ABD'nin Missouri eyaletinde silahsız bir gencin polis tarafından öldürülmesiyle başlayan sokak protestolarına karşı polisin kalabalığı dağıtma yöntemleri tüm dünyada tepkiye neden oldu.
18 yaşındaki Michael Brown'un polis tarafından vurulmuş, görgü tanıkları Brown'un teslim olup ellerini havaya kaldırmasına karşın polisin ateş ettiğini söylemişti.
Olay, bazı yönleriyle 17 yaşındaki siyahî genç Trayvon Martin'in 2012 yılında Florida'da kurşunlanarak öldürülmesi olayını andırıyor. Trayvon Martin'i öldüren George Zimmerman'ın serbest bırakılması, ABD genelinde tepkilere yol açmıştı.
ABD’de Missouri eyaletine bağlı Ferguson kasabasında Michael Brown adlı 18 yaşındaki siyahi gencin silahsız olduğu halde polis tarafından öldürülmesi, Ferguson’da bardağı taşıran son damla oldu.
Ferguson’da 2010 nüfus sayımına göre, sakinlerinin yaklaşık yüzde 67'si siyah ve yüzde 29'u beyaz. Buna rağmen polis departmanında görevli memurların sadece 3’ü siyah. Ayrıca BuzzFeed'te yer alan Missouri Başsavcılık Ofisinin raporuna göre Ferguson’da polis çoğunlukla siyahî gençleri hedef alıyor. Aynı rapora göre, 2013 yılında Ferguson polis tarafından gözaltına alınan insanların 92.7 oranında siyah ve yüzde 6,9'u beyaz.
Brown'ın ölüm haberleri yayılmaya başlamasının ardından protestolar kısa sürede Ferguson’da patlak verdi. Brown'ın vücut hala yolda yatarken küçük bir kalabalık protestoya başladı. Şiddet içermeyen protestolar pazar günü devam etti; ancak polisin protestocuların karşısına zırhlı kıyafetlerle çıkması kentte gerginliği arttırdı.
Küçük bir kasaba olan Ferguson'un polisin tepkisi nedeniyle bir gecede savaş alanına döndü ve gösteriler, 1 haftayı aşmasına rağmen dinmedi. Polis protestoculara; zırhlı araçlar, göz yaşartıcı gaz ve plastik mermilerle tüfekleri de dahil olmak üzere ağır militarist ekipmanı ve taktikleri ile müdahale etti.
Fotoğraf: Reuters
Kasabada bir haftadır süren şiddet olaylarının üzerine Missouri Valisi Jay Nixon, St.Louis'in banliyösünde olağanüstü durum ve sokağa çıkma yasağı ilan etti. Yetkililer, şehirdeki asayiş durumuna göre sokağa çıkma yasağının uzatılabileceğini belirtirken, yasağa rağmen devam eden protestolara, polisin müdahalesi sert oldu. Polis göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi ile göstericilere müdahale etti. Çocuk ve gazetecilerinde yaralandığı müdahalede onlarca kişi de gözaltına alındı.
Fotoğraf : AP
Michael Brown'un ölümüyle sonuçlanan polis operasyonuyla ilgili tartışma devam ederken genci öldüren polis, ateş etmesinin gerekçesini 'nefsi müdafaa' olarak açıkladı. Görgü tanıklarına göre ise Brown teslim olduğu halde vuruldu.
'Bir avuç çapulcunun, halkın güvenliğini tehlikeye atmasına izin vermeyeceklerini' söyleyen Vali Nixo, 'Bu, Ferguson halkının sesini bastırmak için yapılmıyor. Eylemleriyle insanların sesini boğanlara karşı yapılıyor' ifadelerini kullandı.
Bir haftadan bu yana süren sokak eylemlerinde, göstericiler ve polis arasında çatışmalar yaşanırken; bölge emniyeti can güvenliği olmaması nedeniyle Brown’ı vuran polisin ismini açıklamayı reddetmişti.
Kamuoyu baskısının artması ve sokak eylemlerinin ülke gündemine oturması üzerine, Ferguson polis şefi açıklama yaparak, Michael Brown’ı vuran Darren Wilson adlı polisin 6 yıldır görev yaptığını ve sicilinin temiz olduğunu söyledi. Polis şefi, Michael Brown’ın bölgedeki bir market soygunun baş şüphelisi olduğunu ve polise direniş gösterdiğini de sözlerine ekledi. Polis şefinin açıklamaları üzerine kasabada gerilim tekrar tırmandı.
Ferguson Emniyet Müdürü Brown’u 50 dolar değerinde bir kutu puro çalarken gösteren görüntüleri basına dağıtmasından yaklaşık 5 saat sonra ise bu olayın Brown’ın öldürülmesiyle ilişkisi olmadığını itiraf etmek zorunda kaldı. Jackson, Brown’u vuran polis memuru Darren Wilson’ın, genci yol ortasında yürüdüğü için durdurduğunu söyledi.
Fotoğraf : Lucas Jackson / Reuters
ABD'de polis birimleri, '1033 No'lu Program' başlıklı bir düzenleme sayesinde Savunma Bakanlığı'nın 'ihtiyaç fazlası' malzeme ve teçhizatından yararlanabiliyor. Deutsche Welle'de yer alan bilgiye göre bunlar arasında ağır silahlar ve mayına karşı korumalı zırhlı araçlar da bulunuyor. Uzmanlar bu silah ve araçların Ferguson'daki polisler tarafından da kullanıldığına dikkat çekiyor. 1997 yılında başlatılan '1033 No'lu Program' uyarınca şimdiye kadar polis birimlerine 4,3 milyar dolar değerinde silah ve teçhizat dağıtıldığı açıklandı.
Fotoğraf : Zuma Press
Silahsız siyahî bir gencin polis memuru tarafından vurularak öldürülmesinin ardından, Ferguson’da olaylar dinmiyor. Protestocular ise Brown’ın vurulmadan önceki kendini koruma haline dikkat çekiyor.
Görgü tanıklarına göre Brown’ın silahsızdı ve ateş edilmeden önce elleri yukarıdaydı. O günden beri ABD'nin birçok eyaletinde 'Eller yukarı, ateş etme' eylemleri, polise meydan okuyan bir sembol haline geldi.
Fotoğraf: AP
18 yaşındaki Michael Brown’ın polis tarafından öldürülmesi nedeniyle Detroit, Los Angeles, Washington, Chicago, New York, Miami ve Phoenix başta olmak üzere ABD genelinde yüzden fazla şehirde gösteriler düzenlendi. Bir grup New Yorklu, Jamaica, Harlem gibi siyahilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki parklarda Brown'u anarken, bir başka grup ise Union Meydanı ve Times Meydanı'nda toplanarak polis şiddetini protesto etti. New York'un Union Meydanı'nda Brown için mum yakıp, saygı duruşunda bulunan bir grup, polis şiddetini kınamak amacıyla, ''Eller yukarı, ateş etme'', ''Michael Brown için adalet istiyoruz'', ''Adalet yoksa, barış yok, Ferguson'un yanındayız'' gibi sloganlar eşliğinde Times Meydanı'na yürüdü.
Özel olarak yaptırılan otopsinin ön raporuna göre silahsız genç, Ferguson semtinde 6 polis kurşunuyla hayatını kaybederken, kurşunlardan ikisinin gencin kafasına, diğerlerinin ise sağ koluna isabet ettiği açıklandı. Mermilerin tamamının kurbanın ön kısmına geldiği ve ilk belirlemelere göre yakından olmadığı kaydedildi.
Brown'ın annesi Lesley McSpadden oğlunun okulu yeni bitirdiğini söyledi. McSpadden, 'Onu diplomasını alması ikna etmek zor olmuştu. Okuldan mezun olan siyah sayısı sınırlı. Zira onlara bir perspektif sunan yok' dedi.
Brown ailesi, daha önce benzer vakalarda avukatlık yapan Benjamin Crump'a vekalet verdi. Crump, 2012 yılında Florida'nın Sanford kentinde, George Zimmerman isimli, bir beyaz tarafından öldürülen 17 yaşındaki Afro-Amerikalı Trayvon'ın avukatlığını yapmış, dava Zimmerman'ın beraatiyle sonuçlanmıştı.
Fotoğraf: AP
Uluslararası Af örgütü aktivistlerinden Jasmine Heiss, Ferguson’da polis ile halk arasında yaşananların 2013 yılında İstanbul’daki protestoları hatırlattığını vurgulayarak “İki olay birbirine benziyor, bölgeye yaşananların incelenmesi için bir heyet gönderdik” dedi.
Siyahi bir gencin polis tarafından öldürülmesinin ardından ayaklanmaya sahne olan Missouri eyaletinin Ferguson kentinde gerilim düşmüyor. Gösterilerin 10. gününde Ferguson sokaklarını dolduran öfkeli kalabalık “adalet yoksa barış da yok” sloganları attı. Başkan Barack Obama’nın itidal çağrılarına rağmen şiddet olaylarının yaşandığı bölgeden bir ölüm haberi daha geldi. Yetkililer, polise bıçakla saldıran siyahi bir şahsın vurularak öldürüldüğünü açıkladı.