Para her dönem hayatımızın merkezinde olduğundan her dönem birbirinden farklı hikayeler ortaya çıkabiliyor.
Para her dönem hayatımızın merkezinde olduğundan her dönem birbirinden farklı hikayeler ortaya çıkabiliyor.
En küçüğü 50 kuruş en büyüğü de 5000 kuruş olan bu el yazması kaimeler, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk kağıt paralarıdır. 1839-1840'lı yıllarda Abdülmecid döneminde bastırılmıştır. Üzerilerine padişah kendi boynundaki mührünü basmıştır. Ayrıca üzerilerinde 'Bu paranın karşılığı gümrük gelirlerinden ödenir.' yazmaktadır. Kaç kuruş olduğu ve ne kadar faiz ödeneceği dönemin maliye nazırının mührü ile birlikte yazılmıştır.
Osmanlı bankasının basmış olduğu bu 1 liraların üzerinde Osmanlıca, Fransızca, Rumca ve Ermenice olmak üzere dört lisanda 1 Türk lirası-Osmanlı Bankası-Konstantinopol gibi ibareler yazmaktaydı.
Osmanlı'da bir dönem bozuk para ihtiyacını karşılamak için, damga pullarının arkasına karton yapıştırılıp, bozuk para olarak piyasaya sürülmüştür. Belli ki param pulum yok, para pul oldu gibi sözlerin kaynağı budur.
İngilizlerin Gelibolu'da kendi paralarının üzerine eski Türkçe ibareler basarak tedavül ettikleri paralardır. İngilizler bu paraları fethedeceklerine kesin gözüyle baktıkları Osmanlı topraklarında kullanmak için hazırlamış ve kasalarla Çanakkale'ye getirmişlerdi.
Bu parayı bir Türk subayı Çanakkale savaşı zamanı araç lastiği almak için kendisi hazırlamış ve bir Yahudi tüccardan bu para karşılığı savaşta kullanmak üzere araç lastiği satın almıştır. O dönem bu paranın karşılığı 100 altındır. Yokluk zamanı hazırlanan bu sahte parayı Mehmet Muzaffer birebir aynı şekilde yeniden hazırlamıştı, ama üzerinde bir değişiklik yaparak. Üzerindeki şu değişiklik olmuştur; paranın üzerine ''Bedeli Osmanlı Bankasında altın olarak ödenecektir'' yerine, ''Bedeli Çanakkale'de kanlarımızla ödenecektir'' Daha sonra bu parayı Yahudi tüccar Osmanlı Bankasına bozdurmaya götürünce sahte olduğunu öğrenir.
Paralarımızı İngiltere'nin bastığı o yıllarda savaş patlak veriyor. Vahdettin döneminde bu 10 liralık paralar, İngiliz uçakları tarafından gökyüzünden halka dağıtılıyor. Para yağdığını gören halk bu paraları topluyor. Bu olay o dönem Osmanlı'da aşırı enflasyon ve ekonomik krize neden oluyor. Bu da bize paranın nasıl bir savaş aracı olarak, silah gibi kullanıldığını göstermektedir.
1902 senesinde valilik ve belediyeler, 1 ve 2 kuruşluk vesikalar bastırarak halkın ekmek alımını kolaylaştırmaya çalışmıştır. Aynı uygulamayı başka illerin belediyeleri de gerçekleştirmişlerdir. Bu yöntem halkın hayatında bir kolaylık sağlamakla birlikte Osmanlı'daki bozuk para sıkıntısını karşılamaya çalışmıştır. Belediyeye ve belediyeden un temin eden fırıncılara da oldukça rahatlık sağlayabilmiştir. Bu paralardan biri de ekmek almak için basılan ve ekmek parası ismiyle çıkarılmış 1.5 kuruştur. Dilencilerin ağzlarından eksik olmayan ekmek parası lafı da buradan gelir.
Osmanlı'daki bozuk para sıkıntısı o kadar hat safhaya çıkmıştı ki daha önce toplatılmış olan ayarı bozuk sikkeler tekrar piyasaya sürülmüştür. Zaten madeni paraya bozuk para denmesinin sebebi de aslında budur.
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk banknotları basılmıştı. 1 liradan 1000 liraya kadar olan bu 1. emisyon banknotlar, altın karşılığı değerlenmiş olup 1000 lira 1000 cumhuriyet altınıyla aynı değerde kabul edilirdi. Bu para bankalar ve büyük tüccarlar arasında kullanılmıştır. Şu an müzayedelerde kondisyonuna göre 200 bin ile 400 bin lira arasında değer bulmaktadır.
İngiltere’de Bradbury Wilkinson tarafından basılan 50 kuruşları ve Thomas De La Rue tarafın basılan 100 liraları taşıyan City of Roubaix gemisi 6 Nisan 1941 günü Yunanistan’ın Pire limanına ikmal yapmak için uğrar. Ancak aynı gün limanı bombalayan Alman savaş uçakları tarafından vurulan ve Clan Fraser gemisi ile birlikte batar. Gemideki paraların Yunanlılar tarafından çıkartılıp piyasaya verilmesi üzerine her iki para da iptal edilir.
1952 yılında tedavül eden bu 5.emisyon 5 liranın arkasında fındık toplayan kızların fotoğrafı basılmıştır. Bu fotoğraf Giresun'da çekilmiş olup kızlardan biri resmin kendilerinden izinsiz basıldığını ileri sürerek paranın kaldırılması için dava açmıştır. Bir diğeri de 2010'da ölmeden önce şu sözleri sarf etmiştir: “Fındık toplarken çekilen ve beş liranın arkasında konulan fotoğraf beni çok gururlandırmıştı. Hiçbir şey talep etmememe rağmen o zaman bana telif ödemişlerdi.”