2024 yılına gün sayarken, ekonomide gelecek yıl özellikle yılın ilk yarısında iyi bir ortam beklenmiyor. Hem yerel seçim gündemi hem de enflasyonda zirvenin görülecek olmasıyla vatandaşlar iş dünyası henüz önünü göremiyor. Asgari ücret ve diğer maaşlara gelecek zamlar da beklenirken, şirketler artan maliyetler karşısında istihdam açısından küçülme yolunu seçerek 'bekle-gör' pozisyonunda yeni yılı geçirmeyi planlıyor.
Ekonomim'den Merve Yiğitcan'ın aktardığına göre, son iki aydır istihdamda daralma yaşanan şirketlerde gelecek yıl için umutlar yüksek olmazken, 'küçülme' sürecinin yılbaşına kadar tamamlanarak yerel seçimlerin yapılacağı tarihe kadar “bekle-gör' pozisyonuna geçilmesi bekleniyor. Seçim sonrasında da uygulanacak ekonomi politikalarına ve etkilerine göre ekonomide ortam şekillenecek.
Şirketlerin maliyet artışlarında ilk önlem olarak operasyonlarını küçültme önlemi de istihdamı etkiliyor. Özellikle asgari ücrette beklenen yüzde 40-50 seviyesinde zamla tüm maaşlarda bu orandaki artışların olacağı öngörülürken, maliyet artışları istihdamda daralmayı hızlandırdı.
Asgari ücrete beklenen yüksek artışın, tekstil ve hazır giyim sektörlerinde sıkıntıyı artıracağına söyleyen Öksüz, 2024’te tekstil istihdamında bir miktar azalma olacağını şirketlerin planlarının küçülme, verim ve daha az insanla aynı işi yapmaya çalışmak olduğunu söyledi.
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, şirketlerin çoğunun asgari ücret artışından etkilenmemek adına ekim ayından bu yana istihdamda küçülmeye gittiklerini söylerken, 'Yüzde 40-50 bandında bir zam bekleniyor. Önünü göremeyenler bu süreçte küçülüp, bekle-gör pozisyonuna girdi' dedi. Hazır giyim sektörünün seçimlerin ardından kurdaki harekete göre, küçülmeye devam edebileceğini de belirtti.
Kapasite düşüren firmalarda nitelikli kadroların elde tutulmaya çalışıldığına dikkat çekilirken, ancak talep yükselişi olmadan bu kadroların korunmasının da mümkün olmadığını söyledi. Tazminat yükü nedeniyle istihdam çıkışlarının yılbaşı gelmeden hızlandığı kaydedilirken, konkordato ilan eden fabrikalar olduğunu da belirtti.
Kurdaki baskının ihracatçı işletmeleri zorladığını belirten Akyüz, Uzakdoğu'nun Türkiye'ye rakip olduğunu, seçim atmosferiyle de mart ayı sonuna kadar bu şekilde devam edebileceğini belirtti. Akyüz, 'Seçim stresini atlattıktan beklentiler normalleşmeye başlayabilir' diye de ekledi.
Yüzde 40-50 seviyelerinde beklenen asgari ücret artışının mevcut taleple karşılanamayacağını belirten Önel, kapanan şirket sayılarındaki artışa dikkat çekerek, istihdamda aşağı yönlü hareketin devam edeceğini söyledi. Geçmişte benzer dönemlerde faiz ya da kur açısından korunabildiklerine dikkat çeken Önel, iç talepte de düşüş olduğunu belirtti.
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, 'kuver' olarak adlandırılan kişi sayısında yüzde 20 seviyelerinde düşüş olduğunu belirtirken, halen eksik elemanla çalıştıklarını, işçi çıkarmanın gündemde olmadığını ancak sektörün en büyük sorununun alım gücünde erime olduğunu söyledi. Artan maliyetlerin menülere bir ay gecikmeli yansıdığını, bunu zarara neden olduğunu söyledi.
Abicim dışarda sadece salata aldım 110 lira istedi adam. Çorba 65 ile 90 lira arasında -İstanbul'da- :)) Evden getireceğiz mecburen. Anca ayda bir iki dılardan sipariş veririz. Ortam kötü vallahi....