Sporcular Neden Hep Saat Yönünün Tersine Doğru Koşar?

30.05.2025 - 14:05

Koşu yarışlarını izlerken atletlerin hep aynı yöne doğru döndüğünü fark ettiniz mi? Saat yönünün tersine, yani sola doğru dönerler ve bu neredeyse tüm pistlerde böyledir. Bazen bunun nedenini hiç sorgulamayız çünkü bize oldukça normal gelir. Gelin yön seçiminin ardındaki hikayeyi birlikte inceleyelim.

Kaynak 1, Kaynak 2

Bu yön seçimi aslında çok eski bir gelenek. Görseli — Antik Yunan'da koşucular, Antik Roma’da ise savaş arabası yarışçıları hep saat yönünün tersine dönerdi. Fakat ilginç bir söylentiye göre Roma’daki Circus Maximus’ta yarışlar başlangıçta saat yönünde yapılıyordu. Rivayete göre, M.Ö. 6. yüzyılda bir yarışta arabacılardan biri yanlışlıkla İmparator Nero’yu kamçıyla yanağından yaralayınca anında idam edildi.
Ertesi gün tüm yarışların yönü değiştirildi ve saat yönünün tersine çevrildi. Bu rastgele karar zamanla bir geleneğe dönüştü. Üstelik pistin imparatorların bulunduğu Palatin Tepesi’nden izleniyor olması da bu yeni yönün kalıcılığını sağlamış olabilir.

Bazı kişiler bu durumu Dünya'nın dönüşüne bağlı olan Coriolis etkisiyle açıklamaya çalıştı. Görseli — Onlara göre kuzey yarımkürede saat yönünün tersine koşmak, atletlere küçük de olsa avantaj sağlayabilir. Ancak bu iddiayı destekleyen bilimsel bir veri yok. Üstelik güney yarımkürede yaşayan sporcuların da dünya rekorları kırdığını unutmamak gerek.
Aslında insan vücudu doğal olarak ters yöne koşmaya daha yatkın olabilir. Çünkü çoğu insan sağ taraf baskındır ve bu da pistin virajlarında sağ bacağın daha çok çalışmasını sağlar. Bu sayede dönüşlerde daha uzun adımlar atılır ve hız kazanılır.
Hatta yapılan bazı deneyler, insanların sezgisel olarak da ters yöne koşmayı tercih ettiğini gösteriyor. Bir çalışmada, deneklerin boş bir alanda dairesel şekilde koşmaları istendi ve yüzde 80’inden fazlası kendiliğinden saat yönünün tersine koşmaya başladı. Başlama noktası ya da bakış yönü değişse bile eğilim azalmadı.

Bir diğer ilginç görüşe göre bu yön seçimi, izleyici deneyimini de etkiliyor.

Çoğu dilde insanlar soldan sağa okuduğu için sporcuların da bu yönde finiş çizgisine yaklaşması izleyiciye daha doğal ve akıcı geliyor. Ama işin aslı, yön seçiminin büyük bölümü standartlaşmanın bir sonucu.

Uluslararası yarışmalarda kurallar, antrenman sistemleri ve altyapılar bu düzene göre kurulduğu için tersini uygulamak neredeyse imkansız hale geldi.