Sosyal Medya Çöpçüleri, Click Workers!

11.10.2024 - 18:22

Onlar yapay zeka teknoloji dünyasının görünmeyen kurbanları: Modern köleler, hayalet işçiler...

Dijital platformlar, sosyal medya; hayatımızın her alanında ve anında bize bilgi, eğlence, sosyalleşme, vb. sunuyor ve tabii ki aynı zamanda, pek çok açıdan risk ve tehlike de yaratıyor. İşte o karanlık tarafları önlemek içi arka planda çalışan on binlerce 'hayalet işçiden' hiç birimizin pek haberi olmuyor. Sanıyoruz ki arka planda her şeyi sanal robotlar, algoritmalar, yapay zeka ve otomasyona bağlanmış sistemler hallediyor.

Oysa pek öyle değil. Bize ulaşan içeriklerin daha güzel, kaliteli, ahlaklı, etik, yasal olması için arka planda genellikle “sosyal medya çöpçüsü, dijital çöpçü” ya da “Ghost Workers – Hayalet İşçiler” denen hakiki insanlar hem de son derece gayri-insani denebilecek koşullarda neredeyse köle gibi çalışıyorlar.

Tüm büyük sosyal medya platformlarından e-ticaret platformlarına kadar birçok alanda görev alan “Ghost Workers – Hayalet İşçiler” denen insanlar, sosyal güvence, minimum ücret veya herhangi bir kontrat olmaksızın küçük ama sayıları çok fazla olan dijital görevler karşılığında gülünç denilebilecek ücretlere çalıştırılıyorlar.

Hayalet işçiler hangi işleri, nasıl yapıyorlar?

- Fotoğraf ve videolardaki kişilerin konuşmalarından cinsiyet ve dili tespit etmek

- Belirli objeleri, konuları, mekanları, vb. seçmek, tanımlamak

- İnsanların rengini, ırkını, duygu durumunu, video ya da fotoğrafın konusunu, ortamını ve bunun gibi pek çok sayısız detayı belirlemek

- Görseli editlemek ve sisteme bilgisini girmek

- Sesleri dinlemek, tanımlayıp belli kriterlere göre işaretlemek

Ve daha akla hayale gelmeyecek pek çok çeşitlilikte iş yapıyorlar. Sadece bu kadarla kalsa iyi. Buradaki belgeselde konuşan hayalet çalışanlar, bütün gün görsellere bakmaktan video izlemekten ses dinlemekten sonunda zombiye döndüklerini söylüyorlar. Çok katı kurallarla kendilerine verilen soruları yanıtlamak, click’lemek (etiketlemek) ve belli sayıdaki kontrol-iş hedeflerine ulaşabilmek için robot gibi çalışan işçiler ağır fiziksel yorgunluk hissettiklerini ve psikolojik bozukluklar yaşadıklarını belirtiyorlar.

Bunun dışında, bu işlerin en önemli yıpratıcı taraflarından birinin de görmek durumunda kaldıkları son derece uygunsuz, korkunç görseller, duydukları sesler olduğunu belirtiyorlar. Parçalanan insanlar, canlı canlı yakılan insan ya da hayvan görüntüleri gibi. Ki bunların ne olduğunu ve eleme ya da işaretleme sebeplerini işaretleyebilmek için görsellere büyütülerek bakılması, sahnelerin çok yakından defalarca izlenmesi gerekiyor.

Ayda ancak 250$ kazanabiliyorlar ve "disposable workers" yani “tek kullanımlık işçiler“ olarak görülüyorlar…

İşleri o kadar ağır ki bazı çalışanlar dayanamayıp işe bir müddet ara vermek ve psikoloğa gitmek zorunda kalıyor. Post traumatic stress disorder / Travmatik stres bozukluğu sonrası uzmanları böyle travma yaratabilecek görüntülere maruz kalmanın daha sonra panik ataklara, ciddi psikolojik rahatsızlıklara sebep olabileceğini ve kolay kolay beyinden kazınıp atılamayacağını belirtiyor. Yani bu görüntülere maruz kalanlar anksiyete, travma ve stres yaşayarak ciddi şekilde psikolojik olarak sakatlanıyorlar.

Belgeselde yer alan ve bu işe bir anlamda casus olarak giren muhabir, daha eğitim sürecinde iken iki hafta sonra istifa ediyor çünkü izlemek durumunda kaldığı şeylere tahammül edemiyor. Psikolojisi bozuluyor. Ayrılırken kendisine yapılan ödeme, saat ücreti 4.62 Euro oluyor.

Genel olarak ücretler çok düşük. Saat başına sadece 30 cent civarında para kazanabiliyorlar. Yani bu tür işler yapanlar günde 8 saat aralıksız çalışsalar, ayda ortalama ancak 250$ kazanıyorlar. Üstelik

bu işçiler, sosyal güvence, minimum ücret veya herhangi bir kontrat olmadan çalıştırılıyorlar.

Jeff Bezos'un 2005'te başlattığı Amazon Mechanical Turk platformu, bu sistemin öncüsü olmuştu. Daha sonra Figure 8, ClickWorker gibi platformlar, dünya çapında binlerce insanı benzer işler için çalıştırmak üzere kurulan şirketler. Bunlara en fazla iş verenlerden biri de Facebook. Şirket, belgeselde aktarıldığına göre içerik temizleme işlerinde yaklaşık 15.000 kişi çalıştırıyor.

'Microworking' denilen bu işler, son yıllarda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) için ciddi bir sorun haline gelmeye başladı. Birleşmiş Milletler de çalışanların hakklarını korumak için konuyu gündeme almaya başladı. BM raportörü Janine Berg'e göre, 'micro workers' hiçbir sosyal hak ya da güvenceleri olmaksızın saatte 3.31$ kazanıyor. Bu çalışma modelinde çalışanlar son derece kırılgan ve hiçbir güvenceleri yok. O yüzden bu çalışanlara 'disposable workers' yani “tek kullanımlık işçiler“ de deniliyor.

“Önce insan” söylemleri, hayalet işçileri kapsamıyor!

Bu alanda çalışan uzmanlar “2010’da internetten önce 10 dakikalık iş için bile insan bulamıyordunuz, oysa şimdi istediğiniz kadar insanı buluyorsunuz ve istediğiniz zaman da işten çıkarabiliyorsunuz” diyorlar. Günümüzde bu işi yapan bir şirkette günde ortalama 100,000 kişi çalıştığı, dünyanın çeşitli yerlerinden ayda milyonlarca mikro çalışanın sisteme girip-çıkıp görev tamamladığı biliniyor.

Belgeselde yer alan Lily Irani, San Diego Üniversitesi'nde araştırmacı olarak yüksek teknoloji işletmelerinin çalışma kültürünü inceliyor. Irani, bu çalışanların aynı zamanda 'Sosyal Medya Temizleyicileri' veya 'İçerik Denetleyicileri' olarak da adlandırıldığını belirtiyor. Silikon Vadisi liderlerinin hepsi sunumlarında 'people first' (önce insan) diyerek ürünü kullananları kastederken, geri planda biz sosyal medyayı sağlıklı kullanabilelim diye pornografik, saldırgan, siyasi ayrımcı, nefret içeren görüntü, ses ve yazıları tek tek ayıklayan binlerce, hatta milyonlarca kişiyi göz ardı ediyorlar. Bu kişiler adeta bir tüketim malzemesi gibi konumlandırılıyor. Bu şekilde insna çalıştırılmasının bir nedeni de bordrolu çalışan sayısını artırmamak istemeleri.

Teknoloji şirketi yöneticileri, beş ila on yıl içinde yapay zekanın bu temizleme işlerini yapabilir hale geleceğini düşünüyor. Ancak şu anda o noktada olmadıklarını da belirtiyorlar. Çünkü arka planda hala milyonlarca insan bu temizlik işleri için çalışması gerekiyor. Çalışanlar daha çok İrlanda, Filipinler, ABD ve Portekiz gibi ülkelerden sisteme girse de ekonomik zorluklar, yapay zeka ile daha da artan kontrol gereklilikleri, çalışma koşulları ne kadar zor olursa olsun her geçen gün bu tür işlere tüm dünyadan daha fazla insanın girdiğini biliniyor.

Sonuç olarak, hayalet çalışanlar, hiç birimizin görmediği, geri planda kalan bir başka modern çağ dramı ve problemi olarak çığ gibi büyüyor. Ve düşünün işleri zaten iş değil, yapay zeka bu insanları da işsiz bırakacak…

Burada ancak kısa bir özet yapabildim. Zamanınız varsa YouTube’da belgeselin tamamını izleyin derim: The 'Modern Day Slaves' Of The AI Tech World

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio

Popüler İçerikler

Çanakkale'de AK Partili Belediyenin Tepki Çeken Atatürk Afişi Kaldırıldı!

Yeni Sezonda TV Ekranları Fena Karıştı: 5 Dizinin Ertelendiği Sezonda 6 Dizi Şimdiden Final Yaptı!

Eski Bakan Işın Çelebi'den Fenerbahçe'ye Sert Yanıt: ''Devletin İmkanlarını Kullanıp ‘Yapı’ Diyemezsin''