Şekerrenk: Özel Bir Kitap, Koleksiyon ve Bir Sanat Mirasının Zamana Dokunan İplikleri!

27.05.2025 - 10:27

Dünyanın en önemli halı ressamı Devrim Erbil'in evrensel dehası, “şekerrenk” ile ölümsüzleşiyor!

Türk Çağdaş Resim sanatının yaşayan efsanesi Devrim Erbil'in halı eserlerini içeren, Prof.Dr. Uğur Batı tarafından yazılan Şekerrenk: “Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik” kitabı yayımlandı.

Devrim Erbil’in dünya çapındaki halı resimleri (tapestry) kitabı onun sanatsal mirasının yeni bir boyut kazanmasını sağlarken, sanatseverlere Erbil’in eserlerine dair derinlemesine bir perspektif sunacak. Bu kapsamda Balıkesir’deki Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde yine Uğur Batı’nın küratörlüğünde “Şekerrenk” sergisi sanatseverlerin beğenisine sunuldu. Dünya resminin usta isimlerinden olan Devrim Erbil’in eserlerinden ilham alınarak tasarlanan müze alanında sanatçının en sevdiği tema olan “çizgisel kent dokusu” halı eserleri ile ön plana çıkarıldı.

Şekerrenk Nedir: “Şekerrenk”, Onun Halılarındaki Bir Renk Senfonisidir… Görseli — Kitaba adını veren “şekerrenk”, Farsça kökenli, ‘şeker’ ve ‘renk’ sözcüklerinin bir araya gelmesiyle türetilmiştir. Asıl anlamı, ‘sarıya çalan renk’ demektir. Eskimiş gibidir ama şekerdir. Halılar gibi…
Canlıdır. Sanki ölmez, sonsuza dek renk alır. Yeni yeni renkler. Halılar gibi…
Biraz düşününce şekeri erittiğimizde sarımsı bir renk almasından bunu anlamak mümkün. Öyle düşünün. Halılardaki gibi. Halı renkleri de “şekerlenmiştir.” O renge tam olarak ‘sarı’ diyemeyiz; ama evet, sarıya çalan bir renktir. Temsilidir. Halılardaki gibi…
Yine de demeliyiz ki, algı olarak şeker denince akla gelen ilk renk şöyle pembemsi bir renk oluyor. İşte halılardaki gibi… Hatta bugünden bakarsak, şeker rengarenktir. Eskiyen halılardaki gibi. Şekerrenkte insanın aklına bütün renkler gelir. Halılardaki gibi…
Yine de şöyle bir çocukluğumuza dönünce, pamuklu şekerler en çok pembeydi ve elma şekerleri de kırmızı. Yani işin içinde hep bir pembelik vardır. Halılardaki gibi…

Devrim Erbil Sanatı Görseli — Devrim Erbil sanatı, sanat gibi özeldir. Bir renk senfonisidir onun halıları. Yaratılmış tüm diyarların gökkuşağı desek yeridir. Ermemişlerin bilemeyeceği bir sır! Onu göremeyenlerin! Şu evren içinde ne kadar yer varsa, onun aynası diyen eskiler vardır halıya. Göklerin renklerinin özel yansıdığı rivayet edilen bu halılarda ne çok sevgi bıraktı geride. Ve belki ne çok acı! Doğu’yla Batı’nın karşılaştığı bu sanatta feraset vardı.
Bu eşsiz insan yaratımında beşiğinde ne çok kültür ne çok sevgili bıraktık.
Ne kadar çok türkü vardı. Ne kadar bereketli,
katıksız sanat vardı. Ne kadar çok felsefe… Ne de “şekerrenk”ti bu halılar!

Halılar ve Şekerrenk: Bir Koleksiyon

Halının atkı ve çözgüleri arasında doğan sessiz bir devrimdir Devrim Erbil'in sanatı. Türk çağdaş resim sanatının bu usta ismi, fırçasını bırakıp halı tezgahına yöneldiğinde, aslında binlerce yıllık bir geleneği modern zamanlara taşıyan köklü bir dönüşümü başlatmıştı. Usta küratör Prof. Dr. Uğur Batı'nın kaleme aldığı 'Şekerrenk: Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik' kitabı ve Balıkesir Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'ndeki eşzamanlı sergi, bu büyük dönüşümün hikayesini anlatıyor.

Kitap, sadece bir sanatçı monografisi değil, aynı zamanda Anadolu'nun kadim dokuma geleneğinin çağdaş yorumu üzerine derinlikli bir inceleme. Uğur Batı'nın titiz çalışması, Erbil'in halı-resimlerini göstergebilimsel ve retorik açıdan çözümlerken, okuru sanatçının düşünce dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor. Her bölüm, Erbil'in farklı dönemlerine ışık tutarken, Yağcıbedir'den Uşak'a, İran'dan Türkmen halılarına uzanan geniş bir yelpazede sanatçının teknik ustalığını gözler önüne seriyor.

Balıkesir Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'ndeki 'Şekerrenk' sergisi ise bu kitabın üç boyutlu tezahürü niteliğinde. Uğur Batı'nın küratörlüğünde düzenlenen sergi, sanatçının en sevdiği tema olan 'çizgisel kent dokusu'nu halılar üzerinden yorumluyor. Sergi mekanında, 1 metrekareye bir milyon düğüm düşen ipek halıların yanı sıra, iki ustanın 2.5 yıllık emeğinin ürünü olan nadide parçalar da yer alıyor. Bu eserler, sadece görsel bir şölen sunmakla kalmıyor, aynı zamanda geleneksel el dokumasının ulaştığı teknik mükemmelliği de belgeliyor.

Serginin en çarpıcı bölümlerinden biri, Erbil'in İstanbul temalı halı-resimlerine ayrılmış.

Sanatçının 'İstanbul'un kuşları', 'Boğaz'ın mavisi' ve 'kent siluetleri'ni konu alan eserleri, şehrin ruhunu halıların dokusuna işliyor. Burada, Nakkaş Osman'ın minyatürleri ile Piet Mondrian'ın geometrik kompozisyonları arasında kurduğu köprüyü somut olarak görmek mümkün. Erbil'in deyişiyle, 'Nakkaş Osman'ın bir hattı ile ressam Mondrian'ın resmi aynı seviyede' bu eserlerde.

Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi, sergi süresince aynı zamanda bir bellek mekanına dönüşüyor. Sanatçının atölye çalışmalarından oluşan özel bir bölüm, ziyaretçilere Erbil'in yaratım sürecine tanıklık etme imkanı sunuyor. Burada, bir halı-resmin tasarımdan dokuma aşamasına kadar geçirdiği evreler, eskizler ve renk denemeleriyle birlikte sergileniyor.

'Şekerrenk' projesi, sadece bir sergi ve kitaptan ibaret değil. Aynı zamanda kaybolmaya yüz tutan bir geleneğin yaşatılması için atılmış önemli bir adım. Erbil'in 'Türkiye'de halı müzeleri açılsın. Meslek yüksek okullarında halıcılık bölümleri olsun' çağrısına kulak veren bu proje, geleneksel dokuma sanatlarının gelecek kuşaklara aktarılmasına aracılık ediyor.

Sanat eleştirmenleri, "Şekerrenk"i Devrim Erbil'in sanatsal yolculuğunda bir dönüm noktası olarak nitelendiriyor.

Sergi ve kitap, Kiki Smith, Hans Holbein ve Grayson Perry gibi uluslararası sanatçılarla aynı ligde değerlendirilen Erbil'in, halı sanatına getirdiği çağdaş yorumu tüm boyutlarıyla ortaya koyuyor. Bu proje, aynı zamanda Türk sanatının dünya sahnesindeki yerini pekiştiren önemli bir kültür elçisi işlevi görüyor.

Devrim Erbil'in dediği gibi: 'Halı, resimdir. Halı, sanattır.' Şekerrenk ise bu sanatın en görkemli tezahürlerinden biri olarak, Balıkesir'den tüm sanat dünyasına uzanan bir köprü kuruyor. Sergi, 21 Mayıs 2025'ten itibaren Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde sanatseverleri bekliyor.

Sergi ve Kitap Künyesi

Sergi Adı: Şekerrenk: “Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik

Sergi Evsahibi: Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi

Ressam Adı: Prof. Devrim Erbil

Küratör: Prof. Dr. Uğur Batı

Kitap Yazarı: Prof. Dr. Uğur Batı

Kitap Küratörü: Barış Erbil

Türü: Müze/Halı-Resim Koleksiyonu

Sergi Açık Tarih Aralıkları: 16 Mayıs-Ucu Açık

Sergi Eser Türleri: Halı Resimler/ Kilim Eserler/ Karışık Teknikler

Instagram

Facebook

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio