Kamu ihalelerinde süreçler yer yer bürokratik nedenlerle uzarken, mevzuatta bunun için eklenen özel madde son 3 yılda neredeyse tüm ihalelerde kullanıldı. Bu kullanımın amacının ise ihaleleri açık usul yerine kapalı ya da zarf usulü yapmak olduğu iddia ediliyor.
Kamu İhale Kanunu’nun deprem, sel gibi olağanüstü haller için öngördüğü 21/b maddesi son üç yılda iktidar tarafından, 75 şirkete kara ve demiryolu ile diğer alt-üst yapı inşaatlarını içeren ve toplam büyüklüğü 201 milyar lirayı bulan ihale ile kullanılmış.
İhalelerin 143 milyar lirayı aşan kısmının “açık” usul yerine, olağanüstü haller için öngörülen ve davet usulüyle kapalı kapılar ardında 21/b yöntemiyle yapıldığı ortaya çıktı.
Sözcü'den İsmail Şahin haberine göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 2001 krizinin ardından, saydamlık, hesap verilebilirlik gibi uluslararası standartlara ve AB müktesebatına uygun olması amacıyla hazırlanarak 2003 yılında yürürlüğe girdi.
Çıkarıldığında, ilkeler ve prensipler açısından ideale yakın bir kanunken, yaklaşık 200 kez değiştirilen kanun sonrası istisnalar doğal hale geldi. Kanunda kamuoyunun davet usulü olarak bildiği, istisnai pazarlık usulünün uygulanması için kanunun 21'inci maddesinin (b) bendinde belirtilen haller neredeyse tüm ihalelerde kullanılmaya başlandı.
Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.
İhalenin 21/b Pazarlık usulüyle yapılması halinde süre 25 güne iniyor.
İktidar bu 15 günlük farkı kullanarak işin acil yapılması gerektiği için bu usulün tercih edildiğini savunuyor.
Oysaki ilanlar elektronik ortamda hazırlanınca 40 günlük süre 24 güne kadar düşüyor ve böylelikle açık usul ihale süreci daha hızlı yürüyebiliyor.
Sayıştay’ın denetim raporlarında, 21/b maddesinin yasaya aykırı şekilde kullanılması nedeniyle bazı ihalelerin Danıştay ve idare mahkemeleri tarafından iptal edildiği vurgulandı.
Raporda, “Kamu İhale Kanunu'nun 21/b maddesindeki şartların ve ivedilikten kastın, sadece ihalenin çabuk sonuçlandırılması değil, ihale konusu işin acilen bitirilmesi olarak anlaşılması gerektiği belirtilmiştir” değerlendirmesi yapıldı.
Taş Yapı 28 milyar 375 milyon lira
ERG 19 milyar 186 milyon lira
Özkar 19 milyar 15 milyon lira
Doğuş 18 milyar 639 milyon lira
Çelikler 18 milyar 281 milyon lira
Yapı ve Yapı 16 milyar 192 milyon lira
Kalyon 15 milyar 477 milyon lira
Rec Uluslararası 8 milyar 544 milyon lira
Kolin 7 milyar 967 milyon lira
Özaltın 4 milyar 268 milyon lira
Cengiz 3 milyar 552 milyon lira
Gülermak 3 milyar 111 milyon lira
Limak 2 milyar 705 milyon lira
YDA 2 milyar 277 milyon lira
Söğüt 2 milyar 55 milyon lira
Mustafa Ekşi 1 milyar 869 milyon lira
Yapı Merkezi 1 milyar 763 milyon lira
Met-Gün1 milyar 689 milyon lira
Makyol 1 milyar 675 milyon lira
İspa 1 milyar 611 milyon lira
Gürbağ 1 milyar 437 milyon lira
Ermit-Özge1 milyar 189 milyon lira
Ekşioğlu-Ahes 1 milyar 188 milyon lira
RSY 1 milyar 133 milyon lira
Yıldızlar 1 milyar 91 milyon lira