Taşeron Çarkında Ezilen İşçiler

Düzce’de TOKİ’nin inşaatında iki işçi paralarını alamadıkları için intihar girişiminde bulundu. İşçilerin dertleri yine aynı soruna işaret ediyor: Taşeron sistemi

Salı günü Düzce’de, Camikebir Mahallesinde bulunan ve Toplu Konut İdaresi tarafından yaptırılan konutların inşaatında iki  işçi, aylardır paralarını alamadıkları gerekçesiyle intihar girişiminde bulundu. Al Jazeera Turk, 5 saat boyunca ikna edilmeye çalışılan işçilerin çalıştığı şantiyeye gitti ve sorunlarını anlatmalarını istedi.

Ordu ve Samsun’un köylerinden gelen ve yaklaşık 150 işçi, cami ve Kuran kursundan bozma bir binada 11 koğuşta kalıyorlar. Aylardır paralarını alamadıkları için çalışmayı bırakmışlar. Hepsi valizini hazırlamış, parasını alıp gitme derdinde. Ama alamıyorlar. Çünkü, TOKİ dahil, ortasından açıldığında içinden sürekli başka bir bebek çıkan matruşkalar gibi iç içe geçmiş şirketlerden hiç biri onların derdine derman olmuyor.

Röportaj daha başında çalan bir telefon ile kesildi. Hikmet isimli işçiyi üniversitede okuyan kızı arıyor ve para istedi. İşçi önce karşıdakinin konuşmasını dinledi, sonra da ‘Param yok kızım. Beni para için arama’ diye yanıt verdi. Bir gün önce yaptıkları eylemin haber olup olmayacağını soruyorlar. Çıkarıp o günün gazetelerini gösterdiğimde ise hepsi şaşırıyor. Gazete almak ne akıllarına gelmiş, ne de bunun için paraları var.

Yılmaz isimli bir diğer işçi, kendilerinin Vadi Teknik Yapı isimli bir firmaya çalıştıklarını, bu firmanın ise İNTEK-ESTA isimli bir firma için çalıştığını, bu firmanın ise TOKİ’ye çalıştığını söylüyor ve şunları ekliyor:

'Kendi aralarında bir hesaplaşma var. TOKİ, İntek Esta’ya vermiş, İntek Esta Vadi’ye vermiş. Vadi ve İntek’in arasında ayrı bir hesaplaşma var. Ne kadar alacağı varsa bir çek kestiriyor ve çeki de kırdırıyor, peşin paraya çeviriyor. Alıp kaçıyor. Buradaki 150 işçi de mağdur kalıyor. Evine icra giden, haciz giden, kirasını ödeyemeyen, elektrik su parasını ödeyemeyen, kredi kartını ödeyemeyen bir sürü insan var burada. Kimimizin cep telefonları kesik ödeyemediğimiz için.'

Yılmaz, Düzce Belediyesi’nin de inşaattan alacaklarını tahsil etme peşinde olduğunu söylüyor:

'Belediyenin de hafriyattan dolayı 400 bin TL alacağı varmış. Geldi inşaatı mühürledi. Şu zamana kadar ruhsatsızmış burası. Şehrin göbeğinde, valiliğin karşısında şu zamana kadar bu kaçak inşaatı nasıl yapıyor? Kedinin ağzına ciğeri vermişler.”

Ahmet Yeniköy isimli işçi ise şunları söylüyor:

'Ana firmaya, TOKİ’ye söyledik. Gidin firmayı bulun diyorlar. Nereden bulacağız biz ? Kaçan firmanın 300 milyarlık malzemesi var burada. Onları alalım satalım diyoruz. Ona da izin vermiyorlar. Benim girişimi hiç yapmamışlar. Sigortam hiç yok. Mahkemeye gitsem kanıtlayamam. Ya da bazılarını yatırmışlar o da eksik. Olanların zaten 10’unda çıkışı verilmiş. Haberimiz yok. Hepimiz paramızı alıp çekip gitmek derdindeyiz.'

İbrahim Uzun isimli inşaat işçisi ise içinde bulunduğu durumu şöyle anlattı:

'İlk başından beri ben buradayım. TOKİ, İntek, Esta ben sizden sorumlu değilim diyor. Sorumlu değilsen bırak git. Siz Vadi’ye çalıştınız diyorlar. Vadi kime çalıştı? ‘Gidin Vadi’yi bulun’ diyor. İstanbul’a gitmeyi bırak benim evime ekmek yollayacak halim yok.  Yasal işlem yaptır buldurttur. Bir kumpasın içine düşmüşüz abi biz. Birbirlerinden rant almaya çalışıyorlar. Olan bize oluyor. Lanet olsun daha TOKİ’ye çalışmam. 36 trilyonluk iş yapıyor, 100 bin TL’lik işçi maaşlarını vermiyor. Bize kalan alacağınızın üçte birini verelim helalleşelim diyorlar. Biz haybeye istemiyoruz, alın terimizi istiyoruz. Beni aradılar 200 TL alacak için. ‘İcraaya veriyoruz’ dediler. Evdeki çoluk çocuk ne yiyecek? Kiracı olanlar var.  Şu yaşadığımız yerin rezilliğine bak. Bunu da biz yaptık. Camiden artan halılarla… Normalde konteynır olması lazım. Bir arkadaş açlıktan bayılmış sonradan bulduk.'

Yüklenici firma olan İNTEK-EKSA ortak girişimi, şu an hem işçiler hem de TOKİ’nin muhatap olabildiği tek firma. Sorularımızı yanıtlayan İNTEK-EKSA yetkilileri Vadi isimli firmaya 450 bin TL’lik bir çek verdiklerini ancak bu firmanın çeki zamanından önce bir faktoring firmasına kırdırıp kayıplara karıştıklarını söyledi. Bu paranın ne kadarının işçilerin maaşı olduğu belirsiz. İNTEK-EKSA, Vadi isimli şirkete kendilerinin de ulaşamadığını ve bu firmayı dava edeceklerini söylüyor.

Al Jazeera tüm çabalarına rağmen Vadi isimli firmanın sahibine ve yetkililerine ulaşamadı. TOKİ’den de konuyla ilgili sorumuza şu ana dek bir yanıt alamadık. Bu konuda İdare tarafından yapılacak herhangi bir açıklama da Al Jazeera tarafından haberleştirilecek.

Röportajımız biterken az önce para toplayan işçi elinde ekmek ve domateslerle geliyor. Şimdilik bunlarla karınlarını doyuracaklar. Ama akılları 450-500 kişiyi bulan ve köyde bıraktıkları ailelerinin o günü nasıl getireceğinde.

Alper Altuntaş, Al Jazeera Turk