Türkçenin ne kadar zengin bir dil olduğunu uzun uzun anlatmaya gerek yok. Köklü ve sürekli yeni yönlerini keşfedebildiğimiz güçlü bir dilimiz var. Yakın dönemde sosyal medyada viral olan konuyu görünce, siz de bunu daha iyi anlayacaksınız.
Bir kullanıcı, Türkçe derslerinden aşina olduğumuz ''öğrenilen geçmiş zaman'' kipini, ''dedikodu kipi'' olarak tanımladı. Attığı tweet sosyal medyada hızla yayılırken yabancılar da konuya dahil oldu.
''Türkçede dedikodu kipi var. Eğer bir olaya kendiniz şahit olmadıysanız, söylediklerinizin doğru olmayabileceğini, söylenti olduğunu vurgulamak için dedikodu kipi kullanırsınız. Bunun kültürel bir unsuru da var; başka bir zaman kipi kullandığınız takdirde insanlar sizi, onları yanılttığınız için yargılarlar.''
''Bence bu, size iletilen bilginin değerini tartmanıza olanak sağlayan inanılmaz bir dil bilimsel özellik. Keşke tüm diller, görüşleri, gerçeklerden ayıran benzer özelliklere sahip olsaydı. Sonuçta, 'Bence' ifadesini cümleye dahil etmeyebilirsiniz ama yüklemin zamanını tüm cümleden çıkaramazsınız.''
''Türk dil bilgisinde bu ek bir 'zaman kipi' olarak tanımlanıyor. (Günümüzdeki adı 'öğrenilen geçmiş zaman'). Bir hal değil, bir dilek kipi de değil.
İngilizcedeki present perfect tense'e yakın buluyorum. Ancak ben dil bilimci değilim, bu nedenle Türk dili konsorsiyumuna katılmak isteyen varsa, buyursun :)
''Eklemeleriniz için teşekkür ederim. Özetlemek gerekirse:
- Bu kipin dil bilimdeki resmi adı 'dolaylı anlatım'dır. İşlevini daha iyi tanımladığını düşündüğüm için 'dedikodu kipi'ni türettim.''
''Çok ilginçmiş, teşekkürler!''
''Türkçede ünlülerin magazin haberleri gerçekten eğlenceli olmalı! Sanırım haberleri bu zaman kipiyle yazıyorlar?''
Oğullarımın ana dili İngilizce ve ikinci dil olarak da Türkçe konuşuyorlar. Ancak bu zaman kipiyle ilgili pek çok zorluk yaşıyorlar. Mesela ''Arkadaşım oraya gitti'' gibi şeyler söylediklerinde, ben de ''Birlikte miydiniz?'' diye soruyordum. 😂😂
''Bu şimdiye kadar duyduğum en havalı şey.''
''Bunun İngilizcede de karşılığı var, adına 'Trump kipi' deniyor.''
Vayy Ssg beni lise zamanıma ışınladın. Dili ve mişli geçmiş zamanları öğrettiler hep. Ama herhalde Türkçe’de en çok kullanılan tühlü geçmiş zamandır. Hiç eskimeyen klasik :)
burda bir yanlışlık var.. dedikodu zamanı diye saçmalanan mevzunun adı : hikaye geçmiş zaman ve almanca, fransızc, ing. hepsinde de var. bi cahil ben miyim acaba? bu ne ya.. dedikodu diye aptalca bir şakaya giden bu geçmiş zaman türü, dilden dile farklılık gösterse de daha ziyade; roman, makale, masal gibi yazın türlerinde ya da çocukluk anılarımızı vb. anlatırken kullanılır.