İlahi bakış açısı veya diğer bir adı ile tanrısal anlatıcı, öyküdeki tüm detayları bilen, öykünün bir üçüncü şahıs tarafından anlatıldığı edebiyat terimidir. Tanrısal anlatıcının en önemli avantajı, tarafsız olması ve karakterlerin duygularından etkilenmemesidir.
Bu içeriğimizde ilahi bakış açısı hakkında merak edilen bilgilere ulaşabilirsiniz.
İlahi bakış açısı veya diğer bir adı ile tanrısal anlatıcı, öyküdeki tüm detayları bilen, öykünün bir üçüncü şahıs tarafından anlatıldığı edebiyat terimidir. Tanrısal anlatıcının en önemli avantajı, tarafsız olması ve karakterlerin duygularından etkilenmemesidir.
İlahi bakış açısında anlatıcı, her bir karakterin zihninin derinliklerini görebilir. Bu anlatıcılar, yaşanmış, yaşanacak olan her şeyi bilir ve görür. Ancak yine de, anlattığı olayların dışında kalır. Gören durumundadır. Olayların nasıl gelişeceğini bilir.
İlahi bakış açısında anlatıcı, üçüncü tekil şahıs ağzı ile konuşur. Yazarın dilini kullanır.
İlahi bakış açısının özellikleri şu şekilde açıklanabilir:
Anlatıcı, olayların içerisinde değildir.
Anlatıcı, olaylara geniş bir perspektiften bakar.
Anlatıcı, karakterin zihninin derinliklerini bilir, görür ve aktarır.
Anlatıcı olayları anlatır. İstediği yerlerde özetleme yapar.
Anlatıcı, kahramandan daha fazlasını bilir.
Üçüncü ağızdan anlatım vardır.
Yorumlama gücü diğer anlatıcı türlerine göre daha fazladır.
'Erdem arkasına bakmadan yürüyordu. Sinirliydi. Belli ki onu çok kızdırmışlardı. Öfkesi her halinden belli oluyordu. Eliyle garip işaretle yaparak hızlı hızlı yürüyor, bir yandan da eve gidince neler yapacaklarının bir bir planını yapıyordu. İntikamını mutlaka almalıydı. Bu yapılanlar asla onların yanına kalmamalıydı. İlk olarak Ahmet’e nasıl bir ceza verebileceğini düşündü. Mutlaka işe Ahmet’ten başlamalı diyordu içinden. Çünkü onu en çok onun kalleşliği yıkmıştı. Hâlbuki Ahmet onun yıllardır can ciğer dostuydu. Yediği içtiği ayrı gitmezdi. Ne oldu da böyle iki kanlı bıçaklı düşman olmuşlardı.'
Bu örnekte 'Belli ki onu çok kızdırmışlardı.' cümlesi, ilahi bakış açısını gösterir. Anlatıcı, karakterin plan yaptığını, intikam alacağını daha bunlar gerçekleşmeden bilir. Düşüncelere hakimdir.
'Onun fikirlerinde ve duygularında hiçbir şey değişmemiştir. Bu gidişten o da memnun değil, ne bu yaşayış tarzını, ne evlerine girip çıkan insanları, o da beğenmiyor; fakat ne çare ki iş çığrından çıkmış, karısına olan zaafı yüzünden yahut daha başka sebeplerden kendini bir kere bu korkunç akıntıya kaptırmıştır; bu müdafaalar bu zaafa bir mazeret göstermekten başka bir şey için değildir.'
İlk cümleden itibaren ilahi bakış açısının özellikleri bu örnekte görülebilir. Karakterin fikir ve duygularının değişmediği, memnuniyetsizliği, beğenmediği durumlara anlatıcı hakimdir.