Claviceps Purpurea, ya da halk arasında bilinen adıyla çavdar mahmuzu, halüsinojenik etkileri ve zor tespit edilen yapısıyla doğada bulunan en ilginç ve gizemli mantarlardan bir tanesi. Bu ilginç mantarı sizlere anlatmak için 1692 Amerikası'na dönüp tarihin en ilginç 'kitle histerisi' olaylarından birine göz atacağız...
Tarihe 'Salem Cadı Mahkemeleri' olarak geçen bu olay, kasabadaki birkaç küçük kızın sara krizine benzer nöbetler geçirmesi, bağırıp çağırması ve yerlerde sürünmesi ile başladı. Dönemin püriten toplumuna göre kızların doğaüstü varlıklar tarafından saldırıya uğruyor olmasından başka ihtimal yoktu.
Kasabada yaşayan pek çok insan çevrelerinde titreyen, acı çeken ve bayılan insanlar olduğunu bildirmeye başladı ve zamanın doktorları bu rahatsızlıkların fiziksel sebebini ortaya çıkaramadı. Bu tuhaf semptomlar kasabalılar üzerinde panik yaratıyordu; bu durumun sorumlusunun cadılar olduğuna dair ilk sesler de o zaman yükselmeye başladı.
Olay kitle histerisine, politik sebeplere ya da kasabanın koyu püriten geleneğine bağlandı; ancak bugünün araştırmacıları, konunun zannedilenden biraz daha farklı olduğunu düşünüyor...
Claviceps purpurea ya da çavdar mahmuzu adı verilen bu mantar, Salem Cadı Mahkemeleri'nin yaşandığı dönemde çavdar bitkisinde sıklıkla rastlanan bir mantar türüydü. Sindirildiğinde ergotizme (çavdar mahmuzu hastalığı), kangrene, nöbetlere ve yoğun acıya sebep olabilen bu mantar, 17. yüzyılın sonlarında kasaba halkında gözlemlenen ilginç semptomları açıklıyordu.
Mantarın yalnız başına kullanılması bir takım halüsinasyonlara sebep olduğu için, kasaba halkının cadı, hayalet ya da diğer doğaüstü yaratıklardan söz etmesi mantıklı görünmektedir.
Rüzgar, mantarın savrulması ve yayılması için elverişli bir ortam yaratmaktadır. Çavdar bitkilerine yayılan claviceps purpurea, kasabanın ekmeğine karışarak tüm kasaba sakinlerinin toplu halüsinasyonuna sebep olmuş olabilir. Kasabaya 1693 yılında gelen kuraklığın ise cadı avının bitmesinin sebebi olduğu düşünülmektedir.
Sonuç olarak bu iddiaların tümü bir teoriden ibaret ve çavdar mahmuzunun küçük dozlarda etki etmesinin zor olduğu biliniyor. Olayın, o dönemin sosyal yapısından kaynaklandığını düşünen araştırmacılar da bulunuyor ve elbette kasaba insanının iki etkiye de maruz kalmış olma olasılığı yüksek. Konu hakkında daha fazla bilgiye ihtiyacımız var ancak tarih bu kadar eski olunca bilgilere ulaşmak da çok kolay olmuyor. Bu yüzden çavdar mahmuzu, şimdilik konu hakkında bilimsel olarak tutarlılık taşıyan tek ihtimal...
Tüm insanlığın delirmesine sebep olan olaylar da var... (Bir kısım hariç tabi) ... Kızıldenizin ikiye ayrılması, Dolunayın ikiye ayrılması, bir gecede oradan oraya mitolojik bir hayvanın üstünde göç etmek, 3 gün ölüp dirilmek falan gibi hikayelerle..
Salem sadece, insanların açıklayamadığı şeyleri cadılara yıkmasından kaynaklanan bir sapkınca cinayetler bütünüdür.
Salem Cadı Mahkemeleri'nin yargı kararları hani? Cadı tanımlama yöntemleri? İfade/itiraf almak için uygulanan işkenceler? Kelt kökenlerine sahip çıkıp, kökenine uygun yaşam tarzı benimsediği için cadılıkla suçlanan insanlar?