Dünyamızda gerçekleşen birçok doğal afet bulunuyor ve bunlardan bazıları ciddi yıkımlara sebep olabiliyor. Bunlardan birisi de hızı saatte 74'ten büyük rüzgar. Kasırgaların nasıl oluştuğunu ve nasıl yıkımlara sebep olabileceğine gelin hep birlikte bir göz atalım...👇
Atmosferde bulunan rüzgarların yüzeye daha yakın olan rüzgarlardan hızlı hareket ettiğinde içindeki su buharı yoğunlaşarak fırtına ve yağmur bulutları oluşturur. Yani soğuk ve kuru hava kütlesi ılık nemli havayı kapladığında, dengesizlik yaratır ve yoğunlaşmaya başlar.
Kasırgalar Antarktika hariç her kıtada meydana gelir. Ancak ABD'nin güney-ortasında bulunan 'Tornado Alley' bölgesinde kasırgaların daha sık bulunduğunu söyleyebiliriz. 1950 ve 2010 yılları arasında bu bölgede sadece 16.674 kasırga meydana geldi. Bu kasırgalar yüzeye yakın Meksika Körfezi'nden gelen ılık nemli havayla ve batıdan gelen üst atmosferdeki daha soğuk hava çarpışmasından meydana gelmektedir.
Tepeler ve dağlar kasırgaları hem durdurabiliyor hem de güçlendirebiliyor. Huntsville'de bulunan Alabama Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, kasırgaların gücünün o bölgede bulunan arazinin topografyasına ve pürüzlülüğüne bağlı olduğunu keşfettiler. Yani arazi ne kadar engebeli ise kasırganın gücü o kadar artıyor. Bunun yanı sıra kasırgalar dağlara ve tepelere çıktığında zayıfladığını ancak yüksekten aşağı doğru indikçe güçlendiğini açıkladılar.
Tetsuya Fujita, 2. Dünya Savaşı sırasında Kokura kasabasında yaşayan Japon bir meteorologdu. Kokura, ABD'nin Japonya'ya attığı atom bombalarından birinin ilk hedefiydi. Ancak havanın bulutlu olması nedeniyle bu bomba ikincil hedefi olan Nagazaki'ye fırlatıldı. Patlayan bu nükleer bomba sonrası yayılan mikro patlamalar adı verilen meteorolojik olayların keşfedilmesine yol açtı.
1971'den önce kasırgaların gücü, boyutu veya bölgeye verdikleri hasar ne olursa olsun hepsi aynı şekilde değerlendiriliyordu. Ancak Fujita, kasırgaları sınıflandırmak için bir yöntem buldu. Kasırganın rüzgar hızını ölçen bu yöntem f-skalası yöntemiydi. Bir kasırga içindeki rüzgar hızlarını ölçmekte zorlanıldığı için Fujita, çeşitli hortumların ne kadar yıkıma yol açtığına baktı ve buna bağlı olarak rüzgar hızlarını yeniden hesapladı.
Meteorolog Charles A. Doswell'e göre, F-skalası kullanmada bazı sorunların çıktığını ortaya koydu. Bunun sebebi de F-skalası hasar ölçme odaklı olduğunu ve rüzgarın hızını hesaplamada yanlış sonuçlar doğurabileceğini söyledi. Bu yüzden EF-skalası kullanılmayı önerdi ve daha objektif olduğunu ortaya koydu.
Bir kasırganın ilk tespiti 1953'te deniz uçakları için tasarlanmış bir radar kullanılarak gerçekleşti. Aynı zamanda bilim insanları kasırgalar oluşmadan önce birçok uydurulmuş masallar olduğunu da belirttiler. O zamanlarda araştırmacılar kasırgalar hakkında ipuçları toplamak için filmlerden, fotoğraflardan veya hasar alınan bölgeden yararlanırlardı. Sonrasında teknolojinin ilerlemesiyle kasırga uyarı sistemleri icat edilmiştir.
Bu radarda kasırgaların hızı ve şiddeti gösteriliyor. Aynı zamanda kasırga sırasında ne kadar nesnenin içine alabileceğini ve havaya savuracağını da gösteriyor.
Super Outbreak olarak bilinen 2011 kasırgaları 14 eyalette 59 kasırga 550'den fazla ölüme neden oldu. ABD tarihinin en ölümcül sezonlarından birisi olarak tarihe geçti. Bu ölümlerin çoğu Alabama ve Missouri'de meydana geldi. 25-28 Nisan tarihleri arasında meydana gelen bu kasırgalar büyük bir yıkıma sebep oldu.
Çalışmalar, 1985'ten 2010'a kadar, ABD'nin güneydoğusunda meydana gelen kasırgaların taşınabilir evlerdeki insanları daha çok etkilediğini ortaya koydu. Aynı zamanda 2011'den önceki on yılda, tüm ölümlerin bu tür taşınabilir evlerde yaşayan insanlar olduğu da kanıtlandı.
2011 yılında gerçekleşen Super outbreak sonrasında kurtarılan insanların depresyona ve travmaya sebep olduğu bilim insanları tarafından kanıtlandı. Yapılan bu araştırmada genelde ergen bireylerin psikolojisinin en çok etkilendiği ve travmaya sebep olduğu gösterildi.
1930'lara kadar kasırgalardan kaynaklanan ortalama ölü sayısı yılda 200'ün üzerindeydi. Ancak 1990'ların sonlarına doğru ortalama yılda yaklaşık 50'ye düştü. Daha iyi teknoloji ve veriler sayesinde bilim insanları kasırgaların gelişini ve şiddetini daha iyi tahmin etmeye başladı. Böylece daha çok insanın hayatını güvence altına alındı ve bir nebze ölümler azaldı.