Merhaba. Neden kadeh kaldırırız ve neden bu esnada 'şerefe' deriz? Bu konuda pek çok gösterge ve rivayet var. Batı kökenli kültürler cheers, prosit gibi neşelen ya da iyi ol anlamlarına denk gelen sözcükleri kullanırken biz de 'şerefe' diyoruz. Peki ya bu kelime anlamını yüklediğimiz şeref ile aynı şey mi? Merak ediyorsanız buyrun içeriği okumaya.
İyi okumalar dilerim! 🥂
Kadeh kaldırma şeref veya iyi niyet ifadesi olarak bir içeceğin masadan alınarak tokuşturulması ritüeldir. Bu ritüel genellikle karşıdakini onurlandırmak, onu tebrik etmek ya da akşamın iyi geçmesini niyet etmek için kullanılır. Batı kökenli bir eylem olsa da bugün dünyada pek çok halk kendi kültürlerine özel kadeh kaldırır.
Bazıları, Antik Yunan'da insanların törenler veya ziyafetler sırasında içki içerken tanrılarını onurlandırdıkları zaman kadeh kaldırmanın başlamış olabileceğini düşünüyor. O dönem sağlık veya duanın kabul olması karşılığında şarap yere dökülüyordu.
Çeşitli uydurma hikayelere göre kadeh kaldırma geleneği Orta Çağ'daki zehirlenme endişelerinden gelmiştir. Bardakları birbirine tokuşturmak her bir içeceğin diğerlerinin üzerine dökülmesine neden olduğu için karşındakinin seni zehirlemiş olma ihtimalini ortadan kaldırdığı düşünülmüştür.
Uluslararası Alkol ve Kültür El Kitabı'na göreyse kadeh kaldırmanın 'muhtemelen tanrılara kutsal bir içeceğin sunulduğu ritüelin seküler bir kalıntısı' olduğu yazar. Ayrıca 'kan veya şarap', 'uzun ömür' ya da 'sağlığınıza' dileklerinin ifadesi olduğu dile getirilir. Tabii günümüzde bu ifadelerden daha sık kullanılan bir kelime var ki o da 'cheers'. Biz buna 'şerefe' diyoruz.
Şerefe, alınabilecek yüksek alkol dolayısıyla kişinin daha sonradan pişman olacağı sözler söylemesi ya da itiraflarda bulunması durumunda masada konuşulanların bu masada kalmasını ifade eden bir kelime. Çok eski zamanlarda birlikte içen kişiler masadan kalktıktan sonra konuşulanların unutulması için şeref üzerine söz verirken bu eylem daha sonra bir alışkanlık halini almış.
Her dilde farklı bir anlamı olan bu kelimenin bizdeki anlamı da aslında bildiğimizden daha farklı. İçki içerken kullandığımız 'şerefe' şeref manasında değildir. Bu kelime 'şer ve 'ef' kelimelerinin birleşiminden oluşur. Şer, kötülük anlamında; ef de Farsçada uzaklaşmak anlamındadır. Yani şerefe derken aslında 'kötülük masamızdan uzaklaşsın' diyoruz.
Biz şerefe derken Almanlar da 'prosit' diyorlar. Prosit, 'iyi ol' anlamına gelir ve Latince ve modern İtalyancadaki 'prost'tan gelmektedir. Bu Almanca ifadenin kökeni üniversite öğrencileri arasında kullanıldığı ve sonunda günlük dile girdiği 18. yüzyılın başlarına kadar uzanır.
Almanya'da, sözlü olarak değil de genellikle sadece birbirlerinin içkilerine dokunarak yapılan kadeh kaldırma da yaygındır. Özel bir arkadaş grubunda hiç kimse masadaki diğer tüm insanlarla kadeh kaldırmadan bir yudum alkol içmemelidir ve doğrudan diğer içicinin gözlerine bakmak çok önemlidir. Bunu yapmamak kabalık olarak kabul edilir ve çoğu zaman mizahi bir şekilde her türlü kötü şansı (örneğin 'yedi yıl kötü şans') çektiğine inanılır.
Tokuşturmak; İçki servis edildiği andan içildiği ana kadar 4 farklı duyu organına hitap eder. Göz görür, Burun kokusunu alır, el dokunur, Dil tadını alır, Kulakta duysun ve 5. duyu organına hitap etsin diye kadeh tokuşturulur.
Eskiden her masada şeref isminde bir dayı otururmus herkese iyilik yaparmış kadehler Şeref bey amca için kalkarmış işte şerefe buradan gelir