Son 20 Yılın En Büyük 10 Çevre Protestosu

Türkiye, son yıllarda Gezi, Akkuyu Nükleer Santrali, Yırca'da yapılması planlanan termik santral, Karadeniz'de Yeşil Yol projesi ve Artvin Cerattepe'de yapılması planlanan madencilik faaliyeti için başta olmak üzere pek çok protestoya tanıklık etti.

BusinessHT'nin derlemesine göre son 20 yılın en büyük 10 çevre protestosu şu şekilde:

Almanya ve Avusturalya ortaklığında kurulan Eurogold firmasının 16 Ağustos 1989’da maden arama ruhsatı almnasının ardından başlayan Bergama direnişi ilk kez 1996'da binlerce zeytin ve çam ağacının kesilmesiyle kitleselleşti. 15 Kasım 1996’da köylüler İzmir-Çanakkale yolunu altı saat boyunca trafiğe kapattı. 26 Ağustos 1997’de kendilerini Boğaz Köprüsü'ne bağlayan köylüler 1997'deki nüfus sayımında tepki olarak kendilerini saydırmadı. 2000'lerin ortasına kadar devam eden direniş madenin iptali için yeterli olmadı. Altın madeni 2005'ten bu yana açık.

Yerleşkesi Mardin ve Şırnak arasında, Dicle Nehri üzerinde yer alan Ilısu Barajı'na tepkiler 2000'li yılların başından bu yana devam ediyor. Tarımın zarar göreceği ve insanların evlerini kaybedeceği iddiaları yanında projeye en büyük tepki 7 bin yıllık tarihe sahip olan Hasankeyf tarihi alanının sular altında kalacak olmasından kaynaklanıyor. Proje bittiğinde Ilısu, Türkiye'nin dördüncü büyük hidroelektrik santrali olacak.

Bu yüzyılın başından bu yana devam eden bir diğer direniş ise Mersin Akkuyu'ya yapılacak Türkiye'nin ilk nükleer santrali. Özellikle Japonya'daki Fukuşima faciasından sonra yoğunlaşan protestolarda halk, nükleer santralin denize, yeşil alana ve bölge halkının sağlığına zarar vereceğini savunuyor. Uzmanlarda ikiye bölünmüş durumda. Bir kısım nükleerin bir ihtiyaç olduğunu vurgularken, diğer bir kısım rüzg3ar gibi kaynaklarla enerji ihtiyacının karşılanacağını savunuyor.

Türkiye'nin en mutlu ili Sinop da nükleer santral projesinin ikinci adresi. İnceburun Yarımadası'nın deniz kenarında kurulması planlanan santralin yapımına Japon ortaklarla birlikte 2017 yılında başlanması kararı alındı. Çernobil ve Fukuşima'daki gibi muhtemel bir kaza riski ile nükleer atıklarının akıbetindeki belirsizlik halkı sokaklara döken en önemli sebepler arasında.

Gezi olayları, Türkiye'de görülen en büyük kitelesel ayaklanma olarak tarihe geçti. 31 Mayıs 2013'te Taksim'i yayalaştırma projesi kapsamında Gezi Parkı'na bir kompleks inşa etmek için ağaçların kesilmesiyle başlayan protestolar, kısa sürede 80 ile yayıldı. Güvenlik güçleriyle protestocular arasında çıkan çatışmalarda 11 kişi hayatını kaybetmiş, 8 binden fazla insan yaralanmıştı. Protestolar sonrası Gezi parkı park olarak kaldı.

Yapımına 2013'te başlanan ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü olarak da bilinen Üçüncü Boğaz Köprüsü, üzerindeki raylı sistem ve otoyolla birlikte dünyanın en geniş ve en uzun asma köprüsü olacak. İstanbul'un Karadeniz kıyısına yapılan üçüncü havalimanı ise  2018'de bittiğinde 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyük havalimanı olacak. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, 2013 yılında bu iki büyük proje için toplam 2,7 milyon ağacın kesileceğini açıklamıştı.

Manisa`nın Soma ilçesindeki Yırca Köyü'nde, Kolin Şirketler Grubu'nun kuracağı termik santral için 6 bin zeytin ağacının kesilmesi 2014 yılındaki protestoların fitilini ateşledi. Yırcalı köylülerin protestoları Nisan 2015'te sonuç verdi ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu projeyi iptal etti.

Doğu Karadeniz’de Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Gümüşhane, Bayburt ve Artvin yaylalarını birleştirmeyi ve bir bölümü turizme açmayı amaçlayan Yeşil Yol projesine en büyük tepki Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinden geldi. Yaylaların bozuk yollarının düzeltilmesini kabul eden ancak asfaltlama yapılmasıyle bölgenin turizme açılmasını reddeden Çamlıhemşinliler yüksekliği 3 bin metreye varan Samistal Yaylası'nda güvenlik güçleriyle karşı karşıya geldi. 2015 yazına damga vuran eylemler sonrası Danıştay, projeyi iptal etme kararı aldı.

Ordu’nun Fatsa ilçesinde yüzlerce kişi Altıntepe şirketinin siyanürlü altın madenine aramasına karşı çıkmak için 2015 yazında eylem yapmaya başladı. Eylemlerden üç ay önce 100 dönümlük orman arazisindeki ağaçlar kesilmişti. Ağsutos ayında köylüler ve güvenlik güçleri arasında çatışma çıkmış, polis biber gazı kullanmıştı.

Artvin'in merkez ilçesine bağlı Cerattepe'de altın madeni araştırması planının tarihi 1990'lara dayanıyor. Cominco şirketinin 1989'da arama için ruhsat almasının ardından başlayan tepkiler bugün en yüksek seviyesinde. Cominco'nun direniş sonrası projeden vazgeçmesinin ardından bölgeye yatırım yapacak Cengiz İnşaat'a karşı protestolar Haziran 2015'ten bu yana sürüyor. Her gün en az beş kişinin nöbet tuttuğu eylemlerde yüzlerce Artvinli 16-17 Şubat 2016'da polisle karşı karşıya geldi. Biber gazının kullanıldığı çatışmalar sonrası Yeşil Artvin Derneği Başkanı neşe Karahan gözaltına alındı. Proje, 700'den fazla kişi ve kurumun açtığı mahkemelerle Türkiye tarihinin en büyük çevre davası olarak biliniyor.

BusinessHT