Geçen hafta ABD'li ünlü yatırım bankası Morgan Stanley bir rapor yayımladı. Rapor Türkiye'ye yönelikti. Ancak popüler kısımlar olan büyüme ve asgari ücret dikkat çekti. Raporun ayrıntılarına bakıldığındaysa seçim sonrasına yönelik senaryolar dikkat çekiyordu.
Yabancı yatırım kurumlarının önemli bir farkı, stratejileridir. Türkiye, dünyada son 1 yıldır izlediği ekonomi politikalarıyla dikkat çeken bir ülke olurken, küresel ekonomide sorunların sürdüğü dünyada gelişmiş ülkeler kitaptan okuduğunu yapıyor. Bizdeyse Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin vurguladığı şekilde 'heterodoks' yani 'ortodoks olmayan' yani kitaptakinin tersi uygulamalara başvuruluyor. Süreçlerini ve sonuçlarını hep birlikte yaşıyor ve görüyoruz.
Bu politikaların meyvelerini yemeyi bekleyenler olduğu kadar dikenlerinden korunmayı bekleyenler de var. Ancak klasik deyimle hepimiz aynı gemideyiz. Dikenlerden kaçanlar bir yandan bu ekonomi modelinin geçici olduğunu 2023 seçimlerine kadar sürdürülebileceğini öngörürken seçim sonrası da değişeceğini varsayıyor. Meyvelerini yiyenlere bir şey diyemiyoruz zaten onlar için sorun yok galiba ama anladığımız kadarıyla büyük bir kesim değil. Yine de dönem dönem ekonomistlerin 'servet transferi' olarak tanımladığı modele bakıldığında nemalanması gereken kesimlerin de şikayetleri yükseliyor.
Karları rekorlar kırıyor denilen ve oransal olarak gerçekten de rekor kıran bankalar şikayet ediyor. Maaşlı kesim zaten şikayet halinde. Ekonomi yönetimine bakıyoruz onlar da şikayet ediyor. KKM'de belli bir kesime aktarım yapılıyor, bakınca son verilerde oraya geçişler de azaldı. Borsada rekor üstüne rekor kırılıyor, uzmanlar aman dikkat diyor, birileri tutuklanıyor. Enflasyon düşecek deniyor ama fiyatlar artıyor. Kredi için faizler indiriliyor ama herkese verilmiyor. Sanayici de alamıyoruz, aldığımız pahalı diyor. Kur ne güzel yükselmiyor deniyor, geçen yılın iki katı olsa da, ihracatçı yükselsin diyor. Bir yandan da ekonomistler kurun yükselmemesi için yapılanların maliyetini hesap ediyor. İhracat artacak deniyor, evet artıyor ama ithalat daha çok artıyor. Cari fazla deniyor, cari açık daha çok artıyor.
Seçime kadar aralıkta enflasyonun yüzde 70’e, mayıs 2023’te de yüzde 47’ye düşmesi bekleniyor. Asgari ücretin yüzde 60 artması bunun da enflasyonist baskı oluşturması öngörülüyor. Seçime kadar kamunun fiyatladığı mallarda tavan fiyat uygulamasıyla talebin sınırlandırılması şeklinde bir enflasyonla mücadele öngörülüyor.
Düşük faiz politikası devam edecek, yüzde 9'da kalması bekleniyor. Krediler ve yabancı paralar üzerindeki sıkı kontrollerin de sürmesi bekleniyor. 2023’te büyüme ve ihracatta yavaşlama bekleniyor ve kurda kontrollü bir yükseliş öngörülüyor. 2023 büyümesi bu senaryoda yüzde 2,8 bekleniyor. 2023’ün ikinci yarısında ilk yarısına göre, TL’de değer kaybı ve ertelenen fiyat ayarlamaları enflasyonu yeniden tetikleyebilir. Enflasyonun da yüzde 53 seviyesinde oluşması öngörülüyor.
Her iki senaryoda da 2023’de büyüme yavaşlayacak. İhracatta yavaşlama ve seçim öncesi dış finansman ihtiyacı dikkate alınarak paranın değer kaybetmesine izin verilecek.
Bu senaryoda ayrıca parasal duruşla faizler yüzde 35’e çıkacak. TCMB’nin kredibilitesi ve rezervleri artacak. TL’nin değer kaybı sınırlanacak. Ancak fiyatlamalardaki gecikmeler, düşüşü yavaşlatacağından enflasyon 2024 yılında da yüzde 20’ler düzeyinde olacak. Bütçe açıkları 2022 sonunda ve doğalgaz, elektrik, kamunun belirlediği diğer fiyatlamalar, KKM maliyeti ve maaş artışları da eklenince bu oran 2023’te artacak.
Enkaz devraldıklarını iddia ederek geldikleri ülkeyi enkaza çevirdiler. Emeği geçen herkesin Allah belasını versin.