Sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğu bireyin günlük normal etkileşimler sürecinde başkaları tarafından gözlem altına alınmaktan veya yargılanmaktan korkmasından dolayı ortaya çıkan yoğun anksiyete, korku, özbilinç ve utanç duygularına verilen isimdir.
Sosyal fobi; kişinin, yabancılarla etkileşim kurması ya da başka bir kişi tarafından incelenmesi gereken sosyal durumlarda, belirgin ve sürekli korku yaşaması olarak tanımlanıyor.
Oldukça fazla karşılaşılan ruhsal rahatsızlıklardan biri olan sosyal fobinin görülme sıklığı yüzde 7-12 arasındadır. Sosyal fobinin ön ergenlik ile ergenliğin son dönemlerinde daha çok gözlemlendiği bilinmektedir. Yapılan araştırmalarda kadınlarda, erkeklerden 1,5 kat daha sık rastlandığı belirlenmiştir.
Kızarma,
Çarpıntı,
Terleme,
Mide-bağırsak problemleri,
Kas gerginliği,
Nefes darlığı,
Titreme gibi fiziksel belirtiler göstermektedir.
Öz güven eksikliği,
Yetersizlik hissi,
Çekingenlik,
Göz teması kuramama,
Bulunulan ortamdan sürekli kaçma ve gitme arzusu,
Hata yapmaktan çekinme,
İlişki sürdürememe ve başlatamama,
Tüm insanlar tarafından izlendiğini düşünme,
Kendini sevilmeye değer bulmama,
Kendini beğenmeme ve kusursuz olma isteği gibi kişinin gerçekten farklı algıladığı çeşitli durumlardır.
Kişinin kendini gereğinden fazla hatalı, çirkin, kötü, eksik, olumsuz; başkalarını da doğru, güzel, olumlu, iyi görmesi;
Kendisine olan saygısını yitirmesine,
Başkaları tarafından anlaşılmama, dışlanma ve reddedilme korkusu yaşamasına sebep olmaktadır.
Sosyal fobiye sahip bireylerde;
Her şeyi olumsuz değerlendirme eğilimi,
Negatif sosyal durumları beceriksizlik, yetersizlik gibi içsel değerlerle ilişkilendirirken, pozitif sosyal durumları daha çok şans, rastlantı gibi dışsal faktörlere bağlama eğilimi,
Başkalarının onlar hakkındaki değerlendirmelerinin olumsuz olacağı algısı,
Sosyal faaliyetlerde artan fiziksel gerginlik,
Mükemmeliyetçilik gözlemlenmiştir.
Sosyal fobinin başlaması ve devam etmesinde anne baba tutumları önemli rol oynamaktadır.
Aşırı koruyucu
Eleştirel
Kıyaslayıcı
Kontrolcü ebeveyn davranışları bireyin kendini yetersiz, değersiz ve güvensiz hissetmesine sebep olmaktadır.
Yapılan çeşitli araştırmalarda, tanıyı almış kişilerin aile öyküsü sorgulandığında bu problemin varlığı gözlemlenmiş olup, genetik yatkınlığın da etkisi olabileceği görülmüştür.
Sosyal
Psikolojik
Fizyolojik
Çevresel birçok etmen sosyal fobinin oluşmasında etkin rol oynar.
Toplum içinde telefonla görüşme, yemek yeme-içme,
Dinleyiciler önünde konuşma,
Başkaları tarafından izlenirken çalışma,
Tanımadığı veya çok iyi tanımadığı kişilerle telefonda ya da yüz yüze konuşma,
Genel tuvaletleri kullanma,
Yetenek veya bilgi testi uygulamaları,
Sunum yapma,
Yeni insanlarla tanışma,
İş görüşmeleri,
Toplu taşıma araçlarında karşılıklı oturma,
Göz teması gibi durumlar sosyal fobiyi tetikleyebilir.
Sosyal fobinin bir sonucu olarak,
Sosyal fobi, toplum tarafından “efendilik” olarak kabul edilen çeşitli özellikleri nedeniyle kişileri tedavi arayışından alıkoyabilir. Bu durumun iş ve sosyal hayatta öz güven kaybı gibi yaşam kalitesini bozacak birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır.
Tanıda kullanılan ölçekler, kaygı ve bu kaygıdan kaçınmak için yapılan davranışların düzeyini saptamaya yöneliktir.
Sosyal fobi tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Hastanın durumuna göre psikoterapi bazen tek başına bazen de ilaç tedavisiyle birlikte uygulanabilir.
Amaç kişinin gerçekten uzak, işlevsiz, aşırı düşüncelerini işlevselleştirmektir.
Farklı düşünme, davranma ve tepki gösterme,
Korku, endişe, utanç duygularıyla başa çıkma yolları öğretilmeye çalışılır.
Bedensel belirtilerle baş etmekte kullanılacak çeşitli gevşeme ve nefes teknikleriyle yeniden yapılandırma yöntemlerine başvurulmaktadır. Amaç, bireyin kendi hakkında oluşturduğu olumsuz inançların sağlıklı, gerçekçi ve işlevsel hale gelmesini sağlamaktır.
İnsanların hep bir şeytanlık hep bir menfaat içinde olmasından bıkıp kendi iç dünyana çekilmek bence tek nedeni…