Hemen hemen herkes öksürüğün ne kadar can sıkıcı ve yorucu olabileceği konusunda hemfikirdir. Haftalarca sürebilen sıradan bir öksürük, boğaz ağrısına, kas zorlanmalarına ve uykusuzluğa yol açarak hayat kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Bu nedenle öksürük çözümlerine olan talep oldukça yüksektir. Peki piyasadaki ürünler gerçekten işe yarıyor mu, yoksa mutfak dolabımızdaki basit malzemelerle mi idare etmeliyiz?
Detaylar 👇
Kaynak: BBC
Manchester Üniversitesi'nden göğüs hastalıkları profesörü olan Jacky Smith göre, piyasadaki şuruplar öksürüğü tamamen geçirmiyor, sadece hafifletebiliyor. Ancak kendisinin en çok güvendiği ve bilimsel olarak en umut verici bulduğu ev çözümü, klasik bal ve limon karışımı.
Profesör Smith, çok tatlı maddelerin dile temas ettiğinde öksürük refleksini baskılayabildiğini gösteren bazı kanıtlar olduğunu belirtiyor. Özellikle gece öksüren çocuklarda öksürük miktarını azalttığına dair veriler de mevcut. Bal, öksürük şuruplarında bulunan, boğazı kaplayarak yatıştıran ve gıdıklanmayı hafifleten maddelerle benzer bir etki gösteriyor.
Her ne kadar sağlam veriler olmasa da, Smith'e göre bu besinler boğaz ve solunum yollarındaki öksürüğü tetikleyen iyon kanallarını (TRPA1 reseptörlerini) aktive edebilir. Bu reseptörleri 'doldurmak', onları duyarsızlaştırarak öksürüğü baskılayabilir. Acı bibere acılığını veren kapsaisin için de benzer bir teorik olasılık söz konusudur.
Ancak sıcak bir içecek olarak tüketilmesi boğazdaki tahrişi azaltarak öksürüğün baskılanmasına yardımcı olabilir.
Bitter Çikolata ise cazip bir alternatif. İçindeki 'theobromine' adlı kimyasalın laboratuvar araştırmalarında öksürük refleksini tetikleyen sinirlerin hassasiyetini azalttığı görülmüştür. Etkisi küçük olsa da, bu yöntemi denemek isteyenler, teobromin miktarı yüksek olan yüksek oranda kakao içeren bitter çikolatayı tercih edebilirler.
Probiyotikler hakkındaki araştırmalar ise henüz başlangıç aşamasındadır. Ağızdan alınan probiyotiklerin solunum yolu iltihaplanması veya refleksler üzerindeki etkisi henüz netleşmemiştir.
Smith’e göre, yıllardır pek çok hasta süt ve süt ürünlerinin öksürüğü artırdığını dile getirse de, bunu destekleyen güçlü bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Ancak bu ürünler boğazda kaplayıcı bir his oluşturduğu için, özellikle balgamlı öksürükte rahatsızlık hissini artırabiliyor.
Klinikte hastalara özellikle uzak durmaları önerilen tek madde ise kafein. Kafeinin öksürüğü doğrudan artırdığına dair net bir kanıt olmasa da, mide asidini ve reflüyü tetikleyebiliyor. Reflüyü artıran her etkenin de öksürüğü tetikleme potansiyeli olduğu biliniyor.
Profesör Smith’in en önemli önerileri arasında bal tüketmek, pastil emmek ve gün boyunca sık sık su yudumlamak yer alıyor. Yutkunma, öksürük refleksini baskılayarak boğazın yatışmasına yardımcı oluyor. Mutfakta bulunan birçok yöntem doğrudan tedavi edici olmasa da, rahatlatıcı etkileri sayesinde kişiyi daha iyi hissettirebiliyor ve bu da başlı başına önemli bir fayda sağlıyor.
Yine de en doğru yaklaşım için bir uzmana danışmayı ihmal etmemek gerekiyor.