Yüzyıllardır pek çok doğa olayına ve savaşa tanıklık etse de ayakta kalarak günümüze kadar ulaşmayı başaran, farklı toplumların izlerini taşıyan tarihi alanlar, geçmiş hakkında çok fazla hikaye anlatıyor. Onlarca medeniyete ev sahipliği yapmış olan ülkemiz topraklarında da bu tarz tarihi yapılara ve antik şehirlere sıkça rastlıyoruz. UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınıp koruma altında olan bu muhteşem tarihi alanları gelin, birlikte inceleyelim.
Ani Arkeolojik Alanı'nın, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesinin üzerinden çok da zaman geçmedi. Türkiye ve Ermenistan sınırında yer alan, Ani Harabeleri olarak da bilinen bu kültürel mirasın, adını daha da duyurmasının sebeplerinden biri de Doğu Ekspresi. Tren seferlerinin popüler hale gelmesiyle bölgedeki ziyaretçi sayısı da epey artmış durumda. Harabelerde yürürken bu toprakların görkemli tarihinin izlerine tanık olabilirsiniz. Ani Arkeolojik Alanı'nın en önemli özelliklerinden biri de, tarihte kapalı kent modelinden açık kent modeline geçişin ilk örneklerinden biri olması.
Bugüne kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Diyarbakır, Dünya Mirası Listesi'ne görkemli kalesi ve Hevsel Bahçeleri ile giriyor. Diyarbakır Kalesi'nin en önemli özelliği, 7000 yıllık tarihine rağmen bozulmayan yapısı. Orijinalliğinden ödün vermeyen surları ve burçlarıyla sadece Anadolu için değil, dünya coğrafyası için de önemli bir kültürel miras özelliği taşıyor. Hevsel Bahçeleri ise 8000 yıllık bir bahçe geçmişine sahip. Hala üzerinde tarım yapılabilen bir arazi oluşu, alanın en önemli özelliği.
Selimiye Camii, döneminin olduğu kadar günümüzün de en önemli yapıları arasında yer alıyor. Dört adet minareye ve bir büyük kubbeye sahip olan caminin iç tasarımında da çok özel motifler kullanılmış. Kalem işleri, mermer döşemeleri, el yazması kütüphaneleri, eğitim kurumları; kısacası her ögesi onu hem sanatsal hem kültürel açıdan benzersiz hale getiriyor. Selimiye Camii'nden bahsetmişken Mimar Sinan'dan bahsetmemek olmaz. Sinan'ın en önemli eserlerinden olan yapı, mimarının yaratıcı dehasını da ortaya koyuyor.
Milattan Önce 3. yüzyılda kurulduğu düşünülen Troya Antik Kenti'nde tam dokuz adet kültür katmanı tespit edilmiş. Bu özelliği sayesinde UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde olmayı fazlasıyla hak eden Troya Antik Kenti, Çanakkale Boğazı'nın güneybatısında ve Kaz Dağı'nın kuzeybatısında yer alıyor. Kent, günümüzde hisarlık olarak da adlandırılıyor. Tespit edilen kültür katmanlarından da anlaşılacağı üzere Troya birçok medeniyete ev sahipliği yapmış. Tarihi öneminin yanında, dünyada ilk güzellik yarışmasının yapıldığı yer olma özelliğini de taşıyor.
Yüzyıllardır gizemini koruyan kültürel miras Nemrut Dağı, Adıyaman'ın merkezine 86 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Tanrıların Dağı olarak da bilinen Nemrut Dağı, 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girerek korumaya alındı. Dolayısıyla, ülkemizde bu listeye ilk olarak giren kültür mirasları arasında yer alıyor. Yaklaşık 10 metrelik anıtsal heykelleri, asırlardır ayakta kalarak bugüne kadar bozulmadan gelmeyi başarmış. Heykellerin tam olarak ne zaman ve nasıl yapıldığı hala bir sır olsa da, bölgede bu heykellerle ilgili anlatılan efsanelere sıkça rastlamak mümkün.
Konya'da bulunan Çatalhöyük, Neolitik döneme ait bir kent. 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girerek korunmaya alınan Çatalhöyük, yerleşik hayata geçişin ve aynı zamanda tarım ve hayvancılığın başlangıcının en büyük kanıtı. Asırlar öncesinde yaşamış ve günümüzü şekillendirmiş toplumlardan izler bulmak isteyenlere kapılarını açan Çatalhöyük'te gezerken antik sokaklara, evlere ve diğer yaşam alanlarına rastlamak mümkün.
Bursa, tarihi ve kültürel alanlar bakımından oldukça zengin bir şehir. Bir dönem Osmanlı Devleti'nin başkenti olmuş şehir, bunun öncesinde de birçok medeniyete ev sahipliği yapmış. Bu nedenle UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınan Bursa listeye yalnız girmiyor; yanına Cumalıkızık'ı da alıyor. 1300'lü yıllarda vakıf köyü olarak kurulan Cumalıkızık, Uludağ'ın etekleriyle vadiler arasında kurulduğu için 'kızık' ismini, bir rivayete göre de cuma günü kurulduğu için 'cuma' ismini alıp, Cumalıkızık olarak anılır olmuş. Yaklaşık 700 yıllık bir geçmişe sahip olan bu köyün meydanında ve sokaklarında gezerken yüzyıllar öncesinin havasını soluyup, o döneme ait eşyalara, yaşam tarzına, geleneklere ve kültüre tanıklık edebilirsiniz.
Asırlardır pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Safranbolu, safran üretimiyle de çok ünlü. Ancak onu UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girecek kadar önemli kılan özelliği, geçmişten günümüze bozulmadan gelmeyi başaran şehir yapısı. Daracık sokakları, ahşap evleri, geleneksel dokusuyla Safranbolu, bir açık hava müzesi gibi. 1994 yılında listeye alınan kent, aynı zamanda gözde bir turizm merkezi.
2021 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girip koruma altına alınan Arslantepe Höyüğü veya Melid, Fırat Nehri'nin batı kıyısında, Malatya'nın Battalgazi İlçesi sınırları içinde yer alıyor. Burada yapılan kazılarda, Geç Kalkolitik Dönem'den Demir Çağına varıncaya kadar birçok tarihi buluntuya rastlanmış. Bu buluntular, Arslantepe'de ilk şehir devletlerinin yaşadığını da bizlere aktarıyor. Kazılarda bulunan 5700 yıllık bir çocuk iskeleti, buradaki yaşamın ne kadar eski olduğunu gözler önüne seriyor. Arslantepe, aynı zamanda Hitit, Roma ve Bizans medeniyetlerine de ev sahipliği yapmış.