Her gün onlarca suç ve suçlu haberiyle karşı karşıya kalıyoruz. Duymadığımız, görmediğimiz pek çok suçlu gözaltına alınmasının ardından serbest bırakılıyor. Ancak son yıllarda bir gerçekle karşı karşıya kalıyoruz. Eğer konu, bir şekilde sosyal medyada karşılık bulursa ve tepkiler artarsa, serbest bırakılan şahıs ya da şahıslar yeniden gözaltına alınıyor, hatta çoğu zaman tutuklanıyor. Peki ama yargı neden sosyal medya ile harekete geçiyormuş gibi düşünülüyor?
Sosyal Medya Mahkemesi: Suçlular Neden Serbest Bırakıldıktan Sonra Sosyal Medya Tepkisiyle Harekete Geçiliyor?
0
Milli basketbolcu İlkan Karaman, Muğla'nın Datça ilçesinde karşıdan karşıya geçerken bir otomobilin kendisine çarpmasıyla hayatını kaybetmişti.
Şoför Emre Ali Önder, kazanın ardından çarptığı aracı terk etti, 2 saat sonra yakalandı. Alkollü olduğu ortaya çıkan Önder serbest bırakılmasının ardından sosyal medya tepkilerinin artmasıyla yeniden gözaltına alındı ve bu kez tutuklandı.
6 Şubat depremlerinde 105 kişinin hayatını kaybettiği Rende Sitesi'nin sahibi Arif Sami Rende, yaş haddinden dolayı serbest bırakılmıştı.
Ancak sosyal medyada tepkilerin yükselmesinin ardından Rende, yeniden gözaltına alındı ve tutuklandı.
Daha onlarca örnek verebileceğimiz bir konuda sosyal medyanın yargı üstündeki etkisini görüyoruz.
Birileri bir suç işliyor, hatta belki de yasaları bizlerden çok daha iyi biliyor bu suçu işlerken, ardından serbest bırakılıyor. Günümüzün en büyük kazanımlarından biri olan teknolojinin sağladığı imkanlarla bu suç görüntülendiyse, yargıdan kaçışı zorlaşıyor.
Kısa sürede sosyal medyada yayılan görüntüler üzerine gelen tepkiler artıyor. Doğrudan etkisi tartışılsa da bunun hemen ardından da suçluların tutuklandığı haberi geliyor.
Sosyal medyanın yargı üzerindeki etkisini göz ardı etmek mümkün değil.
Sosyal medyanın doğru bir etki yaratmış olması bir açıdan güzel ama tehlikeli bir boyutu olması da mümkün.
Bu aslında yalnızca ülkemize özgü bir durum değil. Greer ve McLaughlin tarafından geliştirilen “medya yargılaması” da tam olarak bu durumu karşılıyor.
Greer ve McLaughlin adlı araştırmacılar medya yargılamasını, kişi veya kurumların medya aracılığıyla sağlanan ‘kamuoyu mahkemesi’nde yargılandığı popülist bir adalet biçimi olarak nitelendiriyorlar.
Onlara göre bu kavramın, yasalara ve ahlaki değerlere veya kendi sorumluluklarına karşı hareket eden kamu figürlerini ya da kurumlarını ifşa etmek; suça ilişkin süren soruşturmanın sonucunu etkilemek, ceza adaleti sisteminden kurtulduğu düşünülenleri yeniden yargılamak gibi farklı ve çok boyutlu amaçları bulunuyor.
Peki ama yargının neden sosyal medya tepkilerinin ardından harekete geçtiğine dair bir algı var?
Bu aslında bugün ilk kez karşılaştığımız bir durum değil, sadece daha görünür. Yargı kurumları aslında biraz da kamuoyu etkisiyle çalışıyor ve aynı zamanda yargının kamuoyu denetimine de ihtiyacı var.
Geçtiğimiz yüzyılda kitle diye tabir edilen kesim artık sosyal medya üzerinden etkisini gösteriyor.
Daha görünür bir etki yaratan ve aynı zamanda tepkilerin de daha kalabalık bir kitle tarafından yapıldığı, daha çok ses çıkardığı bu süreçte, kamuoyunun denetimi ve yargı üzerindeki etkisi 'sosyal linç' durumuna evrildi.
Sosyal medyada büyüyen linç kültürünün ucu açık. Bir kişiyi hedef göstermek, suçlu olsa bile yeni suçların doğmasına etki edebilecek bir durum olarak nitelendiriliyor.
Ceza yasasında bir suç işlendiğinde tutuklama nedenleri belirtilmişken, kararın o an değil sosyal medya tepkilerinden sonra alınmış gibi hissedilmesinin bir nedeni de aslında siyaset etkisi. Sosyal medyada büyüyen tepki siyasilere hesap sorma boyutuna ulaşmadan tepkileri dindirmek, sosyal lincin büyümesini engellemek oluşabilecek diğer riskleri de dindirmek demek aynı zamanda. Yani sosyal medya mahkemesinin gösterdiği etkiyi, 'doğru' olduğu düşünülen anda, büyümeden ve tehlikeli boyuta gelmeden çözümlemek demek bu biraz da.
Siz bu etkiyi doğru buluyor musunuz?
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Mattia Ahmet Minguzzi'nin Öldürülmesiyle Yüzleştiğimiz Gerçek: 'Bir Annenin Acısını Anlamaktan Korkmak'
Hayvan Düşmanları Tarafından Hedef Gösterilen Necla Teyze'ye Yıllar Önce Yapılan Yardımın Görüntüleri
Hayvansever Necla Teyze Yangında Ölmüştü: "Alevleri Görmelerine Rağmen Kimse Yardıma Gelmemiş"
