Dünyamız bugüne kadar onlarca salgınla uğraştı, kimi neredeyse neslimizi tüketti...
Dünyamız bugüne kadar onlarca salgınla uğraştı, kimi neredeyse neslimizi tüketti...
Geçmişte yaşanılan 7 kolera salgınının en ölümcül olanı, 1952'de başlayıp 1960'ta sona eren üçüncü salgındı. İlk ikisi gibi Hindistan'da ortaya çıkan salgın Ganj Nehri Deltası'ndan Asya'ya, Avrupa'ya yayılarak bir milyondan fazla insanın ölümüne sebep olmuştu.
Influenza A virüsü alt tipi H2N2 ile ortaya çıktığı düşünülen bu salgının son dönemlerde aslında H3N8 alt tipine ait olduğu ortaya çıkmıştı. İlk kez Mayıs 1889'da birbirinden oldukça uzak üç yerde (Türkistan, Kanada ve Grönland) ortaya çıkan hastalık şehir nüfusunun artmasıyla çabucak yayılmıştı. Bir milyon insanın hayatını elinden alan bu salgın, öte yandan bakteri bilimi hakkında gerçekten bilgi sahibi olmamızı sağlayan ilk salgın.
1956'da Çin'de ortaya çıkan Influenza A virüsü alt tipi H2N2 salgını, 1958 yılına kadar 2 milyon insanın ölümüne neden oldu. İki yıllık süreçte, hastalık Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar yayılmıştı. Hastalığın sonucunda hayatını kaybedenlerin sayısı kaynaktan kaynağa değişse de, Dünya Sağlık Örgütü, 69,800'ü ABD'de olmak üzere yaklaşık 2 milyonda karar kılmış durumda.
Avrupa nüfusunun yarısını öldürdüğü düşünülen bu salgn, Bizans İmparatorluğu'nu ve Akdeniz'deki liman kentlerini büyük ölçüde etkilemişti. Doğu Akdeniz nüfusunun çeyreğini öldüren ve o zamanın İstanbul'unu kırıp geçiren hastalık, şehirde günlük 5000 ölüme neden oluyordu. Bunun sonucunda şehrin %40'ı öldü. Bilinen ilk hıyarcıklı veba vakası olan Jüstinyen Vebası, tarihte silinemeyecek bir iz bırakmıştır.
İlk kez 1976'da Kongo'da görülen HIV/AIDS, 1981 yılından beri 36 milyon insanın hayatına mal oldu. Günümüzde 31 ila 35 milyon arası insan hala HIV ile yaşamını sürdürüyor. Bu hastalıktan en çok etkilenen ise Sahraaltı Afrika bölgesi. Burada nüfusun %5'i, yani yaklaşık 21 milyon kişi hasta.
Hastalık karşısında farkındalık arttıkça, yeni geliştirilen ilaçlarla hastalara daha iyi hayat şartları sağlanabiliyor. 2005-2012 arasındaysa küresel çapta HIV/AIDS'den kaynaklanan ölümler yıllık 2.2 milyondan 1.6 milyona düşüş gösterdi.
1918-1920 yılları arasında küresel çapta yayılan grip, dünya nüfusunun üçte birini etkileyerek 20 ila 50 milyon insanın ölümüne neden olmuştu. 1918 yılında hastalığa yakalanan 500 milyon insan arasında ölüm oranının %10-20 aralığında seyrettiği biliniyordu. İlk 25 haftada ise neredeyse 25 milyon kişi ölmüştü. Bu salgını diğer salgınlardan ayıran bir özelliği de vardı: yaşlı ve çocukları ya da hastaları değil, güçlü ve sağlıklı yetişkinleri etkiliyordu. Bu durumda da başkalarına bağlı yaşayan küçükler ve yaşlılar bir başlarına kalıyorlardı.
Anadolu'yu, Mısır'ı, Yunanistan'ı ve İtalya'yı etkileyen salgının nedeninin çiçek ya da kızamık olduğu düşünülmekle birlikte, gerçek nedeni hala gün yüzüne çıkarılmış değil. Hastalığı taşıyanlar ise Mezapotamya'dan dönen askerlerdi. 5 milyon kişinin ölmesine neden olan salgın, Roma ordusunu da kırıp geçirmişti. Bu, nüfusun neredeyse %30'u demekti.
Avrupa, Asya ve Afrika'yı etkisine alan veba, fareler üzerinde yaşayan pireler ile gemiler aracılığıyla Asya'dan diğer kıtalara atlamıştı. Küresel anlamda adeta yıkıma neden olan salgının sonucunda 75 ila 200 milyon kişi hayatını kaybetti.
Meksika ise önce 1545-1548 yılları arasında, daha sonra ise 1576 yılında iki kanamalı ateş salgını geçirmişti. Salgınlardan önce 22 milyona dayanan Meksika nüfusu, 1576 sonrası 2 milyona kadar düşmüştü. İlk salgının 5 ila 15 milyon arasında insanı öldürerek halkın %80'inin etkilediği, ikincisininse 2 ila 25 milyon insanı etkileyerek nüfusun %50'sini öldürdüğü düşünülüyor.
2020 yılıyla birlikte Çin'de başlayarak dünyanın çeşitli ülkelerine yayılan Koronavirüs (Covis-19), şu ana kadar on binlerce insana bulaştı, binlerce insansa hastalıktan dolayı hayatını kaybetti.
Hepsi tamam ama bu 2. maddedeki kanamalı ateş olayı yalandır. Tamamen Avrupalıların Amerika'da, günümüzde "coğrafi keşifler" diye okullarda öğretilen katliamlarını örtbas etmek için uydurulmuş bir şey. Öyle bir salgın düşünün ki sadece Amerika'yı etkilesin. Burada asıl salgın beyaz ırkın ta kendisidir.