Pişmaniye, İzmit'le özdeşlemiş hafif bir tatlıdır. Yolculuk yaptığınız zaman dinlenme tesislerinde bol bol görebileceğiniz pişmaniyenin birçok çeşidi vardır. 'Pişmaniye nasıl ortaya çıktı?' diye merak ediyorsanız içeriğimizi okumaya devam edin 👇
Pişmaniye, İzmit'le özdeşlemiş hafif bir tatlıdır. Yolculuk yaptığınız zaman dinlenme tesislerinde bol bol görebileceğiniz pişmaniyenin birçok çeşidi vardır. 'Pişmaniye nasıl ortaya çıktı?' diye merak ediyorsanız içeriğimizi okumaya devam edin 👇
Pişmaniyenin kökeni İran'a dayanır. Bu ülkede 'peşmek' denildiği için zamanla Türkçede 'pişmaniye' şeklini almıştır. Adının Osmanlıca 'da yün anlamına gelen peşmin kelimesinden geldiği söylenmektedir.
İzmit pişmaniyesine ün kazandıranlar, 1601-1611 yılları arasında İran ve Ermenistan’dan gelerek İzmit ve çevresine yerleşen Ermeni ustalar olmuştur. Kocaeli'nde Pişmaniyenin bilinen ilk ustasının Kandıralı Hayri Usta olduğu söylenmektedir. Pazara yönelik üretimi de, yapımını Hacı Agop Dolmacıyan adlı bir Ermeni şekerci başlatmıştır. Evlerde de yapılan bir tatlı olan pişmaniye, zamanla popüler olmuş ve saraylarda yapılmaya başlanmıştır. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Hacı Agop Dolmacıyan şekerleme dükkânını kapatıp göç etmiş, pişmaniyenin inceliklerini ondan öğrenmiş olan İzmit Muhasebe Başkatipliğinde görevli İbrahim Ethem Efendi Kapanönü semtinde bir şekerci dükkânı açtı ve şekerleme üretimine devam etti. Dolmacıyan'nın çocuklarına Türkçe ve Fransızca öğreten İbrahim Esem Efendi, Kapanönü'nde imalathanesinde bir çok kişiye pişmaniye yapımını öğretti.
Pişmaniye kente özgü bir tatlı türü olarak ün kazanmıştır. Yolculuklarda İzmit'ten geçenleri önce pişmaniye satıcıları karşılar. Kutular içinde ak pamuk görünümü veren bu tatlı ilin simgesi gibidir. Tüm yöresel şenliklerin ve şölenlerin de vazgeçilmez yiyeceklerindendir.
Pişmaniye; beyaz şeker, un, tereyağı ve bitkisel margarinden yapılan geleneksel bir Anadolu tatlısıdır. Pişmaniye, Anadolu'nun hemen hemen her yerinde bulunur ancak Kocaeli'nde yapıldığı için Kocaeli ile ün kazanmıştır. Kocaeli ilinde bulunan İzmit kentine özgü yiyeceklerden sayılmış 2010 yılında 'İzmit Pişmaniyesi' olarak 'Coğrafi Tescil Belgesi' almıştır.
2009 yılında İzmit'te 'Uluslararası Pişmaniye Festivali' düzenlenmeye başladı. Bu festivalde, Guinness Rekorlar Kitabı'na girmesi için 1040 metre uzunluğunda pişmaniye çekimi yapıldı. İzmit pişmaniye üreticilerinin 1040 metre pişmaniyeyi çekmesi sonucu pişmaniye ‘Dünyanın En Uzun Tatlısı’ unvanını alarak Guinness Rekorlar Kitabına girdi. Uluslararası Pişmaniye Festivali 2009 yılından sonra düzenli olarak Ekim ayında gerçekleştirilmeye devam etmiş.
Tereyağı, vanilya veya kakao, limon tuzu, şeker, tahin, un ve su ile yapılır. Pişmaniye yapmak için şekeri 170 derecede karamelize bir hal alana kadar kaynatın. Sıcak karamelize şeker çözeltisi soğuk bir yüzeye dökülerek soğutulur ve ağartılır. Ağartma işleminde şeker karışımı metal askılara asılır, elle veya makine ile katlanır ve tekrar gerdirilir. Çekme adı verilen bu işlem, şeker karışımına hava girmesini sağlamak için birçok kez tekrarlanır. Bu işlem daha yumuşak, daha beyaz bir şeker hamuru ile sonuçlanır. Miena denilen hamur, un ve tereyağının ayrı bir kapta karıştırılıp kızartılmasıyla yapılır. Şeker hamuru ve Miena, geleneksel yöntemlerle elle bükülür ve sıkma sırasında ağdanın kırılmamasına özen gösterilir. Her çevirişten sonra ağda yeniden halka biçimine sokulur ve tel tel hale gelinceye kadar bu işleme devam edilir. Günümüzde çevirme işlemi dairesel bir makinede gerçekleşir. Pişmaniyenin bir kısmı tel tel yemek isteyenler için şekillendirilmeden paketlenir, bir kısmı ise kolay yenmesi için özel fincanlar ile top top haline getirilir.