Türk Futbolu'nun En Sembolik Mabetlerinden Ali Sami Yen Stadı'nın Açılışında Yaşanan Faciayı Biliyor musunuz?

20.12.2023 - 18:08

Ali Sami Yen stadı denildiğinde akıllara dünya devlerinin bile mağlup ayrıldığı, 'cehennem' olarak da isimlendirilen Galatasaray'ın uzun yıllar top koşturduğu evi geliyor.

Bu stadın yapım süreci ve açılışında yaşanan facia ise çoğu kişi tarafından bilinmiyor.

20 Aralık 1964 tarihinde Türkiye ile Bulgaristan arasında oynanan Ali Sami Yen'in açılış maçında büyük bir izdiham yaşanmış ve 83 taraftar açık tribünden düşerek yaralanmıştı.

Ali Sami Yen Stadı'nın, Türk futbolundaki yarım asır süren yolculuğunu birlikte anımsayalım.

Başta Galatasaraylılar olmak üzere Türkiye'deki tüm futbolseverler için oldukça sembolik bir stat Ali Sami Yen. İstanbul'un göbeğinde, Mecidiyeköy'deki bu yapının inşa ve açılış süreci de oldukça kaotik bir dönemin izlerini taşıyor.

Galatasaray,1930'lu yıllarda bugünkü Taksim Parkı'nın yer aldığı bölgede kurulu olan Taksim Stadı'nda maçlarını oynamaktaydı. 1939 yılında kentsel dönüşüm projesi kapsamında Taksim Stadı'nın da içinde yer aldığı tarihi Taksim Kışlası yıkılınca stat da ortadan kalkmış oldu. Şimdi Galatasaray için yeni bir ev gerekiyordu.

Mecidiyeköy’deki dutluk bir arazinin Galatasaray'a kazandırılması için ilk olarak 1933 yılında dönemin başkanı Ali Haydar Barşal tarafından girişimde bulunuldu.

1940 yılında o dönemki Galatasaray başkanı Tevfik Ali Çınar'ın önderliğinde stat konusu yeniden gündeme getirildi. Aynı dönemde arazi 30 yıl müddetle ve yıllığı sembolik olarak 1 liralık bedelle Galatasaray'a kiralandı. Galatasaray bu sahada modern bir stat ve velodrom yapılmasını için çalışmalarını başlattı.

Ancak savaş yıllarındaki imkan yetersizliğinden ötürü çalışmalar başlayamadı.

Yalnızca toprak zeminde küçük bir tribün yapılarak 1944 yılında kullanılır bir saha haline getirildi. Galatasaray da buradaki ilk maçını 24 Eylül 1944 tarihinde Süleymaniye'ye karşı oynadı.

Gelin görün ki o yıllarda Mecidiyeköy kent dışında yer alıyordu. Sert rüzgardan dolayı futbol oynamaya elverişli değildi. Bu yüzden Galatasaray, o yıllarda birçok maçını İnönü Stadı'na oynamak zorunda kaldı.

Stat inşaatı için Galatasaray'ın olanakları yeterli değildi. Devlet desteği şart hale geldi. Bunun üzerine iş Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü devreye girdi. 1955 yılında yapılan kullanım hakkı anlaşması, o tarihte kalan 22 yıllık sürenin üzerine 30 yıl saha eklenerek 2007’ye değin uzatıldı. Sahanın modern bir stadyum haline getirilmesi için başlatılan çalışmaları sonunda 1960'ta temel atıldı.

Stadın resmi açılışı için ise bir Milli Maç organize edildi. Türkiye ile Bulgaristan'ın bundan tam 59 sene önce, 20 Aralık 1964'te Ali Sami Yen stadında karşılaşmasına karar verildi.

Ancak büyük bir coşkuyla geçmesi ümit edilen bu açılış büyük bir faciayla sonuçlanacaktı.

Açılış maçına halkın ilgisi büyüktü. Bununla birlikte stada kapasitenin üstünde seyirci alınarak tedbirsiz davranıldı. Yaşanan büyük izdiham yüzünden Büyükdere Caddesi tarafındaki açık tribünden (Yeni Açık) yüzlerce kişi alt kata düşerek yaralandı.

Açılış şöleni yerini kana ve kaosa bırakmıştı. Bir anda tribünlerde büyük bir panik yaşanmaya başladı. Diğer tribünlerde de sıkışmalar meydana geldi. Alt tribüne düşen taraftarlar üstlerine düştükleri seyircileri de yaraladılar.

Açıklanan ve kesin olmadığı ifade edilen verilen verilere göre 1 taraftar yaşamını yitirdi, 84 taraftar ağır yaralandı. 400'ü aşkın taraftar ise sıkışmadan etkilenerek hafif de olsa zarar gördü.

Böylece uzun yıllar boyunca büyük maçlara ev sahipliği yapacak olan Ali Sami Yen Stadı son derece talihsiz bir hadiseyle açılmış oldu.

Açılışta yaşanan facianın tek tesellisi vefat eden taraftar sayısının şans eseri az olması oldu. Demir parmaklıkların kırılarak taraftarların alt tribüne düşmesi, belki de yüzlerce kişinin sıkışmadan dolayı yaşamını yitirmesini önledi.

Bu üzücü olaya rağmen Ali Sami Yen Stadı bu maçın ardından resmi statüsüne kavuşarak Galatasaray'ın evi oldu.

İlk kez 1965'te ışıklandırılarak bir süre sonra gece maçları da burada oynanmaya başlandı.

1972-1981 yılları arasında ise yenileme çalışmalarından ötürü Galatasaray, stadını terk etti. Bu zaman zarfında Ali Sami Yen, Galatasaray'ın idmanları için kullanıldı.

Ancak taraftarlar, alıştıkları ve sevdikleri bu stada bir önce geçebilmek için adeta günleri saydı.

Beklenen kavuşma 1981'de yaşandı ve çimenlendirilmiş Yeni Ali Sami Yen Stadı hizmete tekrar girdi. Bu süreç Galatasaray'ın da Avrupa'da başarıdan başarıya koşacağı yeni bir dönemin başlangıcı oldu.

Koltuklandırma çalışmaları sonrası ayakta yaklaşık 35 bin seyirci alabilen tribünlerin kapasitesi 22.000’e indirildi.

Ali Sami Yen, 1990'lar boyunca Galatasaray'ın Avrupa zaferlerine tanıklık etti ve dünya çapında ün kazandı.

Özellikle Milan kaptanı Maldini'nin 'bana orada 22 bin kişi olduğuna kimse inandıramaz' sözleri literatüre geçti.

Gerçekten de Ali Sami Yen'ın yapısından dolayı 20 bin kişi çok daha güçlü şekilde adeta sahanın içindeymiş gibi takımlarına destek olabiliyordu.

Lakin Ali Sami Yen'in de ömrü Milenyum itibarıyla artık bitmişti. Uzun zamandır tasarlanan yeni stada geçiş projesi hayata

Seyrantepe'de Galatasaray'ın kullanacağı 52 bin kapasiteli yeni stadın inşaat çalışmalarına başlandı. Ancak çeşitli engel ve aksiliklerden dolayı stadın yapım süreci oldukça uzun ve sancılı geçti.

En nihayetinde Galatasaray'ın yeni evine taşınması 2011 başında gerçekleşti.

Burada oynanan son resmi karşılaşma, 11 Ocak 2011 tarihinde Galatasaray'ın Beypazarı Şekerspor'u 3-1'lik skorla mağlup ettiği Türkiye Kupası maçı oldu. Ali Sami Yen'deki son golü ise Colin Kâzım-Richards kaydetti.

Ayrıca maçtan önce Galatasaray tarihine efsane olarak geçen oyuncular Ali Sami Yen Stadı'nda özel maç yapmıştır.