35 yaşındaki ODTÜ mezunu Mehmet Pişkin’in önceki gün geride bıraktığı intihar videosunun çeşitli basın kuruluşlarınca haberleştirilmesi ve sosyal medyada paylaşılması üzerine, Türk Psikologlar Derneği’nden (TPD) kamuoyuna ‘ sorumluluk ‘ uyarısı geldi.
Dernekten yapılan açıklamada, ” … intihar, özellikle bu gibi durumlarda sadece kişiyi ve yakın çevresini ilgilendiren boyutları çok aşmakta ve toplumun ruh sağlığı açısından tahrip edici sonuçlar yaratabilmektir ” denilerek, videonun daha fazla paylaşılmaması çağrısında bulunuldu.
Açıklamanın tam metni şöyle
”TPD olarak başta medya mensupları olmak üzere kamuoyunu sorumluluğa ve duyarlılığa davet ediyoruz. İntihar notu videosunu ve benzer videoları lütfen yayımlamayın.
Bir viral video dolayısıyla dün kamuoyunun gündemine bir intihar vakası girdi.
Sosyal medya başta olmak üzere pek çok medya kuruluşunda söz konusu video yayımlandı, böylece söz konusu videonun içeriği yüzbinlerin hatta milyonların gündemine girdi.
Türk Psikologlar Derneği olarak toplum ruh sağlığı açısından bir açıklama yapma ihtiyacı duyduk. Çünkü intihar, özellikle bu gibi durumlarda sadece kişiyi ve yakın çevresini ilgilendiren boyutları çok aşmakta ve toplumun ruh sağlığı açısından tahrip edici sonuçlar yaratabilmektir.
Hem medya kuruluşlarına hem de sosyal medya kullanıcılarına en önemli ve öncelikli çağrımız söz konusu intihar notu videosunun paylaşılmamasıdır.
Genel olarak intihar olgusu
İntihar karmaşık bir olgudur, bir ya da birkaç nedene indirgeyerek açıklamak zordur ve yanıltıcıdır. İntihar geride kalanları yoğun duygularla baş başa bırakır; üzüntü, acı ve keder kadar kızgınlık, öfke ve suçluluk da yaşanması olası duygular ve tepkiler arasındadır. Soru işaretleri, merak, anlama, anlamlandırma ve yorumlama ihtiyacı çok yüksektir.
İntihar, vakaların büyük çoğunluğunda depresyonla yakından ilişkilidir. İntiharın ardındaki tabloda çoğu zaman fark edilmemiş veya tedavi edilmemiş klinik düzeyde bir depresyon söz konusu olabilir.
Depresyonda, kişinin, kendisiyle, çevresiyle ve dünyayla ilgili algıları ve düşünceleri çarpıklaşabilir. Umutsuzluk ve çaresizlik belirgin derecede şiddetlenebilir.
İntihar haberlerinde uyulması gereken prensipler ve medya ile işbirliğinin önemi
İntiharların, özellikle dün yaşanan türden bir intiharın medyada ele alınma biçimi benzer örneklerin önünü açma riski taşıması açısından kritik önem taşır.
Bu yönüyle intihar haberlerinin medyada haber olarak sunulması sürecine dair titizlikle ve dikkatle özen göstermek gereken etik prensipler noktasında tüm medya mensuplarını işbirliğine, sağduyuya ve sorumluluğa davet ediyoruz.
Gündemdeki intihar notu videosunu paylaşmamak, yayımlamamak ve bu yolla daha da yaygınlaşmasına katkıda bulunmamak çok önemli ve çok doğru bir duruş olacaktır.
İntihar haberleri nasıl yapılma(ma)lı
Herhangi bir intihar olayı haber olarak verilecek ise de, ana başlık ya da flaş haber olarak verilmemelidir, mümkün olduğunca görselleştirilmeden ve dramatize edilmeden sunulmalı; duygu yükü olmayan, yalın, kısa ve öz bir anlatım ile sunulmalıdır. Yayımlanan haberlerde, intiharın yöntemiyle ilgili detaylı tanımlardan mümkün olduğu kadar kaçınılmalı; intiharın ardında bıraktığı izleri içeren görüntüler yayımlanmamalıdır.
Zira intihar sürecinin ve yöntemin detaylı tanımı, özellikle ergenler, genç yetişkinler ve de depresyona ve intihara eğilimli kişiler için özendirici bir rol model olma, taklit edilme olasılığını arttırır. Pek çok bilimsel araştırma bu riskin altını çizmektedir. Bu nedenle haber sunulurken, intihar davranışını sergileyen kişi kahramanlaştırılmamalı, yüceltilmemelidir. İntihar davranışının altında yatan depresyon için, destek ve tedavi imkanlarının bulunduğu ve bu imkanların ne kadar hayat kurtarıcı olabileceği vurgulanmalıdır. İntihar haberi yayımlanırken, uzmanların bilgilendirici, destek ve tedavi yöntemlerine dair yol gösterici açıklamalarına yer verilmesi önemlidir.”
Diken