Stresin Belirtileri, Türleri ve Stresle Başa Çıkmanın Yolları

Şu içinde bulunduğun tek anlık ömrünü fırsat bil ve onunla meşgul ol, ne geçmişe üzül ne gelecekten kork.

-Mevlâna

Vücudun çeşitli içsel ve dışsal uyaranlara verdiği otomatik tepki olan stresi, günlük yaşamda karşılaşılan olayların, insan ilişkilerindeki baskının sonucu hissedilen sıkıntı ya da zorlanma durumu olarak tarif edebiliriz. Stres, insanın baş edebilme gücünü aşan ya da zorlayan durumlarla karşılaştığında kendini koruyabilmek için verdiği otomatik tepkilerdir. Stresin asıl kaynağı, yaşamdaki olumsuzluklar ve sorunlardır. Stresi genellikle sorunun ortaya çıkmasını engelleyemediğinizde ya da soruna çözüm bulamadığınızda yaşarsınız.

Sınırlarınızı zorlayan ve yapamayacağınızı düşündüğünüz her şey stres yaratır. Stres, sürekli olumsuz düşünmek, yersiz kaygılar duymak gibi nedenlerle kendinizin ürettiği bir sonuç da olabilir. Strese karşı dayanıklılığınızı etkileyen çeşitli faktörler vardır. Örneğin, olumlu ve umutlu kişiler stresle daha dayanıklıdır. Zorluklarla baş etme yeteneğinize güveniyorsanız strese karşı daha dayanıklı olursunuz ama her şeyin kontrolünüz dışında olduğunu düşünüyorsanız stresten kaçamazsınız.

Günümüzde çoğu insan, farkına varmasa bile yoğun bir stres yüküne sahiptir. İyi ya da kötü ne olursa olsun yaşamımızdaki zihinsel değişiklikler, stresli durumlardır. Günlük rutin yaşamımızda değişikliğe neden herhangi bir şey, stres vericidir. Modern toplumun hastalığı olarak ifade edilen stres, aslında günlük yaşamın bir parçasıdır. Bize çevredeki uyaranlar karşısında daha iyi davranma ve seçim yapma fırsatını verir. Kişinin çevresinden gelen etkilere tepki vermeye yetecek enerjiden yoksun olması anlamına gelen “sıfır stres” ölümdür ve hayatla bağdaşmaz. Tam tersi olarak kişinin aşırı enerji sarf etmesine ve tükenmesine yol açan “aşırı stres” de ölümcül olabilir. 

Motive eden, harekete geçiren, ama bunu yaparken korku, endişe, huzursuzluk gibi enerji azaltıcı, yorucu duygulara sebep olmayan stres “iyi stres”tir. Yoğun ruhsal uyarımlar nedeniyle yoran “kötü stres” yaşlanmaya sebep olur ve ömrü kısaltır. Kötü stres bağışıklık cevaplarını da olumsuz etkiler. Yaratıcılığa, üretime, umuda, mutluluk çağrışımlarına, sevgiye, yardıma, merhamet hissine, işbirliğine, uzlaşmaya yönelten stresler ise yaşamı uzatıcı, bağışıklık cevabını güçlendiricidir.