Tuhaf, Ürkütücü, Gizemli: 36 Örneğiyle Sanat Tarihinin En Korkunç Yapıtı Gargoyleler

Tarihleri binlerce yıl geriye uzanan, sanat tarihinin en tuhaf, gizemli, ürkütücü hatta korkunç örnekleri onlar. Gargoylelerden bahsediyorum... 36 örneği ve ardında yatan efsaneler ve sırlarla gargoylelere bir göz atalım.

1. Oakland Mezarlığı, Atlanta, Georgia, ABD

Gargoyle,  sözcüğü Fransızca  'gargouille'den geliyor. Bu sözcük de Latince bir kökten kaynaklanıyor. Latin kökenli hemen hemen bütün dillerde 'gırtlak' ve 'yutmak' gibi benzer anlamlara sahip.

2. San Juan de los Reyes Manastırı, Toledo, İspanya

Bu kelimenin yansıma nitelikli olduğunu ve herhangi bir içeceği içerken çıkan 'gurk gurk' sesinden geldiğini belirtelim.

3. Doğal Tarih Müzesi, Londra, İngiltere

Gargoyleler esasında 'çörten' olarak kullanılan yapılar.

4. Notre Dame Kathedrali, Paris, Fransa

'Peki çörten ne?', diye sorduğunuzu duyar gibiyim. 

Çatıların çevresinde biriken yağmur sularını duvar temelinden uzağa akıtan, saçak kenarından dışa doğru uzamış oluklara çörten adı veriliyor.

5. Köln Katedrali, Köln, Almanya

Böylece gargoylelerin tabir-i caizse suları 'yutan' ve açık ağızları aracılığıyla drenajı sağlayan heykeller olduğunu anlıyoruz.

6. Quito Katedrali, Quito, Ekvator

Gargoyleleri -başta katedral ve kiliselerde olmak üzere- genellikle gotik yapılarda görüyoruz.

7. Palau de la Generalitat de Catalunya, Barselona, İspanya

Gargoylelere Eski Mısır, Çin, Roma ve Antik Yunan mimarisinde de rastlanmasına karşın, özellikle orta çağ Fransa'sında yaygınlık kazanmış ve gotik mimarinin tipik özelliklerinden biri haline gelmiş.

8. Yasak Şehir, Pekin, Çin

Genellikle granitten yapılan bu grotesk (hem komik hem çirkin öğeleri bir arada bulunduran) oyma taşlar çok değişik şekillerde tasvir edilmiş.

9. Mont Saint-Michel – Normandiya, Fransa

Tabii işin bir de 'efsane' kısmı var:  7. yüzyılda geçen bir ortaçağ efsanesine göre Le Gargouille adında ağzından alev fışkırtan bir ejderha her yıl Seine Nehri yakınlarındaki mağarasından çıkıp ortalığı yakıp yıkıyormuş.

10. Vaşington Ulusal Katedrali, Vaşington, ABD

Rouen'li köylüler de ejderhayı yatıştırmak için bir mahkumu kurban ediyorlarmış. Bir gün cesur bir rahip köylülere canavarın yok edilmesi karşılığında kilise yaptıracağını ve hepsini tekrar vaftiz edip günahlarından arındıracağını vaadinde bulunmuş.

11. St. Nicholas Kilisesi, Lüneburg, Almanya

Köylüler büyük uğraşılar sonucunda ejderhayı yakalamışlar ve başı-boynu hariç yakmışlar (Rouen'li köylüler bu yakma işine iyice alışmış olacaklar ki daha sonraları Jeanne d'Arc'ı da yakmışlar). Ejderhanın başını ve boynunu da kilisenin duvarına asmışlar. İşte gargoyle efsanesi buradan geliyormuş...

12. Peace Tower on Parliament Hill, Ottawa, Kanada

Efsanevi ve hayali yaratıklar, hayvanlar ve çirkin insan yüzleri de sıklıkla kullanılan Gargoyle figürleri arasında.

13. Marble Kilisesi, Bodelwyddan - Clwyd, Galler

Hayvan figürlerinden en çok kullanılanlarından maymun, yedi ölümcül günahtan tembelliği simgeliyormuş. Yılan kıskançlığın, kurt açgözlülüğün, domuz öfkenin, keçi şehvetin simgesiymiş. Aslan çok kullanılmıyormuş ama kibrin simgesi niteliğindeymiş. 

Köpek ise sadık bilinmesine karşın aç olduğunda evlerden yiyecek çaldığı için şeytana karşı savunmasızlığı temsil ediyormuş.

14. Köln Katedrali, Köln, Almanya

Peki gargoyleler neden bu kadar çirkin?

15. Notre Dame Katedrali, Paris, Fransa

Ortaçağda okuryazarlık oranı düşük olduğundan görünüş son derece önemliydi. Dolayısıyla gargoyleler kiliselerde insanlara mesaj vermesi için kullanıldı.

16. Reims Katedrali, Reims, Fransa

Neydi peki bu mesaj?

Birer kötülük imgesi olan gargoyleler aracılığıyla kiliseye gelen insanlara onları bekleyenleri göstererek hesaplaşma gününün yakın olduğunu hatırlatmak ve dine bağlılıklarını sağlamlaştırmaktı.

17. Vaşington Üniversitesi, Seattle, Vaşington, ABD

Ayrıca bu yaratıkların varlığının - kötülüğe karşı eş derecede kötülük sunarak - kötülüğü kilise duvarlarının dışında tuttuğu düşünülmekteydi.

18. Sidney Üniversitesi, Sidney, Avustralya

Gargoyleler, istenmeyen ruhları ve kötülükleri savuşturmak için nöbet tutuyorlardı. İnanışa göre gargoyleler geceleri insanlar uykuya daldığında canlanıyor, güneş doğduğunda tekrar taş hâline geliyorlardı .

19. Amboise Şatosu, Amboise, Fransa

Bazıları ise bu tuhaf eserleri sevmemişler ve putperestlik olarak değerlendirmişlerdir.

20. Princeton Üniversitesi, New Jersey, ABD

Şimdi başka gargoyle örnekleri ile sizi baş başa bırakalım.

21. Winchester Katedrali, Winchester, İngiltere

twistedsifter.files.wordpress.com

22. Biltmore Estate, Kuzey Karolina, ABD

23. Nidaros Katedrali, Trondheim, Norveç

24. Santa Eulalia Katedrali, Barselona, İspanya

25. Palma Katedrali – Palma, Mallorca, İspanya

twistedsifter.files.wordpress.com

26. Magdalen Koleji, Oxford, İngiltere

27. Zagreb Katedrali, Zagreb, Hırvatistan

28. Vaşington Ulusal Katedrali, Vaşington, ABD

29. Sant Pau Hastanesi, Barselona, İspanya

30. Westminster Manastırı, Londra, İngiltere

31. Palau de la Generalitat de Catalunya, Barselona, İspanya

32. St Mary’s Katedrali, Edinburgh, İskoçya

33. Notre Dame de l’Épine, Marne, Fransa

twistedsifter.files.wordpress.com

34. Plummer Binası, Rochester, Minnesota, ABD

35. Cheshire, İngiltere

36. Amboise Şatosu, Amboise, Fransa

Manevî açıdan kim nasıl değerlendirirse değerlendirsin, estetik açıdan gargoylelerin sanat tarihinin en sıra dışı örneklerinden olduğunu kolaylıkla söyleyebiliriz.

Kaynaklar

1 2 3

Popüler İçerikler

TÜİK, Ekim Ayı Enflasyonunu Açıkladı: Yıllık 48,58'e Geriledi! Kira Zam Oranı da Belli Oldu
Yabancılar Hayran Kaldı: Mourinho'nun Trabzonspor Maçındaki Heyecanı Dünyanın Dilinde
İtiraf Etti: Avrupa Yakası'ndaki Şahika'nın 6 Lahmacun Takıntısı Gerçekmiş!
YORUMLAR
04.10.2016

Türkçe de Çörten dediğimiz yapıların esasında Anadolu Selçuklu dönemi yapılarında da oldukça fazla rastlanır Bugün Kayseri, Konya, Kırşehir ve sivas gibi şehirlerimizde ortalama 20 km ara ile yapılan tarihi hanların hemen hemen hepsinde harika motifli örneklerini bulmanız mümkündür Aslan veya boğa başı insan betimlemeleri veya doğa üstü varlıklar betimlenmiş olabilir. Kültür Bakanlığı yayınlarından 2 cilt olarak Çıkan Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemi isimli kitapta fotoğraflı örnekleri ile beraber bir de makale bulabilirsiniz Çörtenlere dair. Sanırım Orta Çağ örnekleri ile aynı zamana tarihlendirebiliriz.

04.10.2016

teşekkürler çok güzel bir galeri

çizgi filmi vardı küçükken izlerdim :) hatırlayan?

TÜM YORUMLARI OKU (22)