MOGADİŞU (AA) - ABDİRAHMAN MUGERE - Somalili uzmanlar, Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Fermacu'nun şubatta dolacak görev süresinin uzatılması ya da parlamento seçimlerinin ertelenmesinin ülkeyi kaosa sürükleyebileceğini belirtiyor.
SİMAD Üniversitesi Öğretim Üyesi Ömer Abdi Jimal, AA muhabirine, Somali'deki 2021 seçimlerinin, hükümetle muhalefetin bu konudaki anlaşmazlıkları nedeniyle planlandığı gibi gerçekleşmesini beklemediğini söyledi.
Hükümetin seçimi ertelemesinin ülkeyi kaçınılmaz bir krize sürükleyebileceği uyarısında bulunan Jimal, 'Cumhurbaşkanı tarafından dizayn edilecek her seçim, muhalifler tarafından boykot edilecek, bu da ülkeyi zor bir yola sokacaktır. Hükümetin, muhalefetle anlaşmadan tek taraflı seçim kararı çok tehlikeli. Bu kararın çok kırılgan ve yeni ayağa kalkan ülkeyi kaosa ve anarşiye götürmesinden endişeleniyorum.' dedi.
Siyaset Bilimci Ahmet Tajir de Cumhurbaşkanı Fermacu'nun muhalefet ve bazı eyalet liderlerinin itirazlarına rağmen seçimleri ertelemede ısrarcı olduğunu dile getirdi.
Tajir, 'Fermacu'nun görev süresi 8 Şubat 2021'de sona eriyor. Seçimi ertelemek veya cumhurbaşkanının görev süresini uzatmak için çabalar var. Seçim komisyonu ile ilgili anlaşmazlıklar var. Somaliland'den gelecek milletvekillerinin seçimi, seçim takvimini belirleyecek. Somaliland milletvekillerini Fermacu belirliyor ve muhalefet buna itiraz ediyor.' diye konuştu.
Parlamentonun alt ve üst kanatlarının planlandığı gibi bir ay önce seçilemediğini aktaran Tajir, 'Seçimler zamanında yapılacak gibi görünmüyor. Fermacu en az 6 ay görev süresinin uzatılmasını isteyecek. Seçimlerin zamanında yapılmamasının Somali'de kaosa neden olacağını düşünüyorum.' değerlendirmesinde bulundu.
- Taraflar birbirini suçluyor
İktidar ve muhalefet arasında seçim süreciyle alakalı siyasi krizin aşılamaması üzerine Cumhurbaşkanı Fermacu ve eyalet liderleri, 17 Eylül 2020'de Afrika Birliği, Avrupa Birliği, ABD ve Türkiye'nin de aralarında olduğu örgüt ve devletlerin girişimiyle seçim sistemi üzerinde anlaşma sağlamıştı, ancak tarafların suçlayıcı bir dil kullanmayı sürdürmesi üzerine birkaç gün sonra anlaşma bozulmuştu.
Federal hükümet, Puntland ve Jubaland eyalet liderlerinin 17 Eylül anlaşmasında kararlaştırılanları uygulamak için kararsız kaldıklarını iddia ederken, Puntland ve Jubaland liderleri de başkanın seçim yapmaya hazır olmadığını ve iktidarını pekiştirmek için muhalefete baskı yaptığını savunuyor.
Jubaland eyalet hükümeti, Fermacu'yu, Jubaland'a bağlı Gedo bölgesinde kaos ve istikrarsızlık çıkarmak için bölgeye asker ve mühimmat sevk etmekle suçluyor.
- Siyasi liderler karalama kampanyası yürütüyor
İktidar da muhalefet de yaklaşan seçimler hakkında suçlayıcı bir dil kullanıyor, karşılıklı karalama kampanyaları yürütüyor.
Eski Cumhurbaşkanı Şerif Şeyh Ahmed'in önderliğindeki Cumhurbaşkanlığı Adaylar Birliği Konseyi, mevcut iktidarın, özgür ve adil bir seçim düzenlemek istemediğini iddia ederek, Cumhurbaşkanı Fermacu'yu iktidarı barışçıl bir şekilde devretmeyi istemeyen diktatör olarak suçladı.
Hükümetse bir kabilenin tahakkümünde olduğunu iddia ettiği Cumhurbaşkanlığı Adaylar Birliği Konseyini şiddete göz yuman ve kan davalarını tetikleyecek bir yapı olarak nitelendirdi.
Federal hükümet ile eyalet yönetimleri arasındaki siyasi anlaşmazlık seçimlerle ilgili krizin giderek derinleşmesine yol açıyor.
Hükümetin atadığı seçim komisyonu, Fermacu'ya yakın isimlerden oluştuğu gerekçesiyle muhalefetin sert tepkisine neden olmuş, muhalefet de kendi seçim komisyonunu kurmuştu.
Hükümetin atadığı komite, birkaç kez seçim takvimi açıklasa da seçimlerin tam olarak ne zaman yapılacağıyla ilgili belirsizlik sürüyor.
- Seçim sistemi
Ülkede parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri art arda yapılıyor. Parlamentonun, 'Halk Meclisi' olarak da bilinen alt kanadının 275 üyesi, Somali'deki farklı kabileleri temsil eden 14 bin delege tarafından 4 yıllığına seçiliyor.
Parlamentonun üst kanadının 54 üyesi ise eyalet konseyleri tarafından belirleniyor. Seçilen parlamento üyeleri hem parlamento başkanını hem de yeni cumhurbaşkanını belirliyor.
Seçimlerde kendine has kabile sistemini uygulayan Somali'de, bu seçimlerde 'bir kişi bir oy' ilkesiyle tüm vatandaşların oy kullanması planlanıyordu ancak bunda başarılı olunamadı.
Şu anda '4,5 sistemi' olarak adlandırılan kabile merkezli sistemle yönetilen Somali'de, ülkenin 4 büyük kabilesi eşit sayıda, diğer kabileler ise bunun yarısı oranında meclise kendi seçtiği vekilleri gönderiyor.
Somali'de 2 eski cumhurbaşkanı, bir başbakan ve bir meclis başkanının da adaylar arasında olduğu 15'ten fazla ismin yarışacağı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde mevcut cumhurbaşkanı Fermacu, anketlerde önde görünüyor.