Bir yerlere üye olurken ya da giriş yaparken sık sık robot olmadığımızı teyit etmek üzere önümüze açılan bir sekmeyle karşılaşıyoruz. Peki, bunun ne anlama geldiğini hiç düşündünüz mü? 'Ben robot değilim' testleri aslında oldukça gizemli ve özel oluşumlar. Çünkü çeşitli görevler için oluşturuldular ve yıllardır kullanılmaya devam ediyorlar. Gelin, internetin neden bize sürekli robot olup olmadığımızı sorduğunu öğrenelim.
'Ben robot değilim' kutucuğunu işaretlerken yan tarafta bulunan reCAPTCHA amblemini mutlaka görmüşsünüzdür. reCAPTCHA, yıllar önce kullanılan CAPTCHA sisteminin geliştirilmiş hâli. Bu model, 2000'li yılların başında insanları robotlardan ve bilgisayarlardan ayırmak için kullanılıyordu. CAPTCHA modelinin parçası olan reCAPTCHA, Carnegie Mellon Üniversitesinde geliştirildi.
Bu testler, işlemin gerçekten bir insan tarafından yapıldığına emin olmak için çözülüyordu. Çünkü spam botlara karşı bir koruma yapılması gerekiyordu ve böylece işlemin otomatik olarak mı yoksa manuel olarak mı yapıldığı anlaşılıyordu. Bunun için önceleri yamuk ya da üzeri çizili kelimeleri kutucuğa doğru yazmak istenirken zamanla bu sistem 'Ben robot değilim' sekmesini tıklamaya dönüştü.
Birçok belge, eski kitap ve benzeri envanterler geçmişten günümüze ulaşmış olsa da dijital ortamda oluşturulmadığı için onları el yazılarıyla anlamak bir hayli zordu. Üstelik üzerinden zaman geçtiği için deforme olan belgeler vardı. Bu yüzden reCAPTCHA, kitap çevirme görevini üstlendi. Böylece eski kitaplardaki hatalı kelimeler doğru yazılıyordu.
Eğer bu testlerden çok fazla çözdüyseniz ve hâlâ çözüyorsanız gelecek nesle yardımcı olduğunuzu söylemek mümkün. Çünkü internet kullanıcıları sayesinde metinler dijitale hatasız olarak geçirilebiliyor. Üstelik bu sayede güvenlik koşulları da yerine getirilmiş oluyor. Dijital versiyona çevrilen metinlerse daha sağlıklı koşullarda muhafaza edilebiliyor.
İnternet kullanıcılarının katkılarıyla çevirdiği her metni Google kütüphanesinde değerlendiren reCAPTCHA, Google tarafından satın alındıktan sonra çok daha geniş bir alanda faaliyet göstermeye devam etti. Günümüzde hemen hemen bu testi bilmeyen ve bir kez olsun çözmeyen internet kullanıcısı nerdeyse yok. Google, reCAPTCHA ile yaptığı iş birliğini tüm hizmetlerinde kullanıyor. Bu sayede robot girişlerin ve potansiyel botların sisteme girişini tamamen engelliyor. Teknolojinin bu kadar gelişmediği zamanlarda internet kullanıcılarının 'Ben robot değilim' kutusunu sürekli olarak işaretlemesi bir hayli komik anlara sebep oluyordu. Ancak günümüzde bu talep oldukça normal karşılanıyor.
Sadece bir kutucuğu işaretlemek gibi görünen sistemin altında yatan mantık ise oldukça dikkat çekici. Sistem, insanları botlardan ayırırken insanın kusurlu doğasını kullanıyor. Yani bir kişi 'Ben robot değilim' kutucuğunu işaretlerken yaptığı imleç hareketinde mutlaka bir sapmaya neden oluyor. Botlar ise imleci düz bir çizgide ilerleterek herhangi bir sapma yapmıyor. İşte bu mükemmel kusur, sistemin insanları botlardan ayırmasını sağlıyor.
Sistem, günümüzde bulmaca mantığında ilerliyor. İnternet kullanıcılarına çoğunlukla 'Yangın musluklarını işaretleyiniz.', 'Dağ ve tepe fotoğraflarını seçiniz.' gibi seçenekler sunuluyor. Bu sayede hem görsellerin çözümlemesi yapılıyor hem kullanıcı interneti daha güvenli bir ortamda kullanıyor. Bazı durumlarda ise bütün bir görsel karelere ayrılıyor ve bu kareler içerisinden görselin herhangi bir unsurunun seçilmesi isteniyor. Örneğin büyük bir manzara fotoğrafında hangi kareler ağacı içinde barındırıyorsa o kareleri seçmeniz ve işleme bu şekilde devam etmeniz gerekiyor. reCAPTCHA, bu sayede büyük bir görsel içindeki nesneleri ayrı ayrı tanımlıyor.
İnternet kullanıcılarının sayısı her geçen gün artınca reCAPTCHA çözümlemelerinin sayısındaki artış da kaçınılmaz oluyor. Verilere göre bir günde 100 milyonu aşkın reCAPTCHA çözümleniyor. Artık yamuk kelimeler ve karışık sayılardan ziyade görseller ağırlıklı olarak karşımıza çıkıyor. İnternetin daha güvenli bir yer hâline gelmesine yardımcı olan testler zaman içinde geliştirilmeye devam edecek gibi görünüyor. Bu sayede uygulamaların ve sistem alt yapılarının kullanıcı profillerini tanımlayabilmesi daha da kolaylaşabilir. Peki siz uzun yıllardır hayatımızda var olan ve özel amaçlar doğrultusunda geliştirilmeye devam eden 'Ben robot değilim!' testleriyle ilgili ne düşünüyorsunuz?
Yazıları biz çeviriyorsak yanlış yazdığımızı nasıl anlıyor
Bunu icat edenin yatacak yeri yok. Her ne kadar bot koruması olursa olsun