Seçimlerin üzerinden 57, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hükümeti kurmak üzere Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri Ahmet Davutoğlu’nu görevlendirmesinin üzerinden ise 27 gün geçmesine karşın henüz hükümet kurulmadı.
Seçimlerin üzerinden 57, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hükümeti kurmak üzere Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri Ahmet Davutoğlu’nu görevlendirmesinin üzerinden ise 27 gün geçmesine karşın henüz hükümet kurulmadı.
Anayasada öngörülen 45 günlük süre 23 Ağustos akşamı bitecek. Olası bir erken seçim kararını, Cumhurbaşkanı alabileceği gibi, Meclis de karar verebilir.
Eski Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu, erken seçim kararını Cumhurbaşkanı Erdoğan alırsa seçimin hangi gün yapılacağını Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) belirleyeceğini, Meclis karar verirse YSK’nın tarihe karışamayıp belirlenen tarihe uyacağı bilgisini verdi.
19 gün kaldı
Parlamentonun 7 Haziran seçimleri sonrası 4 partili oluşumuyla koalisyon tartışması da 1999’dan sonra yeniden Türkiye’nin gündemine girmiş oldu.
Son 10 yılda hükümetlerin kurulum sürelerine bakıldığında ortalama 1 ay civarında. Daha kısa sürede kurulan hükümetler de oldu. Örneğin 3 Kasım 2002 seçimlerinin ardından Abdullah Gül Başbakanlığındaki 1. AKP hükümeti 15 gün içerisinde kurulmuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hükümeti kurma görevini Davutoğlu’na vermesinin üzerinden 27 gün geçmesine karşın henüz hükümet kurulmadı. Hükümetin kurulması için 19 gün kalmış durumda.
Bu sürenin tamamı Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun arayışıyla mı sürecek, yoksa Cumhurbaşkanı yeni bir ismi görevlendirecek mi soruları ise şu anda yanıtsız.
Anayasa ne diyor?
Eğer Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni bir isme görev vermez ve 23 Ağustos akşamına kadar hükümet kurulmazsa, erken seçim artık kaçınılmaz hale gelecek.
Anayasa'da yer alan hüküm, 45 günlük sürenin sonunda hükümet kurulamaması halinde Cumhurbaşkanının kesin erken seçim kararı alacağı anlamını taşımıyor.
Eminağaoğlu, Cumhurbaşkanı'nın 45 günün sonunda erken seçim kararı alması durumunda 'mesele' olmadığı görüşünde.
Ancak Cumhurbaşkanı seçim kararı almazsa ne olacağı konusunda farklı yorumlar olduğunun altını çizerken, “İlk 45 günlük süre bittiği için Meclis’in de seçim kararı alma durumu ortaya çıkıyor” yorumunu yaptı.
Eski Savcı Eminağaoğlu, 24 Ağustos günü hükümet kurulmamış olması halinde Türkiye’nin “Meclis erken seçim kararı alır mı, alamaz mı” tartışmasının başlayacağını düşünüyor.Ya hükümet kurulamazsa
Hükümet 45 günlük süre içerisinde kurulamazsa erken seçim kararını hem Cumhurbaşkanı hem de Meclis alabiliyor. Aradaki farkı ise eski Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu, şöyle anlatıyor:
“Erken seçim kararını Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan alınca oy verme gününü Yüksek Seçim Kurulu belirliyor. Cumhurbaşkanı sadece seçimin yenilenmesini belirliyor. Anayasa 90 gün içinde dediği için YSK kendi durumuna göre günü belirliyor.
'Çünkü YSK’nın süreyi kısaltma hakkı var. Eğer Meclis erken seçim kararı alırsa, seçim gününe YSK karışmıyor, parlamentonun belirlediği gün için seçim hazırlığına başlıyor.”
45 günlük süre dolarsa erken seçim kararını Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklaması mümkün.
Seçim hükümeti mi?
45 günde hükümet kurulamazsa seçim hükümeti de gündeme gelebilir.
Anayasa uyarınca, seçim hükümeti kurulabilmesi için Parlamento'da temsil edilen partiler oyları oranında kabineye üye verecekler. AKP, CHP, MHP’nin yanı sıra HDP de hükümete girmiş olacak.
Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyu gerekmeyecek.
Geçici Bakanlar Kurulu seçim sürecinde ve yeni Meclis toplanıncaya kadar görevde olacak.
Ancak MHP’nin, HDP’nin de içinde yer aldığı bir hükümete son dönemde izlediği siyaset ışığında sıcak bakmayacağını söylemek mümkün. O nedenle bu seçenek oldukça zayıf.
Azınlık hükümeti mümkün mü?
Olası bir azınlık hükümeti için Meclis Genel Kurulu’nda yapılacak güven oylamasında katılanların salt çoğunluğu aranacak.
AKP’nin Meclis Başkanı dışında 257 milletvekili var. MHP güvenoyu verirse ya da oylamaya katılmazsa AKP rahatlıkla bu hükümeti kurabilir.
Bu durumda, Bakanlar Kurulu’nun yenilenmesi, hükümet programının hazırlanıp Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi gerekecek.
Erken seçim kararını Başbakan Davutoğlu başkanlığındaki mevcut hükümetin alması da olasılıklar arasında.
AKP, mevcut hükümetle erken seçime gitme kararı da alabilir. AKP’nin Meclis Başkanlığı'na vereceği bir önerge ile belirlenmiş bir tarihte erken seçimin yapılabilir.
Burada da tıpkı azınlık hükümetinin oylamasında olduğu gibi AKP’nin 257 sandalye sayısı bu kararı almasında kolaylık sağlayabilir.
AKP’nin bu kararının “45 günlük süre bittiği için anayasa uyarınca zaten erken seçime gidilecek, neden mevcut hükümetle gidilsin” anlayışıyla muhalefet karşı çıkabilir.
Bu kararı aldırmamak için Meclis’te gereken sayı 276. Bunun için muhalefet partilerinin birlikte hareket etmesi gerekir. Çünkü CHP, HDP ve MHP’nin sandalye sayısı 291. Herhangi bir partinin bu oylamaya katılmaması durumunda AKP mevcut hükümetle seçime gitme kararını da alabilir.
Azınlık hükümetine göre bu yöntemin farkı, hükümet programı, yeni Bakanlar Kurulu’na ihtiyaç olmaması ve prosedürünün oldukça az olması. Ayrıca zaman bakımından ve mevcut konumu koruma bakımından da hükümetin tercih etmesi daha güçlü olasılık olarak değerlendiriliyor.