Tahtakale İsmi Her Yerde Karşımıza Çıkıyor Ama Gerçekten Ne Anlama Geliyor? Ucuzlukla Bağlantısı Şaşırtıcı!

'Tahtakale' adı yalnızca Türkiye'de değil, dünyanın farklı köy ve şehirlerinde de sıkça karşılaşılan bir kavram haline geldi. İstanbul’dan Lefkoşa’ya, Bursa’dan Adana’ya kadar pek çok şehirde bir cadde, mahalle ya da AVM'nin adı bu şekilde anılıyor. Sıkça karşılaştığımız Tahtakale adının kökenini hep merak etmişizdir. Peki bu isim nereden geliyor? Gelin anlamını ve ucuzlukla bağlantısını anlatalım.

Tahtakale isminin kökeni tarihi bir ticaret kültürüne dayanıyor ve Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları’na kadar uzanıyor. Gelin, bugün çoğunlukla "ucuzluk pazarları" veya "her şeyin bulunduğu dükkanlar" olarak tanınan Tahtakale isminin arkasındaki tarihsel bağlarını birlikte keşfedelim:

Tahtakale ismi ilk olarak İstanbul'da karşımıza çıkıyor. Ancak bununla birlikte bu adın sadece İstanbul'a ait bir kavram olmadığını da belirtmek gerek. Lefkoşa’da da benzer şekilde "Taht-el Kale" adında bir mahalle bulunuyor ve bu mahalleye adını veren kale aslında bölgedeki ticaretin merkezini oluşturuyordu.

Şehir ve Kültür Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Kamil Berse’nin yaptığı araştırmaya göre İstanbul’daki Tahtakale bölgesinin kökeni Bizans İmparatorluğu’na kadar uzanıyor. O dönemde İstanbul'da bulunan bazı kaleler ticaretin merkezi haline gelmişti.

Birçok dükkan ve pazar yeri de bu kalelerin etrafında kurulmuştu. Zamanla bu bölgelere çevresindeki pazarlık yapılan mal alınıp satılan yerler de "Tahtakale" adıyla anılmaya başlandı.

Tahtakale isminin kökenine bakıldığında Arapçadaki "Taht-al Kal’a" ifadesinin önemli bir yeri olduğunu görüyoruz. Arapça’da "taht" kelimesi “alt” veya "altında" anlamına gelirken, "kal’a" kelimesi de "kale" demek. Yani, Taht-al Kal’a ifadesi aslında "kale altı" veya "kale çevresi" gibi bir anlama gelir.

Bu da ticaretin halkın ve çeşitli işlerin kalenin etrafında döndüğü yerleri işaret eder. Böylece zamanla "Tahtakale" adı ticaretin merkezi, alışverişin ve pazarlığın yapıldığı yerler için yaygın şekilde kullanılmaya başlandı.

Tahtakale yalnızca günlük alışverişle ilişkilendirilen bir isim değil, aynı zamanda döviz alım-satımıyla da özdeşleşmiş bir bölge olarak tarihe geçmiştir. 1980'lere kadar Türkiye'de döviz alım-satımı yasaklanmıştı. Ancak İstanbul'un Tahtakale bölgesinde halkın döviz alıp satabileceği gayriresmî bir borsa mevcuttu. Bu duruma halk arasında "Tahtakale Borsası" denirdi.

1980’lerin başında döviz kurları serbest bırakıldığında Tahtakale'deki döviz alışverişi de yasal hale geldi ve burada ticaretin çok önemli bir merkezi oluştu. Bugün bile "Tahtakale Piyasası" ifadesi döviz alım-satımının yapıldığı yerler için kullanılmaktadır.

Peki Tahtakale adı bugün neden genellikle ucuzluk mağazalarıyla ilişkilendiriliyor? Bunun cevabı geçmişteki ticaret merkezlerinin halkın her türlü ihtiyacını karşılayacak şekilde çeşitlenmiş olmasına dayanıyor.

Tahtakale tarihi boyunca genellikle alışverişin kalbi olan çeşitli ürünlerin satıldığı bölgeler olarak biliniyordu. İşte bu kültür günümüzde de ucuzluk mağazalarının yoğun olarak bulunduğu mekanlarla özdeşleşti.

Her türlü ihtiyacın karşılandığı, çok çeşitli ürünlerin bulunduğu ve genellikle uygun fiyatlarla satıldığı Tahtakale dükkanları bu ismi taşıyan yeni mağazaların da tercih ettiği bir tanımlama oldu.

Tahtakale ismi sadece Türkiye ile sınırlı değil. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin başkenti Lefkoşa'da da "Taht-el Kale" adını taşıyan bir mahalle bulunuyor. Lefkoşa’daki Tahtakale mahallesinde aynı adı taşıyan bir camii de yer alıyor.

Bu bölge de tıpkı İstanbul’daki gibi tarihi bir ticaret merkeziydi. Ayrıca Tahtakale adı pek çok farklı şehre de yayılmış ve birçok iş merkezi, AVM, sokak ve çarşıda bu isme rastlamak mümkün.

İlginizi Çekebilir:

Beyoğlu'nun İsim Babası Olan Bey ve Oğulun Kim Olduğunu Biliyor musunuz?
''Altı Kaval Üstü Şeşhane'' Deyiminin Bir Mucidin Başarısızlığına Dayanan İlginç Hikayesi
Dolmabahçe Has Ahırları’ndan Beşiktaş’ın Efsane Stadyumuna: İnönü’nün İlginç Hikayesi

Popüler İçerikler

Erdoğan’dan Ortak Türk Alfabesi Açıklaması: “Ortak Türk Alfabesi Projesi Tarihi Adımdır, 34 Harften Oluşuyor”
MasterChef Jürileri Somer Şef ve Mehmet Şef'ten Köfteci Yusuf Çıkışı: "Bunu Deli Bile Yapmaz!"
Yarışmaya Katıldıktan Sonra Başından Vurulan Mutlu Kaya'nın "Başardım" Paylaşımı Duygulandırdı!