Soğuk suya atlamanın sadece cesaret işi olduğunu sanıyorsanız, bir de bilimsel araştırmalara kulak verin. Kimi kalp sağlığından bahsediyor, kimi bağışıklığı güçlendirdiğini söylüyor ama her iddianın altında dikkat edilmesi gereken önemli detaylar var.
Son yıllarda popülerleşen “cold plunge” yani soğuk su terapisi, aslında Antik Yunan dönemine kadar uzanan oldukça eski bir uygulama. Hipokrat bile o dönemlerde bu yöntemin güç ve canlılık verdiğine inanıyordu.
Aslında birçok araştırma bu soruya “evet” deme eğiliminde. 2016 yılında yapılan bir derleme, soğuk su terapilerinin kan dolaşımını artırabileceğini, kalp ritmini düşürebileceğini ve genel olarak kardiyovasküler sağlığı iyileştirebileceğini öne sürüyor. Bunun yanında metabolizmayı hızlandırdığı, vücut yağını azalttığı ve bazı metabolik hastalıkların riskini düşürdüğü de yine aynı çalışmada belirtiliyor.
Özellikle spor sonrası oluşan kas ağrılarında soğuk suyun şişliği azaltması ve toparlanmayı hızlandırması uzun süredir bilinen bir fayda. 2022 tarihli daha güncel bir derleme ise bu yöntemin sadece fiziksel değil, ruhsal anlamda da olumlu etkileri olabileceğini; kaygı ve depresyon gibi durumları hafifletebileceğini söylüyor. Yani özetle: Soğuk sadece sizi değil, ruh halinizi de kendine getiriyor.
Soğuk duş ya da kısa süreli soğuk suya maruz kalma, bağışıklık sistemini güçlendirebiliyor. Örneğin 2016’daki bir araştırmada, soğuk duş alan bireylerde hastalık izinlerinin %29 oranında azaldığı gözlemlenmiş. Aynı araştırmada düzenli spor yapan bireylerde bu oranın %35 olduğu belirtiliyor, yani soğuk su terapisi, aktif bir yaşam tarzına benzer bir katkı sağlıyor olabilir.
Bunun dışında soğuk su, vücutta inflamasyonu yani iltihap seviyesini azaltarak uzun vadede kronik hastalıkların önüne geçilmesine yardımcı olabilir. Hatta bazı araştırmalar, insülin hassasiyetinin arttığını ve insülin direncinin azaldığını da söylüyor. Ancak her güzel şeyin bir 'ama'sı olduğu gibi, bu konuda da dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar var.
Soğuk suya aniden girmek vücudu ciddi anlamda strese sokabiliyor ve bu durum, özellikle kalp rahatsızlığı olanlar için tehlikeli olabilir. Aniden artan kan basıncı ve kalp atış hızı, risk grubundaki bireylerde beklenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Ayrıca uzun süre soğuk suda kalmak hipotermiye, nefes darlığına, kas kramplarına ve yön kaybına neden olabilir. Bu yüzden suyun sıcaklığına alışmadan, bir anda buz gibi bir suya atlamak pek de mantıklı değil. Hatta bu etkiler birleştiğinde boğulma gibi ciddi tehlikelerle karşılaşmak mümkün.
Yeni başlıyorsanız 30 saniyelik bir soğuk su deneyimi gayet yeterli olabilir. Araştırmalar, 30, 60 ve 90 saniyelik duşlar arasında fayda açısından ciddi farklar olmadığını gösteriyor. Yani süreden çok, vücudun verdiği tepkiye odaklanmak önemli.
Başınızı suya sokmak istiyorsanız, elbette yapabilirsiniz ama bununla ilgili özel bir fayda gösteren araştırma henüz bulunmuyor. Eğer ciddi bir sağlık probleminiz yoksa, soğuk suya her gün kısa süreli maruz kalmak zararlı değil gibi görünüyor. Ancak her durumda doktorunuza danışmadan bu alışkanlığı yaşam rutininize katmamanız şiddetle tavsiye ediliyor.