiliğini bulmuş, ekonomik özgürlüğü olan eğitim düzeyi yüksek gençler, bu yolla evliliği tercih ederler.

33. Televizyon evliliği

Araştırmaya göre, bazı televizyon kanallarınca yürütülen reyting amaçlı bir evlenme biçimidir.

Kimsenin rızası dışında ya da çocuk yaşta evlendirilmemesi dileğiyle...

Araştırmayla ortaya çıkan bu sonuçlar tamamen çalışmanın kendisinden alınmış, evlilik türlerine herhangi bir yorum eklenmeden içerik haline getirilmiştir.

Popüler İçerikler

Yarışmaya Katıldıktan Sonra Başından Vurulan Mutlu Kaya'nın "Başardım" Paylaşımı Duygulandırdı!

Güldür Güldür Show'dan Duygulandıran 29 Ekim Skeci Geldi

Yabancılar Hayran Kaldı: Mourinho'nun Trabzonspor Maçındaki Heyecanı Dünyanın Dilinde

YORUMLAR

Serenat Athena

16.02.2018

Kız alma,kız isteme,kız verme... Peki kız eşya mı ki alınıyor,isteniyor,veriliyor? Yere batsın geleneğiniz de göreneğiniz de! Hep kadınlar mağdur,hep kadınlar hedef! Yeter lan, gerici geleneğimizi de alın geberip gidin!

Pasif Kullanıcı

16.02.2018

dayım rahmetli olduğunda,yengem için komşular büyük dayımla evlenmeli diye dedikodu çıkartmışlardı.büyük dayım o komşulardan birini eşşek sudan gelinceye kadar dövüp içerde yatmıştı..dedikoyu yapan erkek orospularından biriydi.ellerine sağlık dayıcığım.

U Efekent

16.02.2018

okurken tiksindim ya. inanç, gelenek, örf, adet ne derlerse desinler. mantığa ve vicdana uymuyosa ezip geçiceksin.

TÜM YORUMLARI OKU (29)