Manisa'nın Soma İlçesi’nde, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. bünyesinde çalışan 2 bin 832 madenci, geçen yıl 30 Kasım gecesi cep telefonlarına gelen mesajla işsiz kaldıklarını öğrendi. Aradan geçen bir yılda, umutla ödenmesini bekledikleri binlerce TL tutarındaki tazminatlarının sadece bir taksitini alabilen işçiler, bağlı bulundukları sendika ile şirketin, bu paraları 23 taksitte ödemek üzere anlaştıklarını duyduklarında, şoke oldu.
Doğan Haber Ajansı'nın (DHA) haberine göre anlaşmayı ortaya çıkartan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, 'Ödenen tek taksit sonrasında, ’3 S’, yani sermaye, siyaset ve sendikanın ortak yapımı film, yeniden vizyona girdi. İşçinin alın teri yeniden çalındı. İşçilerin hesaplarına geçen Haziran’dan sonra tek kuruş yatmadı' dedi.
Geçen yıl 13 Mayıs’ta Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye bağlı maden ocağında meydana gelen faciada 301 madenci hayatını kaybetti. Bu kazanın hemen ardından şirkete ait, biri kaza olan ocak olmak üzere üç maden işletmesi kapatıldı.
Ancak bunlardan Ata Bacası ile Işıklar Maden Ocağı daha sonra müfettişlerin olumlu rapor vermesi üzerine açıldı. 2014 yılının, 30 Kasım günü, akşam saatlerinde işçiler, devletin ödediği, işsizlik maaşlarının kesilmesinden sonra Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. de cep telefonlarına mesaj gönderdiği 2 bin 832 çalışanını, işten çıkardı. İşten çıkarma kararı, ilçede büyük tepkiye neden oldu. O zaman gerek bakanlıktan gerekse de şirketten yapılan açıklamalarda, tazminatların en kısa sürede ödeneceği söylendi.
Ancak madencilerin işten çıkartılmalarının üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, 2 bin 832 madenciye, 7 Haziran seçimleri öncesinde alacakları tutarın tek taksiti ödendi. Geri kalanların da yine aylık ödemeler halinde hesaplara yatırılacağı açıklandı. Ancak aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ve İşletme Müdürü Akın Çelik’in de aralarında bulunduğu 46 sanığın yargılandığı mahkeme sırasında CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, tazminatlarla ilgili önemli açıklamada bulundu.
Bilgi edinme hakkı çerçevesinde TMSF’ye yaptığı başvuru sonrasında Özgür Özel’e verilen cevap şirket ile sendikanın, madencilerin tazminat alacakları konusunda anlaştıkları ortaya çıktı. Maden- İş Sendikası yönetimi ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. arasındaki protokole göre, tazminatların, 24 taksite bölündüğü ortaya çıktı. Bunun ilk taksitini alan işçilerin geriye kalan 23 taksitinin ise ne zamanlar ödeneceğine dair, bir zaman konulmadığı öğrenildi. İşçiler şimdi, şirketin, toplam 34 milyon 195 bin 720 lirayı bulan tazminatı, 23 taksitte ödemesine beklemeye başladı.
Konuyla ilgili açıklama yapıp eski ortakların yeni bir film çevirdiklerini gördüklerini söyleyen Özgür Özel, şöyle konuştu:
'Bu aslında Soma’ya, hükümet tarafından verilen sözlerin tutulmadığının en güçlü kanıtıdır. Somalı işçilere verilen sözlerde ilk madde kimsenin işten çıkartılmayacağıydı. Tamamen iş hukukuna aykırı biçimde bir cep telefonu mesajıyla işten çıkartıldığında bu konuyu hem Türkiye’nin, hem meclisin gündemine taşıdık. Hükümet işten çıkarmalara duyarsız kaldı. Ancak tazminatlarının ödeneceğinin sözünü verdi. 7 Haziran seçimlerinden önce cumhurbaşkanının Manisa mitingi öncesinde bütün işçiler, isyan halindeyken tepkiyi dindirmek hatta oya devşirmek için Manisa Valisi müjde verdi. Hesaplara alacakların yüzde 5’lik 10’luk bölümleri yatırıldı.
Her ay ödeme yapılacağı ve bir kaç içinde paranın bitirileceği söylendi. Manisa Milli Eğitim Müdürlüğü’nün camına cumhurbaşkanına teşekkür pankartı asıldı. Miting yapıldı. Seçim atlatıldı. Madenciler unutuldu. O günden beri işçilerini hesabına bir kuruş dahi yatmadı. Bu konunun peşini bırakmadığımız sırada, TMSF’den gelen cevaplar, bizi faciaya götüren üçlü iş birliğinin ve ihmaller zincirinin bir arada olduğunu eski ortakların yeni bir film çevirdiklerini gördük. Üç S’nin yani sermaye, siyaset ve sendikanın ortak yapımı, yeniden vizyondaydı. Yeniden anlaştılar. İşçiler, işçinin alın teri yeniden çalındı. İşçilerin önemli bir kısmı hala işsiz, tazminat alacaklarını beklerken borçlandıkları paraları bankalara ödeyemiyorlar. Faiz ve haciz kıskacındalar. Bugün bir yıl oldu. Kamuoyunun gündeminden düştü. Siyaset verdiği sözleri unuttu.
Faciadan sonra işsiz kalan madencilerden Arif Şengül, artık unutulduklarını geçim derdiyle yaşadıklarını anlattı.
Arif Şengül, 'Ben 2 bin 400 TL aldım. 25 bin TL daha alacağım var. Bizleri unuttular. Bizlerin paralarını verdirmiyorlar. Bunun en önemli nedeni sendika. İşçiyi düşünmüyor, şirketi düşünüyor. Biz sendikaya üye olmadığımız halde paramızı vermiyorlar. Duyuyoruz. Şirket şart koşuyormuş, ’Devlet saha versin. Oradan para kazanalım ödeyelim’ diye. Burada işçiye yerine şirket korunuyor. Bizleri haklarımızı aradığımız için işe de alınmıyoruz. Soma’daki madencilerin bir kısmı işe girdi giremeyenler, inşaatlarda, tarlalarda çalışıp geçim mücadelesi veriyor. Kimisi de kendi memleketlerine döndü. Ben de tarlada çalışıyorum ama iş bulmam lazım. Okutmam gereken iki çocuğum var' dedi.
'Grev gündemimizde değil'
Maden İş Sendikası Ege Bölge Şubesi Başkanı Recep Satır ise, tazminatların ödenmemesiyle ilgili olarak, 'Ben de Ankara’ya gidiyorum. Konuyla ilgili genel merkez nezdinde görüşmeler, yapacağım. Benim protokolle alakam yok. Arkadaşlarımızın tazminatlarının ödenmesi gerekiyor ama bir yıldan beri ödenmedi. Ödenmesi için de elimizde geleni yapacağız' dedi. Recep Satır, ödenmemesi durumunda, greve gidip gitmeyecekleri yönündeki soruya ise 'Grev, olabilir ama gündemde değil' dedi.
Taylan Yıldırım, DHA