Tokat T Tipi Cezaevi’nde 16 kişilik koğuşta eşcinsel mahkum tecrit altında tutuluyor. Cezaevi, Meclis İnsan Hakları Komisyonu’ndan geçer not alamadı.
TBMM İnsan Hakları Cezaevi Alt Komisyonu, 6 Kasım 2014 günü incelemelerde bulunduğu Tokat T Tipi Kapalı ve Açık Ceza İnfaz Kurumları’na ilişkin raporunu tamamladı. Komisyon,15 maddede cezaevindeki eksikliklere dikkat çekerken, tecrit edildiği anlaşılan bir eşcinselin yalnızlığı incelemeye damgasını vurdu. Komisyon, 16 kişilik koğuşta tek başına kalan eşcinsel bir mahkûmla görüşme yaptı. Mahpus, idareyle hiçbir sorunu olmadığını söyledi ancak, tek başına kalmaktan ve hiçbir aktiviteye katılamamaktan dolayı canının çok sıkıldığını anlatarak içini döktü. Çalışmak istediğini ancak odada tek başına yapacağı bir şey olmadığını da söyleyen eşcinsel mahpus, cezaevinde parasız olmanın da çok sıkıntı doğurduğunu söyledi. Ailesinin kendisi ile görüşmediğini ve para alacak kimsenin olmadığını ifade etti. Komisyon, mahkuma, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurmasını söyledi ve kendilerine eşlik eden İnsan Haklarından sorumlu Vali Yardımcısı Mehmet Suphi Küsbeci’den başvurunun takibini rica etti. Meclis heyeti daha sonra cezaevi müdürü ile bir görüşme yaptı. Mahkumun, eşcinsel olan başka mahkûmlarla birlikte kalabileceği başka bir cezaevine (Bafra) sevk talebinde bulunduğu ancak talebin Bakanlıkça reddedildiği ortaya çıktı. Önümüzdeki günlerde, talebin yineleneceği belirtildi. Komisyon raporunda, mahkûmun kuruma ilk geldiği günlere nazaran psikolojik olarak gelişme gösterdiği ve kurum psikoloğuyla da sık sık görüşme yaptığı bilgisine yer verdi.
Tokat T Tipi Kapalı ve Açık Ceza İnfaz Kurumu inceleme heyetinde, Alt Komisyon Başkanı ve Konya Milletvekili Ayşe Türkmenoğlu, Ağrı Milletvekili Mehmet Kerim Yıldız ve Tokat Milletvekili Reşat Doğru ve komisyon uzmanları yer aldı. Alt komisyon raporu bugün üst komisyonda görüşülecek.
İnceleme, cezaevinden gelen 61 şikayet başvurusu üzerine yapıldı. Komisyonun, cezaevine ilişkin raporunda i “ Değerlendirme ve Sonuç” bölümü şöyle.
Tokat T Tipi Ceza İnfaz Kurumu bu doğrultuda inşa edilerek 9/10/2009 tarihinde hizmete açılmıştır. Şehir merkezinden 30 kilometre uzaklıkta bulunan Kurumun kapalı bölümü 1040, açık bölümü ise 96 kişi kapasitelidir. Heyetimizin ziyarette bulunduğu tarihte kapalı bölümde kapasite fazlalığı bulunmamakla birlikte açık bölümde bulunan hükümlü mevcudu 169’dur.
Heyetimizce yapılan gözlemler ve mahpuslarla yapılan görüşmeler, Adalet Bakanlığı’nın yukarıda sıralanan cezaevleri stratejisi ile birlikte düşünüldüğünde ilk olarak şehir merkezinden oldukça uzakta bulunan ve yüksek kapasiteli –kapasite üstü mahpusun da barındırıldığı- bu tür cezaevlerinin planlanan infaz sistemi açısından isabetli olup olmadığıdır. Zira her ne kadar kurum bir “kampüs” adı altında hizmet verse de, Kurum sağlık hizmeti başta olmak üzerek pek çok hizmet için dışa bağımlıdır. Rehabilite edici kurslar, atölyeler ve spor imkânları bu kadar yüksek sayının ihtiyacına karşılık gelememektedir. Dolayısıyla tüm bu olgular mahpuslar, aileleri, cezaevi personeli ve hatta şehir halkı açısından maddi ve manevi maliyeti artıran bir durumdur.
MAHPUSLARIN İKAMET YERİ VE YAKININDA BARINDIRMA TALEPLERİ İNSANİ
1)Yeni inşa edilen ceza infaz kurumlarının planları kapsamlı olarak yapılmalı, maliyet analizleri uzun vadeli olarak hesaplanmalı, merkezden uzakta açılan ve kampüs şeklinde hizmet veren büyük kurumların temel ihtiyaçlarının mümkün olduğunca kampüs içinde giderilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
2)Mahpuslar sıklıkla ailelerinin ikamet yeri ve çevresinde barındırılmayı talep etmektedir. Bu talebin son derece insani olduğu ve yeni yapılan ceza infaz kurumlarına gerçekleştirilecek nakillerde, öncelikli olarak cezalarını ailelerinden uzakta infaz edenlerin durumu dikkate alınmalıdır.
ULAŞIM ZORLUĞU NEDENİYLE AÇIK GÖRÜŞ DEĞERLENDİRİLMELİ
3)Şehir merkezinden uzakta bulunan ceza infaz kurumlarına ulaşım zorluğu nedeniyle kapalı görüş hakkını kullanamayan ziyaretçilerin açık görüş yapabilmeleri ve/veya kullanılmayan ziyaret sürelerinin birleştirilmesi taleplerinin makul olduğu değerlendirilmekte olup mevzuat değişikliği ile bu imkânın sağlanması yerinde olacaktır.
4)Kurumun sağlık hizmetlerinde yaşanan aksaklığın bir nebze giderilmesi maksadıyla mahpusların acil nakillerinde kullanılmak üzere bir ambulansın Kurumda sürekli hazır bulunması gerekmektedir.
5)Kurumun yangın tertibatı güçlendirilmelidir.
6)Spor imkânlarının artırılarak sportif faaliyetlerin gün ve süresinin mümkün olduğunca uzatılması yerinde olacaktır.
TELEFON GÖRÜŞME HAKKI UZATILMALI
7)Telefonla görüşme hakkının uzatılmasına yönelik mevzuat değişikliği çalışması uygun olacaktır.
8)Yetersiz olan infaz koruma başmemuru/memuru sayılarının artırılması ve boş bulunan diğer kadroların doldurulması için gerekli tedbirler alınmalıdır.
9)Mahpusların iyileştirilmesi ve onlara iş-meslek edindirilmesine yönelik kurs ve atölyelerin sayısının ve niteliklerinin artırılması gerekmektedir.
KOĞUŞLARDA ÇAMAŞIR MAKİNESİ BULUNABİLMELİ
10)Koğuşlarda çamaşır makinesi bulunması ya da kişisel eşyaların da kurum çamaşırhanesinde yıkanabilmesi için gerekli düzenleme yapılmalıdır.
11)Kadın mahpuslar için sıcak su verilen süre artırılmalı, kadın ve çocuk mahpusların özel ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli tedbirler alınmalıdır.
12)İaşe bedelleri her yıl gözden geçirilerek günün koşullarına uygun olarak belirlenmelidir.
TELEFON GÖRÜŞMELERİ SES YALITICI KABİN İÇİNDE GERÇEKLEŞMELİ
13)Telefon görüşmelerinin ses yalıtıcı kabin içinde gerçekleştirilmesi için gerekli tedbirlerin alınması uygun olacaktır.
14)Açık Ceza İnfaz Kurumu’ndaki kapasite fazlası mahkumun yemek, barınma ve hijyen koşullarını olumsuz etkilediği açık olup mevcudun bir an önce kapasite ile uygun hale getirilmesi uygun olacaktır.
15)Açık Ceza İnfaz Kurumu’nun, başta ziyaretçi kabul yeri olmak üzere fiziksel eksikliklerin giderilmesi ve Kurumun yolunun müstakil hale getirilmesi uygun olacaktır.
Hülya Karabağlı | Zete