Belki ülke yönetimleri de değişecek. Yukarıdaki sorumu yeniden soruyorum: Peki, bu krizi önlemek veya kısmen hazır olmak için ne kadar bir fedakarlık yaparsınız?
Size bazı ipuçları vereyim.
Covid-19 ile mücadele için ülkeler gayri safi milli hasılalarının yüzde 14’ü kadar bir harcama yaptılar. Her ülke aynı oranda yapmamış olabilir ama ortalamanın buna yakın bir rakam olduğu açıklandı.
Türkiye, Kıbrıs Müdahalesi sonrası ambargoya maruz kaldı. Bunun sıkıntılarını da çektik. Kıbrıs’a karşılık tüp kuyrukları, bazı ülkelerin ticari kotalarına katlanarak fedakarlık yaptık.
İkinci Dünya Savaşına katılmadık ama dedelerimiz, ekmek başta olmak üzere pek çok ürün için karneye katlanarak fedakarlıkta bulundu. Amerika Birleşik Devletleri, savaşı kazanmak için gayri safi milli hasılasının yüzde 36’sini harcadı. Ve savaş büyük kırılmayı sebep oldu. Savaştan sonra yepyeni bir dünya ile karşılaştık ve soğuk savaşı yaşadık. İki kutuplu bir dünyayı tanıdık.
Berlin Duvarı’nın yıkılması da büyük kırılmadır. Bunu da çoğu ülke öngöremedi, tahmin edemedi, olacağına ihtimal vermedi. Berlin Duvarı yıkılmasaydı yani iki kutuplu dünya devam etseydi globalleşme bu seviyeye gelir miydi? Dünyanın en büyük markaları bu hale gelir miydi?
İklim Krizi, Berlin Duvarı’ndan daha şiddetli sonuçlar doğuracak bir büyük kırılmadır… Pandemi için yüzde 14 pay ayrılıyorsa, iklim krizinin yıkımlarını önlemek için yüzde 15 mi, yüzde 30 mu veya Amerika’nın savaşı kazanmak için ayırdığı bütçeden fazlasını mı ayırırsınız?
İşin bir iyi tarafı var bir de kötü… Kötü olan tarafı kaçınılmaz olarak gelecek. İyi olan tarafı ise bunun için dünyanın gayri safi milli hasılasının sadece yüzde 2’sini ayırmanız yetecek… 85 trilyon dolar dünya toplam hasılası olduğuna göre, 1.7 trilyon dolar yetecek.
Hükümetler buna hazır mı? Ben hazır görmüyorum… Niye mi? Çoğu devlet hala fosil yakıtları kamu kaynaklarıyla fonluyor. Her yıl 500 milyar dolar fosil yakıt santrallerine ve projelerine harcanmaya devam ediliyor. Farz edelim ki bu para ayrıldı? Bununla ne yapacağız?
Yağmur ormanlarının kesilmesi, Pasifikte, Afrika’da veya dünyanın başka bir yerinde çevre katliamı yapan şirketleri, işletmeleri bu 500 milyar dolar ile satın alarak çevresel yıkımı sonlandırmak mümkün.
Çevresel dönüşüm için bu paranın ayrılması gerekiyor… Yenilenebilir enerjiler, sıfır karbon şehirler, sağlıklı ortamlar, pil gibi bunu destekleyen teknolojiler, iklim krizine uygun algoritmalar oluşturan yapay zekalar vs.