Sosyal medyanın hayatımıza soktuğu terimlerden biri de stalk yapmaktır. Instagram, Twitter, TikTok ve Facebook gibi sosyal medya platformları söz konusu olduğunda kullanılan; stalk, stalker, stalking, stalklamak gibi terimlerin anlamı ise pek çok kişi tarafından merak ediliyor.
İngilizce bir kelime olmasına rağmen artık dilimize pelesenk olan bu kelimenin Türkçe karşılığı da araştırılıyor. Peki, stalk ne demektir? Stalklamak suç mudur? Stalker kime denir? Stalk nasıl yazılır?
İşte, detaylar…
Stalk, İngilizce kökenli bir kelimedir. Asıl anlamı, “sessizce izlemek, gizlice takip etmek ya da gizlice yaklaşmak” olan stalk, sosyal medyada ise benzer bir şekilde kullanılmaktadır.
Stalk yapmak, bir kişinin Facebook, Twitter (X), Instagram ya da TikTok gibi sosyal medya hesaplarını gizlice incelemek anlamına gelir. Özellikle aslında takip etmediğiniz ya da gizli bir hesap açarak siz değilmişsiniz gibi izlemek anlamına gelir. Gizlice takip ettiğiniz kişinin eski gönderilerini, yeni paylaşımlarını, hikayelerini, hatta beğeni ve yorumlarını dahi detaylı bir şekilde araştırmak demektir. Türkçesi ise 'sinsice izlemek' olabilir.
Stalklamak da 'stalk yapmak' anlamına gelir. Yani stalk yapmak demek yerine stalklamak terimini de kullanabilirsiniz.
Stalker ise bir kişiyi takıntılı bir şekilde gizlice takip eden kişiye denir. Sosyal medya üzerinden sürekli ve gizlice birinin gönderilerine bakmanın yanında gerçek hayatta birini izinsiz takip eden veya gözetleyen kişiye de stalker denir.
Stalker kelimesi de tıpkı stalk gibi İngilizce kökenlidir. Bu kelimenin sözlük anlamı ise “İz süren, avına sessizce yaklaşan” demektir.
Sosyal medyada sıkça adından söz edilen stalklamak, farklı amaçlarla yapılabilir. Kimi zaman kötü niyet olmasa da toplum açısından etik değildir ve kişiyi rahatsız edecek dereceye ulaştı ise suçtur. Stalk hangi amaçlar ile yapılır? İşte yanıtı:
Yeni tanıştığınız bir kişiyi daha iyi tanımak ve kim olduğunu merak ettiğiniz için stalk yapılabilir.
Hoşlandığınız kişinin geçmişini merak ettiğinizde, eski paylaşımlar ya da takipçiler stalklanabilir.
Eski sevgili veya eski dostlar, kıskançlık ya da kontrol isteğiyle takip edilebilir.
Yakın arkadaşlar arasında dedikodu malzemesi arayanlar da arkadaş grubunda yer alan ya da artık yer almayan kişileri stalklayabilirler.
UYARI: Stalk, kimi zaman can sıkıntıdan yapılsa da bilgi hırsızlığı yapmak amacıyla da kullanılabilir, siber zorbalık ya da taciz kapsamına da girebilir. Bu yüzden dikkatli olmak gerekmektedir.
Basit mantığı ile ele aldığımızda, sosyal medyada hesabı açık olan bir kişiyi incelemek adına yapılan basit stalklamalar suç değildir. Ancak, sahte hesaplarla özel alanları işgal etmek, sürekli takip ile kişiyi rahatsız etmek, bilgi hırsızlığı, siber zorbalık ve taciz kapsamına giren stalk yasal olarak suç teşkil edebilir.
Stalkladığınızı anlamak genellikle pek mümkün değildir. Ancak sosyal medyada şunlara dikkat edin:
Kim olduğunu bilmediğiniz bir hesap, hikayelerinizi sürekli izliyorsa,
Yeni takip ettiğiniz bir hesap eski fotoğraflarınızı beğeniyorsa,
Belirli hesaplardan sıklıkla beğeni ya da görüntüleme geliyorsa stalklanıyor olabilirsiniz.
Obsesif bir davranışa dönüşebilme riski olan stalk, “fake hesap” üzerinden yapılabilir. Bir sahte bir profil açarak yapılan stalk ise etik olmadığı gibi iyi niyetli de olmayabilir!
İlk olarak sosyal medya hesaplarınızı gizli yapmayı tercih etmelisiniz. Böylece istemediğiniz kişilerin gizli hesaplar aracılığı ile sizi takip etme ihtimalleri ortadan kalkar. Olabileceğiniz diğer önlemler ise şu şekilde:
Tanımadığınız kişilerle takipleşmemelisiniz.
Tanımadığınız kişilerle konum paylaşmamalısınız.
Tanımadığınız kişilerden gelen ya da şüpheli gördüğünüz mesajları engelleyebilir ve sosyal medya platformuna bildirebilirsiniz.
Özel bilgilerinizi ve kimlik verilerinizi herkese açık platformlarda paylaşmamalısınız.
Parolanız konusunda hassas olmalı, zaman zaman değiştirmeli, tüm hesaplarda aynı şifreyi kullanmamalısınız.