Haberleşmenin gizliliği Anayasa’nın 22. maddesi ile koruma altında olsa da gelişen ve ucuzlayan teknoloji sayesinde yasadışı dinlemeler artık çok kolay. Bu şekilde dinlenmek istemiyorsanız bazı tedbirler almanızda yarar var.
Türkiye’deki 68 milyon cep telefonu abonesine “En büyük derdiniz nedir?” diye sorulsa, muhtemelen “Telefonum dinleniyor mu?” diyeceklerdir. Teknik olarak herkesin telefonunun dinlenebileceği bir sır değil. Üstelik yeterli donanıma sahip olan herkes bu tip dinlemeleri yapabilir.
Telefon dinlemelerini yasal ve yasa dışı olarak ikiye ayırmak mümkün. Yasal dinlemeler, 2006 yılında yürürlüğe giren 5397 sayılı yasa gereğince mahkeme kararı alınarak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTİK) bünyesindeki Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından yürütülüyor. Bu tip dinlemeler şebekeler üzerinden yapılır. GSM operatörleri kendilerine hukuki talep geldiğinde TİB’e destek vermek zorundadır. Bu dinlemeler sırasında arama, aranma, tarih, saat, konum bilgisi gibi veriler toplanabilir. Yasal dinlemelerin belirli hedeflere yönelik olarak, limitli sürede yapılması şart. Sadece yasal dinlemeler mahkemede delil olarak kullanılabiliyor. Yasal olmayan dinleme ise suç. Türkiye’de haberleşmenin gizliliği Anayasa’nın 22. maddesi ile korunuyor.
Fakat bunun suç olması yapılmayacağı anlamına gelmiyor. Üstelik gelişen ve ucuzlayan teknoloji sayesinde yasa dışı dinleme artık çok daha kolay. Cep telefonlarına yüklenen casus uygulamalar yardımıyla bireylerin iletişim haklarına müdahale etmek mümkün. Özellikle akıllı telefonlar bu tip tehlikelere çok açık. Bu uygulamalar kötü niyetli bir kişi tarafından sahibinin bilgisi dışında akıllı telefona yüklenebilir veya kullanıcılar farkında olmadan bu tip bir uygulamayı cihazlarına yüklemiş olabilirler. İnternette veya telefon pazarlarında casus telefon olarak adlandırılan cihazlar satılıyor. Üç bin TL’ye varan fiyatları var.
Casus yazılımlarla telefon konuşmalarını ve mikrofonu aktive edip ortam sesini dinlemek, resim, video ve ses dosyalarına erişmek, mesajları okumak, kamerayı uzaktan aktive etmek, internet geçmişini görmek, telefon rehberine erişim sağlamak, SIM kart değişikliği yapıldığında bilgi alma ve konum bilgisini öğrenmek mümkün
Gizli servisler de oyunlara meraklı!
Guardian, New York Times ve ProPublica’nın geçtiğimiz yıl yayınladığı Edward Snowden belgelerine göre, ABD ve İngiltere’nin ulusal güvenlik servisleri (NSA ve GCHQ) Angry Birds gibi oyunlar üzerinden akıllı telefonlardaki kişisel verilere erişim sağlayacak sistemler üzerinde çalışıyor. Elde edilebilen kişisel veriler arasında yaş, cinsiyet, medeni durum, posta kodu, konum bilgisi, eğitim seviyesi, etnik köken, çocuk sayısı gibi bilgiler var. Bu ileri düzey dinlemeler daha çok, güvenliğin daha zayıf olduğu Android uygulamalar üzerinden yapılıyor.
*Zararlı uygulamalar çoğunlukla kullanıcı zaaflarından yararlanılarak telefonlara yüklenir.
*Akıllı telefonunuza indirdiğiniz uygulamayı kimin yazdığına dikkat edin. Ücretsiz diye her uygulamayı indirmeyin. Özellikle Android kullanıcıların buna dikkat etmesinde yarar var.
*Telefonunuza gelen SMS, MMS veya e-postalardaki linkleri, göndereni tanımıyorsanız açmayın, varsa mesajla gelen uygulamayı kurmayın.
*Telefonunuzun tuş kilidini kapalı tutun ve başkalarının erişimine izin vermeyin.
*Cep telefonunuzun mikrofonuna, video kamerasına veya fotoğraf albümüne erişim talep eden uygulamaların güvenli olduğundan emin olun.
*Cep telefonunuzun SIM kartına PIN numarası tanımlayın.
*Hediye telefonlara dikkat edin.
Dünyanın saygın üniversitelerinde uygulanan ‘Admission’ (Başvuru-kabul) sistemi Türkiye’de ilk kez Bahçeşehir Üniversitesi tarafından hayata geçiriliyor. Üniversite adaylarının sınav puanlarından çok istek ve yeteneklerinin önem kazandığı sistem, adaylara sınavlara girmeden önce üniversiteli olma imkanı sağlıyor. Apply BAU adı verilen sistemde adaylar, www.applybau.com internet sitesi üzerinden başvuru yapabiliyor. Sistemin burs avantajları da var.
Blog: www.denizergurel.net
E-posta: d.ergurel@zaman.com.tr
Twitter: @denizergurel
Kaynak: Zaman